Wirus Epstein-Barr to jeden z wirusów zaliczanych do tzw. rodziny herpes. Wirus charakteryzuje się powinowactwem do limfocytów klasy B. Najbardziej typową chorobą wywoływaną przez wirus EBV jest mononukleoza zakaźna. Prowadzi ona do złego samopoczucia, znacznego osłabienia całego organizmu i zmęczenia. Wirus EBV odpowiada także za rozwój szeregu nowotworów w tym do najczęściej spotykanych zaliczamy: raka nosogardła, migdałków, ślinianek, ziarnicy złośliwej a także może wywoływać chłoniaka Burkitta .
W naszej populacji większość osób jest nosicielem wirusa Epstein-Barr bez jakichkolwiek objawów. Dlatego prawdopodobieństwo zarażenia jest ogromne i uważa się, że 80-90% ludzi jest zakażonym tym wirusem. Na ogół zarażenie wirusem powoduje powstanie trwałej odporności i wirus w formie nie aktywnej pozostaje w komórkach przez całe życie człowieka.
Przyczyny – Wirus Epstein-Barr
W konsekwencji spadku ilości przeciwciał zaraz po urodzeniu zwiększa się ryzyko zakażenia wirusem Epstein-Barr. Czym skutkuje takie zakażenie? W większości przypadków zakażenie nie skutkuje występowaniem żadnych objawów lub są one nie do odróżnienia od innych łagodnych, krótkotrwałych chorób dziecięcych.
Charakterystyczne dla wirusa Epstein-Barr jest to iż atakuje tylko określone typy komórek do których zaliczamy miedzy innymi:
– komórki nabłonka płaskiego wyścielające jamę ustną,
– gardło,
– limfocyty B.
Bezpośrednią przyczyna zakażenia jest bezpośredni kontakt ze śliną chorej osoby, stąd często chorobę tą nazywa się „chorobą pocałunków”. Wirus EB dostaje się do organizmu i infekuje komórki nabłonkowe jamy ustnej i gardła, a następnie zaraża białe komórki krwi (limfocyty B) i wraz z krwią rozprzestrzenia się w całym organizmie.
Mononukleoza zakaźna
Mononukleoza zakaźna wywoływana jest przez wirus Epsteina-Barra (EVB), który atakuje głównie błonę śluzową nosa, gardła i ucha. Wśród najbardziej charakterystycznych objawów jest ogólne osłabienie, ból głowy oraz gardła. W momencie osłabienia układu immunologicznego wirus może się uaktywnić.
Często nie zdajemy sobie sprawy z przebytej mononukleozy, gdyż objawia się ona lekkim bólem migdałków lub gardła. Choroba rozwija się u niewielu zakażonych po upływie około 30-50 dni. Infekcja rozpoczyna się zazwyczaj nagle. Czasami jednak występują objawy wstępne: brak apetytu, złe samopoczucie, bóle mięśni i stawów. U około 50% chorych dochodzi do powiększenia śledziony, a u około jednej trzeciej zauważa się powiększenie wątroby. Mogą pojawić się wówczas inne objawy, np. mdłości, niestrawność, ból brzucha. Mononukleoza może stać się chorobą przewlekłą, tzw. zespołem chronicznego zmęczenia, której towarzyszy spadek aktywności, ciągłe zmęczenie i osłabienie oraz problemy z koncentracją.
Do charakterystycznego zespołu objawów które w szczególności towarzyszą zakażeniu wirusem Epsteina-Barra zaliczamy:
– bardzo wysoka gorączka co charakterystyczne bardzo długo utrzymująca się,
– znaczne powiększenie węzłów chłonnych. Ich cecha znamienna jest zwiększona tkliwość która może przechodzić nawet w bolesność,
– powiększenie wątroby i śledziony (hepatomegalia i splenomegalia) w wyniku rozrostu tkanki limfoidalnej. Pojawia się zazwyczaj pod koniec pierwszego tygodnia choroby,
– liczne infekcje gardła oraz migdałków, któremu towarzyszą silny ból i trudności w połykaniu.
Leczenie – Wirus Epstein-Barr
Wirus Epsteina-Barr odpowiedzialny jest za powstawanie zakaźnej choroby tak zwanej mononukleozy. Co charakterystyczne dla tego rodzaju choroby przenoszony jest drogą kropelkową. W organizmie wytwarzane są liczne przeciwciała przeciw wirusowi Epsteina-Barr. Są to białka produkowane w odpowiedzi na zakażenie EBV. Wśród najczęściej spotykanych przeciwciał wyróżniamy:
– EBNA – dla antygenu nuklearnego,
– VCA – IgM i IgG dla kapsydu wirusa,
– EA-D – IgG dla wczesnego antygenu D.
W celu ostatecznej diagnozy lekarz powinien zlecić oznaczenie obecności przeciwciał dla EBV. Materiałem potrzebnym do badania jest surowica krwi, która pobierana jest ze zgięcia łokciowego. Podczas badania oznacza się poziom przeciwciał IgM-VCA oraz IgG-VCA, IgG-EA-D, IgG- EBNA. W konsekwencji po uzyskaniu wyniku wykryte przeciwciała IgM i IgG-VCA oraz IgG-EA-D wskazują na obecnie trwające lub świeżo przebyte zakażenie wirusem EBV. IgG-VCA i IgG-EBNA umożliwiają rozpoznanie dawnego zakażenia.
Nie ma żadnych sprecyzowanych leków ani szczepionki przeciwko mononukleozie, nie oznacza to jednak, że organizm musi radzić sobie z nią sam. Lekarze specjaliści zalecają w szczególności zachowanie dużej ostrożności oraz w przypadku występowania gorączki, nie wychodzenie z łózka.
W niektórych przypadkach w celu wspomożenia leczenia zaleca się przyjmowanie leków na bazie paracetamolu bądź ibuprofenu które mogą okazać się przydatne w zwalczaniu bólu mięśni i głowy.
Bardzo ważnym czynnikiem w leczeniu jest przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów i nieustanne ich uzupełnianie tak by nie doprowadzić do odwodnienia.
Wskazana jest także dieta lekkostrawna która pozwoli odciążyć wątrobę i nie podrażni obolałego gardła.
Mononukleoza jest bardzo wyczerpująca dla całego organizmu, dlatego chory nie powinien wychodzić z domu i się przemęczać zaleca się nie forsowanie organizmu.
