Bartonella powszechnie używana nazwa to choroba kociego pazura (cat scratch disease – CSD) powoduje ją bakteria. Najczęściej jej nosicielami są drobne zwierzęta domowe, koty i psy, a także świnki morskie i króliki. W większości przypadków do zakażenia dochodzi w skutek uszkodzenia naskórka w wyniku zadrapania, rozcięcia. Choroba jest przenoszona przez pchły kocie, wszy odzieżowe i muszki piaskowe.
Bartonella – rodzaje
Medycyna potwierdza cztery przypadki rozpoznania Bartonelli niemniej jednak nie stawia także ostatecznie kropki i prowadzi nadal badania nad zgłębieniem i rozpoznaniem innych rodzajów tej choroby.
Pierwszym z określonych rodzajów jest Bartonella quintana. Charakterystyczne dla niej jest to iż przenoszona jest przez wszy i wywołuje gorączkę okopową.
Druga to Bartonella henselae wywołuje chorobę kociego pazura i jest czynnikiem koinfekcyjnym zazwyczaj wykrywanym wraz z boreliozą.
Trzeci rodzaj to Bartonella bacilliformis w większości przypadków przenoszona jest przez moskity żyjące na dużych wysokościach w Andach i wywołuje najgroźniejszą postać bartonelozy – gorączkę Oroya.
Czwarta to Bartonella elizabethae powoduje zapalenie wsierdzia.
Cały czas trwają badania nad zgłębieniem tajników tej choroby a wśród gatunków znalezionych u kleszczy stwierdza się ich nietypowość. Pomimo dużego podobieństwa nie są one identyczne z Bartonella henselae, Bartonella quintana, Bartonella washoensis i Bartonella vinsonii. Gatunki Bartonella, podobnie jak ma to miejsce u Borrelii, podlegają szybkim i trudno uchwytnym zmianom genetycznym.
Przyjęto więc nazewnictwo BLO, czyli Bartonella Like Organism (organizm podobny do Bartonelli) w ten sposób określając organizm powodujący odkleszczową bartoneloze u ludzi. Nie do końca jest bowiem wiadome, czy od kleszczowa bartoneloza jest typową bartonelozą, zwaną chorobą kociego pazura.
Badania wskazują iż wśród osób chorych na borelioze coraz częściej wykrywa się jednocześnie towarzyszącą jej koinfekcję Bartonellą.
Choroba najczęściej przejawia się pod ostrą miejscową limfadenopatią. W ok. 10% przypadków ma lokalizację poza węzłową i może przebiegać w postaci zapalenia wsierdzia, zapalenia mózgu, rumienia guzowatego, zapalenia siatkówki i nerwu wzrokowego, zapalenia wątroby czy ślinianki . Bardzo rzadko opisywane są również przypadki zmian w układzie mięśniowo-szkieletowym w postaci zapalenia kości, opisano pojedyncze przypadki występowania artropatii i mialgii.
Objawy bartonelli
Często pacjenci zadają sobie pytanie w jaki sposób tak szybko choroba ta daje o sobie znać. Otóż dzieje się tak dlatego iż bakterie Bartonelli podwajają swoją ilość średnio co 24 godziny, w związku z tym ciągu 12 – 64 dni infekcja jest na tyle rozprzestrzeniona by dać pierwsze objawy.
Wśród najczęściej pojawiających się pierwszych objawów wyróżniamy:
– gorączka,
– zmęczenie
– osłabienie,
– dysfunkcje centralnego układu nerwowego,
– zwiększona drażliwość,
– lęki,
– bezsenność,
– złe samopoczucie
– zaburzenia czucia skórnego,
– nieżyt żołądka,
– ból brzucha,
– anemia,
– poranne bóle stóp,
– bóle mięśni,
– grudkowe wysypki,
– ból skóry,
– dysfunkcje oczne.
Ostre objawy pojawiają się w ciągu kilku tygodniu od momentu zainfekowania. Jednakże u wielu osób nie pojawiają się ostre symptomy infekcji. Bakteria Bartonelli zaczyna stwarzać problem , gdy system immunologiczny gospodarza osłabia się. Im system odpornościowy jest słabszy tym symptomy są silniejsze.
Leczenie bartonelli
Istnieje wiele oznak które stanową podejrzenie zachorowania na Bartonelle. Podstawę skutecznego leczenia stanowi jednak dokładny wywiad mający na celu określenie konkretnych przyczyn powiązanych z pojawiającymi się objawami.
W szczególności lekarz powinien wykonać badanie brzucha które może wykazać powiększenie śledziony, co pozwoli na potwierdzenie u pacjenta bartonelozy. Choroba często zostaje jednak niezdiagnozowana. Lekarz może zalecić specjalne badanie, które określa, czy infekcja jest spowodowana bakteriami Bartonella henselae. Kolejną metodą wykrycia tej rzadko spotykanej choroby jest wykonanie biopsji węzłów chłonnych.
Szacuje się iż choroba może trwać 2-3 tygodnie, przy czym nasilenie objawów jest zmienne. Na ogół dolegliwości szybko się cofają i następuje wyzdrowienie bez żadnych następstw. Rzadziej, w przypadku niedoleczenia, choroba może przejść w stan uśpienia i po upływie pewnego czasu może nastąpić nawrót. Przewlekłe zapalenie węzłów chłonnych może trwać miesiącami i być bardzo uciążliwe dla chorego.
Niekiedy choroba osiąga nietypowy przebieg z występującymi powikłaniami, objawiającymi się powiekowym zapaleniem spojówek, zapaleniem gałki ocznej, plamicą wątroby i śledziony, rumieniem guzowatym, niedokrwistością, zapaleniem wsierdzia, nietypowym zapaleniem płuc, a także zapaleniem opon mózgowych i mózgu. Poważniejsze powikłania, zagrażające życiu, zdarzają się na szczęście niezwykle rzadko i głównie u osób z zaburzeniem immunologicznym.
Unikanie kontaktów z kotami jako działanie profilaktyczne przeciw chorobie nie wydaje się być uzasadnione. W celu uniknięcia choroby wystarczą: dokładne mycie rąk po zabawie z kotem, próby unikania zadrapań i pogryzień przez kota, unikanie kontaktu ze śliną kota, szczególnie jeśli mamy na ciele rany lub zadrapania.
