Pniowe zespoły naprzemienne są grupą schorzeń powodowanych przez uszkodzenia mózgu. Objawy ich bywają różne i zmienne w zależności od obszaru mózgu, który został naruszony. Wspólnym ich mianownikiem jest porażenie nerwów czaszkowych po stronie defektu w mózgu. Porażenie może mieć postać niedowładu również po przeciwnej stronie.
Pniowe zespoły naprzemienne
Dochodzi do nich w wyniku jednostronnego uszkodzenia pnia mózgu. Objawy różnią się w zależności od tego w jakim obrębie pnia mózgu doszło do uszkodzenia. Pień mózgu jest jedną z części mózgowia. W jego skład wchodzi śródmózgowie, most oraz rdzeń przedłużony.
To struktura istotna, gdyż w niej znajduje się ośrodek kontrolujący podstawowe czynności życiowe. Pień mózgu odpowiada zakrążenie, oddychanie, trawienie. W obrębie pnia mózgu znajduje się też przysadka kontrolująca gospodarkę hormonalną rzutującą na funkcjonowanie organizmu jako całości.
Oprócz tego przez pień mózgu przebiegają drogi nerwowe, które odpowiedzialne są za przekazywanie sygnałów z i do kory mózgu oraz rdzenia kręgowego.
Pniowe zespoły naprzemienne – skutki uszkodzenia pnia mózgu
Skutki uszkodzeń mózgu mogą być poważne i bardzo urozmaicone. Najbardziej poważnym jest zgon pacjenta. Niestety często zdarza się iż organizm funkcjonuje poprawnie, jednak mózgu jest na tyle uszkodzony iż człowiek nie am szansy na życie. Dzieje się tak jeśli uszkodzenie jest konkretnie zlokalizowane.
Jeśli chodzi o naprzemienne pniowe zespoły wyróżnia się kilkanaście typów podstawowych schorzeń do nich zaliczanych. Najczęściej przyczyną ich występowania jest niedokrwienie tkanki nerwowej, udary mózgu, niedotlenienie porodowe. Czasem naprzemiennie zespołu pniowe występują w wyniku rozrostu nowotworu lub postępu stwardnienia rozsianego lub procesów zapalnych w mózgowiu.
Pniowe zespoły naprzemienne – rodzaje schorzeń
Pacjenci doświadczają dolegliwości po stronie, po której doszło do uszkodzenia mózgu i zwykle objawiają się w postaci porażenia nerwów czaszkowych. Po stronie przeciwnej do istniejącego uszkodzenia dochodzi z kolei do wystąpienia paraliżu (czasami niedowładu), któremu mogą towarzyszyć zaburzenia czucia. Kiedy defekt dotyczy śródmózgowia rozwija się zespół Benedikta, który wynika z uszkodzenia jądra czerwiennego. Wspomnianym dolegliwościom towarzyszą ruchy mimowolne pod postacią drżeń.
Innym objawem jest zespół Nothnagela, w którym dochodzi do porażenia nerwu okoruchowego (III) po stronie uszkodzenia oraz do przeciwstronnej niezborności kończyn.
Gdy uszkodzenie obejmuje most, wówczas wystąpić może zespół Millarda-Gublera. Związany on jest z porażeniem nerwu twarzowego oraz z przeciwstronnym niedowładem połowiczym. Alternatywnie może dojść do zespołu Foville’a. W jego przebiegu dochodzi do porażeń nerwów odwodzącego i twarzowego po tej samej stronie co uszkodzenie oraz do przeciwstronnego niedowładu połowiczego.
Jeżeli defekt dotyczy rdzenia przedłużonego skutkiem może być zespół Wallenberga, w którym dochodzi do porażenia nerwu trójdzielnego, językowo-gardłowego i błędnego.
Pniowe zespoły naprzemienne – leczenie oraz rokowania
Niestety większość defektów powodujących pniowe zespoły naprzemienne ma charakter trwały i nieodwracalny. Pomocna okazuje się jedynie rehabilitacja, która przywraca pewna sprawność kończyn, mowy, mimiki. Czasami gdy powodem schorzenia jest nowotwór, jaki można zoperować, objawy schorzenia ustępują.
Podobnie bywa w przypadku zaleczenia ognisk zapalnych, zahamowania postępu chorób wywołujących pniowy zespół naprzemienny.
