Bruceloza – choroba ta zaliczana jest do grupy chorób pochodzenia odzwierzęcego. Jest to bardzo groźna choroba zwierząt mogąca przenieść się na człowieka. Wywoływana jest przez pałeczki bakterii tlenowych Brucella, wyizolowanych pod koniec XIX wieku przez angielskiego mikrobiologa i lekarza Davida Bruce’a, który badał kozy na Malcie. Stąd też bierze się inna nazwa brucelozy: gorączka maltańska lub śródziemnomorska. Co charakterystyczne infekcja ta nie przenosi się z człowieka na człowieka.
Bruceloza – przyczyny
Główną odpowiedzialność za wywołanie brucelozy ponoszą wewnątrzkomórkowe bakterie z rodzaju Brucella. Do najbardziej znanych zaliczamy miedzy innymi:
– Brucella melitensis,
– Brucella abortus,
– Brucella suis.
Choroba ta nie należy do bardzo popularnych w większości jej epidemie zostały wyeliminowane w latach 70 -tych. Nie oznacza to w praktyce iż nie odnotowuje się przypadków brucelozy. W szczególności chorobę tą możemy spotkać zarówno w Polsce i w całej Europie. Jej rozpowszechnienie następuje w szczególności wśród zwierząt domowych, a przede wszystkim wśród bydła, kóz, owiec, świń i rzadko psów.
Istnieje wyszczególniona grupa osób z tak zwanej grupy ryzyka i zaliczamy do niej w szczególności:
– hodowców odzwierzęcych,
– lekarzy weterynarzy,
– pracowników zakładów rzeźniczych czy masarni.
Do zakażenia brucelozą w przypadku człowieka najczęściej dochodzi poprzez uszkodzoną skórę.
Bruceloza – objawy
Zanim przejdziemy do objawów warto zastanowić się w jaki sposób i co się dzieje z bakteriami Brucella w organizmie człowieka, jeśli już się tam pojawią. Otóż w pierwszej fazie swojego bytowania pałeczki Brucella namnażają się w węzłach chłonnych, aby następnie doprowadzić do uogólnionego zakażenia. Szacuje się iż średni okres wylęgania choroby wynosi od 5 do 21 dni.
Przebieg choroby i objawów jej towarzyszących uzależniony jest także od rodzaju bakterii który przedostał się do organizmu człowieka. W przypadku zakażenia Brucellą abortus przebieg jest raczej łagodny. W odróżnieniu od stanu w jakim znajduje się człowiek po zaatakowaniu Brucellą melitensis.
Wyróżniamy trzy stany rozwojowe choroby brucelozy. Do najbardziej charakterystycznych objawów pierwszej z nich czyli tak zwanej ostrej postaci brucelozy zaliczamy:
– bardzo wysoka gorączka,
– liczne dreszcze,
– zwiększenie potliwości,
– ogólne osłabienie całego organizmu,
– charakterystyczne i silne bóle stawów,
– bóle mięśni,
– zaburzenia żołądkowo-jelitowe,
– u mężczyzn zaburzenia pracy jąder,
– w sporadycznych przypadkach zapalenie mózgu,
– zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
– uszkodzenia wątroby.
Średnia postać brucelozy charakterystyczna dla krańcowej fazy postaci ostrej nie oznacza to w praktyce iż nie może ona także występować samodzielnie. Wśród najbardziej charakterystycznych objawów jej towarzyszących wyróżniamy wszystkie objawy towarzyszące postaci ostrej brucelozy tylko ich występowanie charakteryzuje się mniejszym nasileniem.
Trzecią ostatnią fazą rozwoju choroby brucelozy jest jej postać przewlekła która charakteryzuje się w szczególności:
– dysfunkcje układu ruchu,
– bóle zwyrodnieniowe kręgosłupa,
– liczne zapalenia stawów,
– zaburzenia w funkcjonowaniu układu nerwowego,
– sile bóle głowy,
– zwiększona potliwość całego ciała,
– zaburzenia psychiczne,
– zapalenie mięśnia sercowego itp.
Bruceloza przewlekła zazwyczaj przebiega bezgorączkowo, z parodniowymi okresami stanów podgorączkowych. Chorzy nie czują się zdrowi, łatwo wyczerpują się fizycznie i psychicznie, czasem skarżą się na nadmierną potliwość, przewlekłe bóle głowy, apatię, zaburzenia snu.
Bruceloza – leczenie
W celu sprawnego i skutecznego postawienia diagnozy i opracowania metody leczenia konieczne jest niezwłoczne udanie się do lekarza specjalisty który jako podstawę leczenia brucelozy powinien rozpocząć od przeprowadzenia z pacjentem wywiadu epidemiologicznego. Dlaczego? Otóż, wywiad powinien dać odpowiedź na wiele pytań takich jak np. czy była możliwość kontaktu z zakażonymi wydzielinami odzwierzęcego pochodzenia? W celu postawienia dokładnych i ostatecznych diagnoz wykonuje się badania laboratoryjne które w swoim zakresie obejmują analizę serologiczną materiału pobranego z krwi lub szpiku kostnego pacjenta.
Leczenie brucelozy nie należy do prostych i ma raczej charakter nawracający a jest to podyktowane tym iż bakterie namnażają się wewnątrzkomórkowo, co utrudnia ich wytępienie.
Wśród leków najczęściej wykorzystywanych do leczenia brucelozy zaliczamy:
– doksycyklinę,
– aminoglikozydy,
– ryfampicynę.
Czy istnieją skuteczne metody które uniemożliwią lub przynajmniej w znacznym stopniu ograniczą możliwość zarażenia się brucelozą? Oczywiście że tak, wśród najlepszych metod leczenia nie ma tak skutecznej jak zapobieganie poprzez:
– odpowiednie szczepienia ludzi ze strefy podwyższonego ryzyka,
– szczepienie kierunkowe zwierząt
– przeprowadzanie pasteryzacji spożywanego mleka,
– stosowanie odzieży i ochronnej przez osoby pracujące ze zwierzętami
W Polsce nie odnotowuje się przypadków zachorowania na brucelozę. Nieliczne z nich związane są zazwyczaj z importem choroby z terenów endemicznych. Od lat 80 -tych XX w. Polska określana jest w raportach epidemiologicznych jako kraj wolny od brucelozy. Nie oznacza to w praktyce konieczności przestrzegania określonych zasad bezpieczeństwa.
