Posocznica czyli sepsa – przyczyny, objawy, leczenie

Posocznica czyli sepsa to zagrażające życiu powikłanie infekcji. Pomimo że hasło posocznica jest powszechnie znane w XXI wieku to nadal wywołuje lęk i obawy. Dlaczego tak się dzieje? Skąd taka reakcja? Otóż wydaje się iż jest to podyktowane tym iż sepsa w większości przypadków dotyka osób które znajdują się w szpitalu. Szpital powszechnie kojarzy nam się z bezpieczeństwem, pomocą a nie miejscem gdzie mimo strachu towarzyszącemu leczeniu możemy zostać zarażeni posocznicą. Niestety tak się dzieje pomimo bezpiecznych azylach sterylnych i nowoczesnych oddziałów szpitalnych wciąż dochodzi do zakażeń sepsą.

Do zakażenia dochodzi w krwiobiegu gdzie uwalniane są substancje mające zwalczyć zakażenie i wyzwalają silny stan zapalny mogący doprowadzić uszkodzenia wielu narządów i śmierci pacjenta. Przypadki choroby odnotowano już w starożytności, Hipokrates opisywał dolegliwość, podczas której organizm trawi gorączka wywoływana przez gnijące substancje.

Posocznica nie stanowi samodzielnej jednostki chorobowej – jest określana jako zespół ogólnoustrojowej reakcji zapalnej (SIRS) wywołany zakażeniem. Posocznica to częsta przyczyna zgonów na szpitalnych oddziałach intensywnej terapii. Sepsa skutkuje śmiercią u niemal 20 proc. chorych. Jednakże w przypadkach ciężkiego przebiegu choroby śmiertelność wynosi 40 proc.

Posocznica – przyczyny

Przyczyn zakażenia może być wiele. Może do niego dojść z zewnątrz, ale źródłem choroby mogą być także bakterie. Bakterie mogą się aktywować w konsekwencji nagłego spadku odporności, bakterie te mogą przekroczyć barierę błony śluzowej dróg oddechowych i przedostać się do krwi. Zakażenie rozprzestrzenia się zazwyczaj poprzez krwiobieg. Warto pamiętać iż sama obecność bakterii we krwi nie zawsze prowadzi do uogólnionych objawów posocznicy. Śledziona która jest ważnym narządem układu odpornościowego, wyłapie szkodliwe bakterie, ale mogą się one także szybko namnożyć i roznieść po całym organizmie do innych narządów takich jak nerki, płuca, mózg.

Posocznica czyli sepsa jest chorobą charakteryzującą się dynamicznym przebiegiem a szkody w organizmie narastają lawinowo, powodując niewydolność najważniejszych organów. Gwałtownie mnożące się bakterie zatruwają krew i płyny tkankowe. Organizm broni się, ale to prowadzi do szybkiego rozpadu mikrobów i zwiększa stężenie toksyn w ustroju.

Wśród bakterii które najczęściej wywołują posocznicę wymienia się Hemophilus influenzae typu B, pneumokoki i meningokoki. Bakterie te są groźne zwłaszcza dla dzieci, przede wszystkim najmłodszych, bo ich układ odpornościowy jest jeszcze niedojrzały, dlatego zaleca się w szczególności szczepienie dzieci.
Na Hib szczepione są już obowiązkowo wszystkie niemowlęta. Szczepienia przeciw pneumokokom i meningokokom są zalecane, ale nieobowiązkowe, a zatem – odpłatne i to zazwyczaj stanowi poważną barierę gdyż koszt szczepionek wacha się w granicy 1000zł.
Posocznica, sepsa w zależności od rodzaju bakterii które ją wywołały ma różny przebieg. Sepsa meningokokowa postępuje zwykle bardzo szybko. Zdrowa osoba niemal na naszych oczach zamienia się w pacjenta OIOM. Jeśli w ciągu godziny od rozpoznania zakażenia choremu poda się antybiotyk, znacznie poprawiają się rokowania, bo meningokoki są bardzo wrażliwe na działanie większości antybiotyków.
Inaczej sytuacja kształtuje się w przypadki posocznicy pneumokokowej gdyż postępuje zwykle wolniej. Zakażenie przebiega mniej alarmująco i chory może trafić do szpitala późno, nieraz zbyt późno, by możliwe było skuteczne leczenie. Niestety, niemal w 30 proc. zakażeń pneumokoki są oporne na działanie podstawowych antybiotyków.

Posocznica – objawy

Posocznica to nie choroba lecz określony zespół objawów, spowodowanym gwałtowną reakcją organizmu na zakażenie, mogącym prowadzić do postępującej niewydolności wielu narządów, wstrząsu i śmierci.

Do najbardziej charakterystycznych objawów sepsy zaliczamy:
– gwałtowny wzrost temperatury powyżej 38C,
– nagły spadek tejże temperatury do 36 stopni,
– podwyższone tętno,
– zwiększona ilość i częstość oddechów do 20 na min,
– liczba białych krwinek > 12.000/ml (leukocytoza) lub < 4.000/ml (leukopenia).

Jeśli w trakcie badania lekarskiego potwierdzą się co najmniej trzy z wyżej wymienionych czynników wówczas możemy mówić o sepsie.

Konsekwencją posocznicy może być wstrząs septyczny. Dramatycznie spada ciśnienie krwi, krążenie słabnie, dochodzi do niedotlenienia tkanek, do krwi przedostają się dalsze szkodliwe substancje. Organizm wytwarza coraz więcej tzw. mediatorów zapalenia, które uszkadzają naczynia krwionośne. Wyprowadzić chorego ze wstrząsu można tylko na oddziale intensywnej opieki medycznej, a i to, niestety, nie zawsze się udaje.

Posocznica – leczenie

Leczenie posocznicy bez względu na rodzaj bakterii czy jej innych przyczyn wymaga bardzo szybkiej diagnozy i rozpoznania. Tylko szybka diagnoza może uratować pacjentowi życie. Nie należy bagatelizować żadnych objawów i niezwłocznie poinformować o zaobserwowanych objawach specjalistę. W celu prawidłowej diagnozy lekarz zleci niezwłocznie badania które umożliwią określenie rodzaju patogenu i opracowanie skutecznego leczenia przeciwdziałającemu.

Posocznica to bardzo niebezpieczny zespół objawów który może nawet doprowadzić do zgonu pacjenta. Istotę leczenia stanowi leczenie objawowe którego zadaniem jest wyrównywanie zakłóconych funkcji życiowych.