Agnozja to specyficzne zaburzenie, którego istotną jest dysfunkcja w odbiorze bodźców czuciowych, również w przypadku ucha i oka. Istnieją różne postaci agnozji, niektóre znacznie utrudniają codzienne życie jak prozopagnozja – brak zdolności rozpoznawania twarzy znajomych osób.
Agnozja – charakterystyka
Żadnych symptomów agnozji nie należy ignorować i bagatelizować, bowiem pojawienie się tego typu zaburzeń może świadczyć o postępowaniu choroby nowotworowej mózgu. Agnozja to termin mający swe korzenie w grece oznacza on nieświadomość. Jako określenie stanu zaburzeń został wprowadzony przez Freuda w 1891 roku i funkcjonuje do dziś. Mimo iż zmysły chorego funkcjonują prawidłowo to dochodzi do zaburzeń na etapie przetwarzania bodźców.
W praktyce chory odbiera bodźce jako zupełnie inne obrazy, dźwięki itp. Schorzenie dotyczy ośrodków mózgowia które są odpowiedzialne za rejestrację bodźców czuciowych. Schorzenie dotyczy w równym stopniu mężczyzn i kobiet i występować może w każdym wieku. Przyczyny występowania są niejednorodne i obejmują szeroki wachlarz czynników.
Przyczyny zachorowania
Agnozje wywoływać mogą stany uszkodzenia mózgowia w ośrodkach korowych. Popularnymi przyczynami są urazy głowy oraz nowotwory OUN, a także krwawienia wewnątrz czaszkowe i otępienie. Wśród przyczyn znajdują się także choroby nerodegeneracyjne i niedotlenienie mózgu, udar mózgu, zakażenia OUN, zatrucie tlenkiem węgla. Wyróżnia się trzy różne typy choroby z uwagi na zmysły jakich dotyczy. Jest to agnozja wzrokowa, słuchowa oraz czuciowa.
Poza tymi typami określa się liczne podtypy. W obrębie agnozji wzrokowej jest to upośledzenie rozpoznawania twarzy, niemożność identyfikacji kolorów, zaburzenia dotyczące ruchomości obiektów oraz rak możliwości rozpoznania otoczenia. Ponadto wyróżnia się simultanagnozję czyli zdolność skupienia się tylko na jednym obiekcie jednocześnie oraz aleksję (niemożność rozpoznawania tekstów i liter).
Agnozja słuchowa i czuciowa
W tym obszarze zachorowania pacjenci mogą doznawać zaburzeń w rozpoznawaniu mowy bądź muzyki, czy złożonych dźwięków. Zdarza się też głuchota korowa, kiedy nie posiadając upośledzenia narządu słuchu nie słyszą dźwięków. W przypadku agnozji czuciowej problemem jest rozpoznawanie kształtu przedmiotów, również tych znanych choremu przy jednoczesnym prawidłowym oszacowaniu wielkości czy wagi obiektów badanych.
Inne rodzaje
Wśród innych rodzajów agnozji wymienia się autotopagnozje (niezdolność identyfikowania poszczególnych części własnego ciała), oraz anozognozję (nieuświadamianie sobie lub nawet zaprzeczanie przez pacjenta istnienia u niego jakichś zaburzeń chorobowych, np. negowanie faktu iż jest się niewidomym), agnozję emocjonalną (niezdolność rozpoznawania tzw. mowy ciała innych ludzi czy wnioskowania o ich emocjach na podstawie obserwacji twarzy).
Diagnoza i leczenie
Na podstawie typu agnozji można wnioskować która część mózgowia uległa uszkodzeniu. W toku diagnostyki wykonuje się TK i RMI głowy. Mogą one uwidocznić guzy w mózgu jak i niedokrwienia spowodowane udarem. Choroba wraz z ustąpieniem przyczyny może ulec cofnięciu się. Tak jest z regeneracją mózgowia po udarze. Dlatego metoda leczenia zależy od przyczyny agnozji.
Przykładowo przy zakażeniu ośrodkowego układu nerwowego pacjentowi podawane są odpowiednie leki, pozwalające doprowadzić do ustąpienia infekcji, a w konsekwencji też agnozji. Gdy stan agnozji się utrwala i jest przewlekły stosuje się terapie stymulującą, która ma za zadanie poprawić komfort życia pacjenta i zapewnić lepszy poziom funkcjonowania.
