Wstrząs septyczny – polega on na gwałtownym spadku ciśnienia, co powoduje niedotlenienie wielu narządów. Może powstać w konsekwencji niedostatecznego wypełnienia układu naczyniowego krwią w wyniku poszerzenia się naczyń. Wstrząs spetyczny jest to zespół zaburzeń, w wyniku których dopływ krwi do wszystkich tkanek organizmu nie jest wystarczający. Dochodzi do niedotlenienia i dysfunkcji ważnych dla życia organów takich jak: mózg, serce, płuca, nerki, wątroba.
Wstrząs septyczny – przyczyny
Przyczyny występowania wstrząsu septycznego uzależnione są w szczególności od czynników które go powodują. Dlatego ze względu na te czynniki wyróżniamy miedzy innymi:
– wstrząs neurogenny – który powstaje w skutek uszkodzenia układu nerwowego,
– wstrząs anafilaktyczny – rozwijający się w wyniku gwałtownej reakcji antygen-przeciwciało,
– hipowolemiczny – którego przyczyną jest nagła utrata dużej objętości krwi z łożyska naczyniowego,
– septyczny – w wyniku rozwijania się uogólnionego zakażenia organizmu o różnej etiologii, np. posocznicy,
– wstrząs kardiogenny powstały w konsekwencji ostrej niewydolności mięśnia sercowego,
– neurogenny – dysfunkcje układu nerwowego
– wstrząs anafilaktyczny – rozwijający się w wyniku gwałtownej reakcji antygen-przeciwciało.
Główną przyczyną wstrząsu septycznego jest sepsa. Niestety coraz częściej spotykana i charakteryzująca się gwałtownością ogólnoustrojowa reakcja organizmu na zakażenie, która może doprowadzić do śmierci chorego. Do zakażenia najczęściej dochodzi w wyniku zakażenia różnymi rodzajami bakterii takimi jak między innymi pneumokoki czy meningokoki. Nie wyklucza to możliwości zarażenia sepsą wywołaną przez wirusy, pasożyty i grzyby.
Do najczęstszych przyczyn które w konsekwencji powodują sepsę zalicza się w szczególności liczne infekcje bakteryjne nie oznacza to w praktyce jednak że są one jedynymi źródłami zakażenia. Do zakażenia może dojść w dowolnym miejscu, gdzie bakterie lub inne czynniki zakaźne mogą wniknąć do organizmu. Może więc rozpocząć się od czegoś tak pozornie nieszkodliwego jak obtarte kolano lub naskórek.
Najczęstszą przyczyną wstrząsu septycznego są zakażenia bakteryjne (75-85% przypadków). Najczęstszymi drobnoustrojami powodującymi sepsę, są takie które dla zdrowego organizmu nie są groźne – są to tak zwane drobnoustroje potencjalnie chorobotwórcze.
Wstrząs septyczny charakteryzuje się obniżeniem ciśnienia krwi i hipoperfuzją tkanek (zmniejszonym ukrwieniem tkanek).
Wstrząs septyczny – objawy
Sepsa w większości przypadków dotyka osób które znajdują się w szpitalu. Szpital powszechnie kojarzy nam się z bezpieczeństwem, pomocą a nie miejscem gdzie mimo strachu towarzyszącemu leczeniu możemy zostać zarażeni sepsa. Niestety tak się dzieje pomimo bezpiecznych azylach sterylnych i nowoczesnych oddziałów szpitalnych wciąż dochodzi do zakażeń sepsą.
Warto pamiętać iż sepsa to nie choroba lecz określony zespół objawów, spowodowanym gwałtowną reakcją organizmu na zakażenie, mogącym prowadzić do postępującej niewydolności wielu narządów, wstrząsu septycznego i śmierci.
Do najbardziej charakterystycznych objawów sepsy które mogą wskazywać na wstrząs septyczny zaliczamy:
– gwałtowny wzrost temperatury powyżej 38C,
– nagły spadek tejże temperatury do 36 stopni,
– podwyższone tętno,
– zwiększona ilość i częstość oddechów do 20 na min,
– liczba białych krwinek > 12.000/ml (leukocytoza) lub < 4.000/ml (leukopenia).
Jeśli w trakcie badania lekarskiego potwierdzą się co najmniej trzy z wyżej wymienionych czynników wówczas możemy mówić o sepsie i możliwości wystąpienia wstrząsu septycznego.
Wstrząs septyczny – leczenie
Przed przystąpieniem do leczenia lekarz z pewnością zleci wykonanie określonych badań. Wówczas należy pobrać odpowiedni materiał do badań mikrobiologicznych. W celu poprawy zwiększenia szansy wykrycia drobnoustrojów odpowiedzialnych za chorobę powinno się pobrać na posiew co najmniej 2 próbki krwi, z czego jedną poprzez nakłucie i po jednej z każdego istniejącego dostępu naczyniowego, chyba że cewnik lub kaniulę wprowadzono do naczynia niedawno. Z pewnością przed rozpoczęciem leczenia przeciwdrobnoustrojowego należy zależnie od obrazu klinicznego pobrać na posiew mocz, płyn mózgowo-rdzeniowy, wymazy z ran, wydzielinę z dróg oddechowych lub materiał z innych miejsc i wszelkie inne badania które zleci lekarz prowadzący.
Do wstępnego postępowania przeciwwstrząsowego powinno dojść możliwie jak najszybciej dlatego jeśli tylko zaobserwujemy jakiekolwiek z niepokojących objawów należy niezwłocznie zwrócić się do lekarza o pomoc. Leczenie przeciwwstrząsowe chorego z ciężką sepsą należy rozpocząć natychmiast po ustaleniu rozpoznania i nie należy go opóźniać.
Zwiększenie stężenia mleczanu w surowicy jest oznaką niedokrwienia tkanek u chorych zagrożonych z prawidłowym ciśnieniem tętniczym.
U chorych poddawanych mechanicznej wentylacji zaleca się utrzymywanie ośrodkowego ciśnienia żylnego w przedziale 12-15 mm Hg, w celu zrównoważenia zwiększonego ciśnienia w klatce piersiowej. Podobne postępowanie może być uzasadnione w przypadku zwiększonego ciśnienia w jamie brzusznej.
Jeżeli w ciągu pierwszych 6 godzin leczenia przeciwwstrząsowego u chorych z ciężką sepsą lub we wstrząsie septycznym nie udaje się uzyskać wysycenia tlenem hemoglobiny krwi z żył centralnych lub mieszanej krwi żylnej należy przetoczyć koncentrat krwinek czerwonych w ilości zapewniającej hematokryt oraz zastosować dobutaminę we wlewie dożylnym .
