Listeria, Listerioza jest rzadką chorobą zakaźną spowodowaną bakterią Listeria monocytogenes – powszechnie spotykaną w środowisku człowieka. Nie na leży ona do grupy chorób bardzo popularnych co nie oznacza że nie istnieje ryzyko zachorowania na nią.
Listerioza to zakaźna choroba odzwierzęca. Do grupy ryzyka zarażenia ta bakterią należą w szczególności; noworodki, kobiet w ciąży, osoby starsze oraz osoby z obniżoną odpornością organizmu a także chorzy na nowotwory
Bakteria listeriozy najczęściej występuje u zwierząt, ale w pewnych przypadkach choroba atakuje także człowieka.
Listeria – przyczyny
Listeriozą można się zarazić spożywając zakażone bakterią produkty takie jak:
– niepasteryzowane mleko,
– drób,
– surowe warzywa,
– surowe i wędzone ryby,
– pasztety,
– lody,
– sery.
W większość przypadków nosicielami bakterii Listeria monocytogenes uznaje się zwierzęta. W znacznym stopniu problem ten dotyka w szczególności:
– owiec,
– świń,
– koni,
– kur,
– świnek morskich itp.
W jaki sposób więc dochodzi do zakażenia ludzi? Otóż, zazwyczaj w skutek zjedzenia żywności, w której pojawiła się bakteria. Chodzi tu o niepasteryzowane mleko i jego przetwory oraz surowe warzywa i owoce, a także mięso i owoce morza, które są spożywane na surowo. Biały ser, twarożek czy jogurt są uznawane za bezpieczne.
Warto pamiętać że bakteria nie rozwija się u osób z prawidłowo funkcjonującym systemem odpornościowym, dlatego chorują zwykle osoby z grupy ryzyka, posiadające osłabioną odporność.
Listeria – objawy
Okres wylęgania choroby wynosi od kilku dni do 3 miesięcy. Listerioza w większości przypadków przebiega bezobjawowo dlatego raczej pozbawiona jest charakterystycznych objawów lub są one mylnie interpretowane przez specjalistów.
W przypadku stwierdzenia ciężkiej odmiany listeriozy wyróżniamy takie objawy jak:
– wysoka gorączka,
– wymioty,
– drgawki,
– bóle brzucha,
– powiększenie węzłów chłonnych szyjnych,
– zapalenie spojówek,
– osłabienie ruchów płodu,
– biegunka,
– ogólne osłabienie organizmu,
– powiększenie wątroby,
– zwiększona częstość oddawania moczu,
– objawy zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych,
– zapalenie szyjnych węzłów chłonnych,
– zaburzenia psychiczne,
– zapalenie wsierdzia,
Listeria – leczenie
W celu zabezpieczenia się przed listeriozą, zaleca się w szczególności:
– eliminowanie żywności zawierającej bakterię lub co do której zachodzi podejrzenie jej wystąpienia,
– dokładne mycie a nawet wyparzanie warzyw oraz owoców przed zjedzeniem,
– zaleca się poddawanie potrwa odpowiedniej obróbce cieplnej, w przypadku gdy są one dobrze ugotowane lub prawidłowo podgrzane, nie ma obaw przed listeriozą,
– w odniesieniu do kobiet w ciąży zaleca się szczególną ostrożność w kontaktach ze zwierzętami,
– wyeliminowanie z diety surowej żywności.
Niezwykle ważne aby po zaobserwowaniu jakichkolwiek niepokojących objawów niezwłocznie udać się do lekarza specjalisty który zleci konkretne badania mające na celu identyfikacje przeciwnika.
W celu postawienia ostatecznej diagnozy lekarz zleca wykonanie badań przesiewowych.
Materiał do badania pobiera się z nosa, krwi, moczu bądź płynu mózgowo-rdzeniowego.
Zakażenie schorzeniem zwykle dotyka płuc, gruczołów dokrewnych, zaburzeń metabolicznych, przewodu pokarmowego, nerek i dróg moczowych, układu krwiotwórczego, limfatycznego, immunologicznego i nerwowego. U niektórych osób schorzenie może przebiegać bez żadnych dolegliwości.
Najczęściej w leczeniu stosuje się środki farmakologiczne o silnym działaniu czyli antybiotyki. Szacuje się, że około 30-60% osób zarażonych listeriozą, umiera.
W celu zmniejszenia prawdopodobieństwa wystąpienia listeriozy zaleca się profilaktyczne spożywanie suplementów bogatych w witaminę C, środków niszczących pasożyty układu pokarmowego, preparatów wzmacniających odporność (jak np. mleczko pszczele).
U kobiet w ciąży listerioza może doprowadzić do poronień, narodzin martwego płodu oraz stać się przyczyną późniejszej niepłodności.
Szczególnie w leczeniu listeriozy rekomendowane są preparaty zawierające:
– ampicylinę
– penicylinę, często w połączeniu z aminoglikozydem.
Zalecany czas leczenia w przypadku chorych na listeriozę wynosi średnio trzy tygodnie, gdyż z uwagi na szybki nawrót choroby który może być podyktowany zbyt krótkim okresem przyjmowania antybiotykoterapii.
Lekarze specjaliści wśród pacjentów u których występuje nadwrażliwość na penicylinę lub ampicylinę zalecają stosowanie sulfametoksazol w połączeniu z trimetoprimem (kotrimoksazol).
Do niedawna uważano, że bakterie z rodzaju Listeria są w pełni wrażliwe na antybiotyki stosowane wobec bakterii Gram-dodatnich. Liczne badania i ciągły rozwój medycyny dowiodły jednak pod koniec lat osiemdziesiątych po raz pierwszy opisano zmutowany szczep lekooporny wyizolowany z materiału klinicznego. Od tego czasu wyizolowano około 70 szczepów opornych na jeden lub więcej antybiotyków. Wśród przebadanych izolatów klinicznych oraz wyselekcjonowanych z żywności i środowiska naturalnego znaleziono, oprócz szczepów opornych na streptomycynę, tetracyklinę i trimetoprim, szczepy wykazujące obniżoną wrażliwość na ampicylinę.
Należy pamiętać iż podstawę skutecznego leczenia stanowi prawidłowo i szybko postawiona diagnoza dlatego w żadnym przypadku nie należy lekceważyć sygnałów które mogą wskazywać na zakażenie bakteriami listeriozy.
