Szczepionki od lat budzą kontrowersje zarówno w świecie medycyny jak i wśród rodziców. Trwa nieustanny spór – szczepić czy nie szczepić? Oczywiście tylu ilu przeciwników tylu zwolenników stosowania szczepionek. W szczególności młodzi rodzice, nie chcą aby ich dzieci były szczepione, bowiem nie wierzą w skuteczność ani zasadność szczepionek. Bez względu na wygłaszane teorie faktem jest iż ryzyko zachorowania dziecka na takie choroby jak: ospa, różyczka, tężec, grypa czy gruźlica znacznie się zmniejsza w momencie zastosowania szczepionki.
Szczepić czy nie?
O tym że szczepionki są bolesne widzą wszyscy nie tylko ci najmłodsi pacjenci. To prawda, prawdą jest też to że nikt nie lubi szczepionek. Co jednak gwarantuje nam szczepionka? Otóż szczepionki gwarantują nam zdrowie i lepszą wytrzymałość.
W ostatnich latach rekordy popularności bije szczepionka przeciwko grypie. Dlaczego? Ponieważ od kilu lat współczesne mutacje grypy co jakiś czas pojawiają się w różnych krajach i niepokoją ich mieszkańców. Dlatego lepiej zapobiegać niż leczyć.
W Polsce istnieje obowiązek szczepień podstawowych. Jest to związane z dążeniem do uzyskania maksymalnej ochrony przed zakażeniem, a w dalszej perspektywie – do zlikwidowania poszczególnych chorób zakaźnych. W jaki sposób ma to nastąpić? Otóż przy założeniu iż poddamy szczepieniu znacznego bo około 90 procentowego odsetka ludzi to działanie to gwarantuje zahamowanie krążenia drobnoustroju i ochronę osób nie tylko zaszczepionych, lecz także tych, które z jakichkolwiek powodów nie zostały zaszczepione.
W Polsce obecnie do grupy szczepień obowiązkowych należą szczepienia przeciwko:
– gruźlicy,
– błonicy,
– krztuścowi,
– polio (poliomyelitis),
– odrze,
– śwince,
– różyczce,
– tężcowi,
– wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (WZW typu B)
– zakażeniom przeciwko Haemophilus influenzae typu B (Hib).
W grupie szczepień zalecanych wymienia się miedzy innymi szczepienia przeciwko:
– pneumokokom,
– ospie wietrznej,
– błonicy,
– tężcowi
– wściekliźnie.
Negatywne mity o szczepionkach
Istnieje grono bardzo liczne społecznie które nie popiera działań upowszechniających szczepienia. Wśród tych osób funkcjonują pewne stereotypy które przemawiają przeciwko szczepieniom dzieci. Wśród najczęściej przytaczanych wymienia się:
– zwiększone ryzyko poszczepienne wystąpienia autyzmu,
– samodzielne pozyskiwanie odporności przez dziecko. Warto jednak pamiętać iż nasze dziecko w wyniku infekcji, choroby, znacznie ciężej może znosić jej objawy. Długotrwałe negatywne efekty szczepień zdarzają się raz na setki tysięcy, a w niektórych przypadkach i setki milionów dzieci.
– inna teoria wskazuje na to iż szczepienie jest sztucznie nakręcanie machiny farmaceutycznej zbijającej krocie na szczepieniach. Częściowo możemy to uznać za prawdę ponieważ nikt nie ukrywa że firmy farmaceutyczne zarabiają na sprzedaży szczepionek, ale nie znaczy to, że mogą sprzedawać wszystkie, które wyprodukują. Szczepionki są sprawdzane nie tylko w laboratoriach tych firm, ale także przez instytucje państwowe.
– coraz częściej spotykane choroby poszczepienne co nie jest prawdą gdyż wszyscy wiemy iż dzięki rozwojowi medycyny i nauki nowoczesne szczepionki są bezpieczne i skuteczne, ale ich podanie nie jest pozbawione ryzyka.
Rodzaje szczepionek
Wśród najbardziej znanego i popularnego podziału szczepionek wyróżniamy:
– szczepionki pojedyncze (monowalentne), tzn. które chronić tylko przed jedną chorobą,
– szczepionki skojarzone (poliwalentne) – których działanie polega na uodpornieniu równocześnie na kilka chorób, np. szczepionka sześcioskładnikowa przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi, polio, Hib i wzw B. Charakteryzują się one wyższym komfort zastosowania, znacznie ograniczając liczbę wkłuć.
Szczepionki nowszej generacji powstają z wykorzystaniem biotechnologii oraz inżynierii genetycznej.
Podział szczepionek ze względu na odpowiedź immunologiczną organizmu wyróżnia się:
– szczepionki swoiste, które zapobiegają określonym chorobom (np. błonica, krztusiec, świnka, różyczka, tężec, odra, wścieklizna),
– szczepionki nieswoiste, które podnoszą ogólną odporność organizmu (np. preparat Panodina lub Westatymina).
Szczepionki dzieli się na:
– żywe atenuowane, czyli pozbawione właściwości zakaźnych (np. szczepionka przeciwko różyczce, odrze, śwince),
– zabite (np. szczepionka przeciw krztuścowi),
– zawierające toksoidy, czyli produkty metabolizmu drobnoustrojów, pozbawione zjadliwości, ale mające określone działanie antygenowe (np. szczepionka przeciwko tężcowi, błonicy),
– szczepionki nowej generacji, otrzymywane dzięki inżynierii genetycznej (np. szczepionka przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B),
– podjednostkowe, gdzie antygen jest połączony z większym nośnikiem, najczęściej białkowym (np. szczepionka zabezpieczająca przed zakażeniem Haemophilus influenzae typu b, bakterią, która wywołuje m.in. zapalenie opon mózgowych i posocznicę).
W zależności od postaci szczepionek wyróżniamy:
– szczepionki płynne – dostępne w postaci gotowej do podania.
– szczepionki nieadsorbowane. Antygen zawieszony jest bezpośrednio w płynie.
– szczepionki adsorbowane – zawierają antygen zadsorbowany na powierzchni adsorbenta (najczęściej tlenku glinu).
– szczepionki wysuszone – mają postać proszku, który przed użyciem należy wymieszać z dołączonym rozpuszczalnikiem. Zwykle są bardziej wytrzymałe na działanie czynników zewnętrznych (np. temperaturę) i mają dłuższy okres ważności.
