Antygen karcinoembrionalny (CEA, antygen rakowo-płodowy) jest związkiem organicznym występującym we krwi, którego wzrost świadczy o występowaniu nowotworu. Ten market nowotworowy wskazuje najczęściej na rozwój nowotworu przewodu pokarmowego, zwłaszcza raka jelita grubego.
Antygen karcinoembrionalny
To marker nowotworowy nie występujący w organizmie zdrowego człowieka, a jeśli nawet to w śladowej ilości. Wraz z pojawieniem się nowotworu dochodzi do wzrostu stężenia CEA we krwi.
Niegdyś uważano iż ten marker jednoznacznie wskazuje na rozwój raka jelita grubego, dziś odchodzi się od tego twierdzenia, bowiem okazuje się ze podwyższone jego stężenie może wskazywać na inne nowotwory, niekoniecznie na raka jelita grubego. Gdy wykluczy się już zajęcia jelita grubego nie można poprzestać na diagnostyce gdyż marker nie bierze się znikąd.
Antygen karcinoembrionalny – wskazania do badania
Wskazaniem do badania CEA jest podejrzenie występowania raka, zwłaszcza nowotworu jelita grubego lub odbytu. Ponadto gdy podejrzewa się raka piersi, żołądka, wątroby, trzustki, czy płuc, bądź tarczycy. Największa wiarygodność wynik badania zyskuje w odniesieniu do nowotworu jelita grubego.
Jeśli chodzi o inne nowotwory istnieją ku temu także inne markery nowotworowe, o wiele trafniejsze. Wskazaniem do badania CEA jest też samo leczenie nowotworu. Ma to pomóc w ocenie skuteczności leczenia, zastosowanych preparatów i metody leczniczej. Zwłaszcza działa ta zależność przy chemioterapii. Jeśli marker w swej wartości spada, oznacz to ze leczenie przynosi zamierzony efekt.
Określa się go tez po zakończeniu leczenia np. po wycięciu guza. Warto jest monitorować jego wartość w czasie by uniknąć nawrotu guza. Również w przypadku wykluczenia przerzutów stosuje się właśnie to badanie. Antygen CEA jest uznawany za uniwersalny wyznacznik występowania przerzutów.
Antygen karcinoembrionalny – przebieg badania
Badanie jest stosunkowo łatwe do wykonania, bezinwazyjne, wystarczy próbka krwi. Czasami pobierany jest również płyn z jamy otrzewnej lub opłucnej a także płyn mózgowo-rdzeniowy. U osób zdrowych wartość CEA winna wynosić poniżej normy 5,0 ng/ml.
Wartości te są zaburzone u palaczy tytoniu lub mu pochodnych i wówczas norma oscyluje wokół 10ng/ml. Niemniej przekroczenie wymienionych wartości winno być sygnałem alarmowym, iż w organizmie doszło do pojawienia się komórek rakowych aktywnych. Wysokie stężenie antygenu CEA świadczy o zaawansowanym stadium raka.
Antygen karcinoembrionalny – interpretacja wyniku
Nie powinniśmy nigdy samodzielnie analizować wyników badania. Od tego jest lekarz prowadzący, specjalista, który wskaże nam na ile stężenie markera świadczy o raku. Samo jego podwyższenie wskazuje iż rak jest obecny. Zwykle podniesiony poziom CEA świadczy o zaawansowanym procesie rozwoju guza.
Oznacza to, że u osób z niewielkimi zmianami nowotworowymi lub w początkowym stadium raka poziom CEA może być niewiele podwyższony lub nawet prawidłowy. Ten marker nowotworowy pod względem swej miary i cech nie służy badaniom przesiewowym. Co ważne u osób po usunięciu guza CEA winien wrócić do normy w okresie około 4 miesięcy od zabiegu, jeśli po tym czasie nadal marker charakteryzuje się podwyższoną wartością oznacza to ze doszło do przerzutów i nawrotu choroby.
Gdy jednak to nie rak powoduje podwyższenie antygenu CEA? Poza nowotworem powodem podwyższenia stężenia markera jest choroba wrzodowa, marskość wątroby i jej zapalenia, również zapalenie trzustki. Również zapalenie jelit, niewydolność nerek i przewlekłe choroby płuc, ciąża powodują zaburzenia wartości antygenu we krwi.
