Krztusiec – inna powszechnie i zamiennie stosowana nazwa to koklusz. Wydawać by się mogło że choroba ta należy do chorób zapomnianych. A to nie prawda. Krztusiec to ostra choroba zakaźna dróg oddechowych, wywołana przez Gram-ujemną bakterię o nazwie Bordatella pertusis. Charakterystyczne dla tego rodzaju choroby jest to iż najczęściej pojawia się u dzieci w wieku 0-4 lat. Do zakażenia dochodzi na drodze kropelkowej podczas kontaktu z osobą chorą. Choroba pojawia się po ok. 3-14 dniach od zarażenia bakterią. Niestety w większości przypadków przebycie krztuśca daje długotrwałą odporność, ale nie wyklucza ponownego zachorowania. Obecnie, ze względu na stosowane szczepienia ochronne, choroba występuje bardzo rzadko co nie oznacza że nie występuje wcale.
Według WHO krztusiec jest 1 z 10 chorób zakaźnych najczęściej powodujących zgony u dzieci.
Etapy choroby
W etiologii choroby wyróżnia się trzy etapy. Wśród nich wyróżniamy w szczególności okres:
1) nieżytowy,
2) kaszlu napadowego,
3) rekonwalescencji.
Pierwszy z nich czyli okres nieżytowy trwa średnio około 2 tygodni i charakteryzuje się w szczególności:
– wzmożonym katarem,
– suchym kaszlem,
– stanem podgorączkowym,
– zapaleniem spojówek.
Etap drugi czyli okres kaszlu napadowego jest związany z działaniem toksyn bakteryjnych i wydzielaniem lepkiego, gęstego śluzu. U dzieci starszych występują ciężkie napady kaszlu, z zanoszeniem, które występują głównie w nocy. Charakterystyczne dla tego rodzaju kaszlu jest to iż prowadzi on do silnego zaczerwienienia twarzy, wysuwanie języka, duszność, bezdechy z zasinieniem twarzy, mimowolne oddanie moczu lub stolca. Napadom kaszlu towarzyszy niejednokrotnie znamienne „pianie”. Siła nasilenia kaszlu może doprowadzić nawet do torsji.
Trzeci etap – rekonwalescencji cechuje znaczna łagodność w ilości towarzyszących objawów. Obserwuje się znacznie mniejsze nasilenie kaszlu, niestety mogące trwać nawet kilka miesięcy.
Krztusiec – objawy
Niestety pomimo dynamicznego rozwoju medycyny, ilości badań i zwiększonych kwalifikacji lekarskich nadal jeśli chodzi skuteczne rozpoznanie choroby i prawidłową interpretację objawów bywa różnie.
Pierwszym najbardziej charakterystycznym dla krztuśca objawem jest kaszel. W wielu przypadkach objaw nie jest prawidłowo diagnozowany, gdyż kaszel u dzieci często traktowany jest jako pozostałość nie wyleczonego przeziębienia lub zapalenia oskrzeli, a u dorosłych jako efekt np. długiego palenia papierosów.
Pierwsze charakterystyczne objawy kokluszu pojawiają się dopiero po 3 do 14 dniach od zakażenia i są bardzo trudne do rozpoznania. Dlaczego? Dzieje się tak głównie dlatego iż posiadają liczne podobieństwo do objawów zwykłego przeziębienia. W celu postawienia prawidłowej diagnozy niezbędne jest wychwycenie objawów które mogą wskazywać na krztusiec. Do najbardziej popularnych i najczęściej spotykanych zaliczamy:
– silny nieżyt nosa,
– charakterystyczne zapalenie spojówek,
– kichanie,
– podwyższona temperatura,
– zmiany skórne,
– spadek apetytu,
– świszczący kaszel napadowy,
– wymioty.
Krztusiec – leczenie
Leczenie krztuśca polega na zastosowaniu antybiotykoterapii. Niestety stosowanie antybiotyków w odniesieniu do dzieci poniżej pierwszego roku życia musi odbywać się w placówkach szpitalnych. Dlaczego? Otóż ze względu na występującą konieczności podawania tlenu i innych leków ,na przykład w przypadku wystąpienia drgawek wspomagającego leczenie krztuśca.
W przypadku krztuśca antybiotykoterapia trwa średnio do 14 dni roboczych i konieczne jest jej przeprowadzenie do końca bez pomijania zalecanych dawek.
W celu złagodzenia objawów w postaci silnego napadowego kaszlu zaleca się w szczególności częste wietrzenie pomieszczenia, w którym przebywa chory i zapewnienie mu jak najwięcej spokoju. Ważna jest tutaj postawa rodziców, aby nie popadali w panikę podczas każdego ataku, ponieważ ich niepokój może się udzielać dziecku i wtórnie doprowadza do nasilenia ich częstości i ilości.
Bardzo duża rolę w przeciwdziałaniu rozpowszechniania się krztuśca odegrały wprowadzone obowiązkowe szczepienia ochronne. Cykl szczepień obejmuje trzy dawki podane w odstępie czterech-sześciu tygodni, między trzecim a szóstym miesiącem życia, a następnie uzupełniająca pomiędzy szesnastym a osiemnastym. W wieku sześciu lat konieczne jest zastosowanie dawki przypominającej.
Profilaktyka jest najskuteczniejsza ponieważ zawsze lepiej zapobiegać niż leczyć. Dlatego warto często wietrzyć pomieszczenia przed snem, zmieniać otoczenie dziecka na wolne od zarazek i wirusów, oczywiście w miarę możliwości. Unikanie dużych aglomeracji miejskich które mogą negatywnie wpływać na zdrowie naszych najmłodszych pociech.
W okresach jesienno-zimowych dbajmy o uzupełnianie niedoborów witamin, poprzez podawanie odpowiednich preparatów, na przykład witaminy „D”. W przypadkach niedokrwistości konieczne może być stosowanie leków zawierających żelazo. Dbajmy o jego prawidłowe odżywianie.
Bardzo ważna role w profilaktyce odgrywają kontrolne badania lekarskie którym należy poddawać dzieci. Oczywiście to rodzic najlepiej wie i jest w stanie zaobserwować co dolega jego dziecku niemniej jednak lekarz specjalista z pewnością udzieli rodzicom praktycznych wskazówek oraz wskaże drogę racjonalnego postępowania. Warto tez zadbać o nieustanne wzmacnianie odporności organizmu naszych dzieci bo od tego zależy ich zdrowie.
