Błonica zaliczana jest do niebezpiecznych chorób zakaźnych wywoływanych przez bakterię – moczugowca błonicy. Bakteria ta wnika do organizmu przez nos lub jamę ustną i kolonizuje błony śluzowe górnych dróg oddechowych. W nielicznych przypadkach może dojść do zajęcia spojówek, ucha środkowego, błon śluzowych narządów płciowych albo zranionej skóry.
Charakterystyczne dla błonicy jest to iż bakteria wytwarza toksynę, która wnika przez uszkodzone błony śluzowe i dostając się do krwiobiegu może uszkadzać wiele narządów wewnętrznych, takich jak: nerki, nadnercza, serce, wątroba, ośrodkowy układ nerwowy.
Błonica praktycznie nie występuje w Polsce, ponieważ jednak istnieje ryzyko szybkiego przemieszczania się niezwykle istotną rolę odgrywa profilaktyka szczepień każdego dziecka.
Dostępne są specjalne szczepionki bezkomórkowe przeciwko krztuścowi dla młodzieży i dorosłych (Adacel, Boostrix), stosowane w celu „odświeżenia” odporności u osób, które mają lub wkrótce będą miały kontakt z niemowlętami i małymi dziećmi (np. rodzice, starsze rodzeństwo, dziadkowie).
Warto szczepić gdyż kompletne szczepienie jest bardzo skuteczne:
– szacuje się iż w 87—99% dzieci nie zachoruje na błonicę, u pozostałych zaś choroba będzie miała łagodny przebieg,
– średnio około 70—100% dzieci nie zachoruje na tężec,
– około 85% dzieci nie zachoruje na krztusiec o cięższym przebiegu, a 71–78% wcale nie zachoruje w ciągu kilku lat po ostatnim szczepieniu.
Błonica – przyczyny
Za głównego sprawcę błonicy uznaje się bakterię zwaną maczugowcem błonicy (Corynebacterium diphteriae) produkują silne toksyny. Bakteria może żyć w nosie albo skórze osoby odpornej na chorobę bądź też zacząć rozwijać się w tych miejscach u osoby zarażonej.
Bakteria ta przenosi się drogą kropelkową, podczas kaszlu czy kichania. Jeśli toksyna zostanie wprowadzona do układu krwionośnego, pojawiają się poważne komplikacje zdrowotne.
Nosicielem choroby może być człowiek, w którego nosie lub gardle znalazły schronienie bakterie. Nosiciela najczęściej charakteryzuje odporność na chorobę, nabyta podczas stosunkowo łagodniej infekcji przebytej w przeszłości.
Błonica nie zawsze ma jednakowy przebieg. Istnieje kilka szczepów maczugowca błonicy, różniących się między sobą między innymi rodzajem produkowanej toksyny. Przebieg błonicy jest wiec zależny od szczepu bakterii, która spowodowała rozwinięcie się choroby oraz od ogólnego stanu zdrowia i sprawności układu immunologicznego osoby zakażonej.
Błonica – objawy
Wśród najbardziej charakterystycznych objawów towarzyszących błonicy wymienia się:
– biały nalot na migdałkach,
– zmiany w błonie śluzowej gardła,
– obrzęk gardła,
– problemy w oddychaniu,
– powiększenie węzłów chłonnych podżuchwowych,
– kaszel,
– stany podgorączkowe,
– wzrasta częstość skurczów serca.
Błonica – leczenie
Najskuteczniejszą metodą zapobiegania miedzy innymi błonicy są szczepienia ochronne. Pomimo że w ostatnich latach następuje wśród niektórych rodziców spadek zainteresowań szczepieniami to jednak w Polsce istnieje coś takiego jak zestaw szczepień podstawowych które wymuszają niejednokrotnie na rodzicach określone działanie. Jest to tym bardziej nie zrozumiałe iż z góry należy zakładać że żaden z rodziców nie pragnie dla swojego dziecka aby ono chorowało.
Statystyki pokazują że na błonicę najczęściej chorują niemowlęta, których jeszcze nie zaszczepiono lub małe dzieci którym nie podano wszystkich szczepionek. Jak niebezpieczna jest ta choroba świadczy średnia śmiertelność w błonicy, wynosząca od 5 do 10 %.
Dlatego zaszczep swoje dziecko jak najszybciej zgodnie z programem szczepień ochronnych przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi, aby je ochronić przed ciężkim zachorowaniem, powikłaniami i śmiercią.
Jeżeli Twoje dziecko nie ukończyło jeszcze 12 miesiąca życia i nie otrzymało 3 dawek szczepionki przeciwko krztuścowi, a miało kontakt z chorym na krztusiec, należy o fakcie tym niezwłocznie poinformować lekarza specjalistę.
Szczepienie przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi jest realizowane z wykorzystaniem szczepionki skojarzonej (tzw. DTP), która chroni jednocześnie przed wszystkimi trzema chorobami. Należy ona do grupy szczepionek „nieżywych” – zawiera nieaktywne toksyny (toksoidy) błonicy i tężca oraz całe, zabite pałeczki krztuśca lub tylko kilka oczyszczonych białek tej bakterii.
W zależności od składnika skierowanego przeciwko krztuścowi wyróżnia się dwa typy tych szczepionek:
– szczepionkę całokomórkową (DTPw), która zawiera całe, zabite bakterie krztuśca; jest oferowana bezpłatnie w ramach programu szczepień i przeznaczona dla wszystkich dzieci w pierwszych 2 latach życia,
– szczepionki bezkomórkowe (DTPa), które zamiast całych komórek bakteryjnych zawierają tylko kilka oczyszczonych białek bakterii krztuśca. W sprzedaży dostępnych jest kilka szczepionek tego typu. Wchodzą one także w skład szczepionek wieloskładnikowych.
Błonica jest potencjalnie zagrażającą życiu chorobą, a poważne, przewlekłe powikłania mogą wystąpić u osób nie w pełni uodpornionych. Błonica dużo częściej występuje w tych rejonach świata, gdzie poziom zaszczepienia ludności jest niski.
Błonica może wywołać poważne powikłania, które pojawiają się zwłaszcza w przypadku chorych u których doszło do osłabienia układu odpornościowego jeszcze przez zakażeniem chorobą. Powikłania, które może wywołać błonica to m.in. porażenie nerwów podniebiennych, zapalenie mięśnia sercowego oraz wystąpienie zmian w nerkach, nadnerczach, wątrobie i mięśniach.
