Opryszczkowe zapalenie mózgu wywoływane jest przez wirusa opryszczki pospolitej HSV. I choć pozornie wydawać by się mogło że opryszczka to nic poważnego wbrew ogólnej opinii wirus ten należy do grupy bardzo niebezpiecznych. Bardzo często początkowy okres choroby pozbawiony jest jakichkolwiek niepokojących objawów. Objawy jakie pojawiają się w kolejnych etapach choroby to: silne, pulsujące bóle głowy, nudności, zawroty głowy, wymioty, gorączka, a nawet utrata przytomności i drgawki padaczkowe.
Wirusy i ich rodzaje
Wirus opryszczki pospolitej jest bardzo zaraźliwy natomiast zakażenie pierwotne (pierwsze) przebiega bezobjawowo stąd nie wiem kiedy do niego doszło. Układ odpornościowy człowieka nie zwalcza krążącego wirusa a on wnika do naszego układu nerwowego i tam pozostaje w stanie uśpienia. Wirus ten może doprowadzić do opryszczkowego zapalenia opon mózgowo- rdzeniowych i mózgu.
Wśród najbardziej popularnych i rozpoznanych wirusów powodujących różnego rodzaju opryszczki zalicza się miedzy innymi:
– opryszczkowe zapalenie opon mózgowych,
– opryszczkowe zapalenie mózgu,
– opryszczkową chorobę gałki ocznej,
– wyprysk opryszczkowy (egzema herpeticum),
– opryszczkowe pęcherzykowe zapalenie skóry,
– opryszczkowe zapalenie dziąseł i jamy ustnej oraz gardła i migdałków,
– opryszczkę pospolitą .
Wirus opryszczki pospolitej (HSV- 1, herpes simplex virus) należy do herpeswirusów. Jest on odpowiedzialny za wywołanie opryszczki wargowej. Pojawia się ona wokół ust a także na policzkach i w okolicy nozdrzy. Wirusem opryszczki pospolitej może zarazić się dziecko już w trakcie narodzin i mowa tutaj o tzw. zakażeniu okołoporodowym. Jest to schorzenie mające przebieg nawracający ale ustępuje samo. Wyleczenie ma miejsca w okresie do 10 dni od momentu pojawienie się pierwszych widocznych objawów.
Przyczyny opryszczkowego zapalenia mózgu
Za wywołanie opryszczkowego zapalenia mózgu odpowiedzialność etiologiczną ponoszą wirusy neurotropowe. Najbardziej popularnym i najczęściej spotykanym jest opryszczkowe zapalenie mózgu wywołane wirusem opryszczki pospolitej. Niestety nie jest jedyna przyczyna powodująca tą niebezpieczną przypadłość. Otóż zapalenie mózgu może być wywołane także przez bakterie (gruźlicze i boreliozowe zapalenie mózgu), a także przez niektóre pierwotniaki.
Wyróżniamy także przyczyny nieinfekcyjne zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu i są to miedzy innymi:
– nowotwory (białaczka, nowotwory tkanki limfatycznej, guzy mózgu, przerzuty do mózgu),
– zatrucie ołowiem,
– stosowanie niektórych leków, np. metotreksatu.
Do wirusów najczęściej wywołujących zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych zaliczamy miedzy innymi:
– enterowirusy,
– arbowirusy,
– wirusy ECHO,
– HSV-2,
– VZV,
– wirus polio,
– wirus grypy A i B,
– wirus odry.
Opryszczkowe zapalenie mózgu – objawy
Istnieje wiele objawów które mogą wskazywać na podstępną i cichą chorobę czyli na opryszczkowe zapalenie mózgu.
Do najczęściej spotykanych i najbardziej charakterystycznych objawów opryszczkowego zapalenia mózgu zaliczamy:
– silny ból głowy,
– wysoka gorączka,
– nudności,
– omamy psychiczne,
– liczne zaburzenia świadomości,
– napady padaczkowe.
Opryszczkowe zapalenie mózgu – leczenie
Śmiertelność w przypadku nieleczonego opryszczkowego zapalenia mózgu jest dość duża i wynosi do 70%. Dlatego w żadnym przypadku nie należy bagatelizować objawów mu towarzyszących lecz niezwłocznie zgłosić się do lekarza specjalisty. W sytuacji podjęcia leczenia przypadki śmiertelne stanowią 20%. Konsekwencje zapalenia są bardzo częste. U większość osób wyleczonych występują dolegliwości neurologiczne.
W zakażeniu wrodzonym obserwuje się: zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, śródmiąższowe zapalenie płuc, powiększenie wątroby i śledziony.
Niestety ubytki w funkcjach układu nerwowego po przebyciu choroby są częste, zwłaszcza u osób po 35. roku życia.
Diagnostyka opryszczkowego zapalenia mózgu opiera się na identyfikacji wirusa w płynie mózgowo-rdzeniowym za pomocą metody PCR (ang. Polymerase Chain Reaction). Na czym ono polega? Otóż jest to badanie o bardzo wysokiej czułości i swoistości, w związku z tym bardzo często pozwala wykryć wirusa opryszczki w sytuacji, gdy rzeczywiście istnieje zakażenie tym wirusem.
Oprócz tego w płynie mózgowo-rdzeniowym stwierdza się typowe odchylenia dla zakażenia wirusowego. Do odchyleń tych w szczególności zalicza się np. wysokie stężenie leukocytów oscylujące w granicy – 10-500 komórek/mikrolitr, średnio 100 komórek/mikrolitr, ale także znaczne stężenie erytrocytów oscylujące w granicach do 10-500 komórek/mikrolitr. Charakterystyczne jest także stężenie białka nawet do 60-700 mg/dl, średnio wynosi ok. 100 mg/dl.
Leczenie tego zapalenia mózgu również opiera się na stosowaniu acyklowiru we wlewach dożylnych przez ok. 3 tygodnie. Zaleca się zastosowanie leczenia jak najszybciej w każdym przypadku zapalenia mózgu, zwłaszcza o ciężkim przebiegu, bez oczekiwania na potwierdzenie wirusologiczne – skuteczność w opryszczkowym zapaleniu mózgu jest tym większa, im wcześniej rozpocznie się leczenie.
W przypadku zajścia podejrzenia opryszczkowego zapalenia mózgu lekarz specjalista powinien niezwłocznie zlecić takie badania jak:
– EEG, który umożliwia przedstawienie swoistego obrazu stanu chorobowego,
– rezonans magnetyczny mózgu, jest szczególnie przydatny ze względu na uwidocznienie zmian w obrębie mózgu już w początkowej fazie choroby.
