Enterowirus nie należą do grupy popularnych wirusów i są raczej mało znane. Stanowią cała grupę wirusów, do której należą m.in. wywołujący chorobę Heinego-Medina (polio), czy powodujący żółtaczkę pokarmową (wirusowe zapalenie wątroby typu A). Nowo odkrywane enterowirusy oznaczane są kolejnymi numerami, np. enterowirus 68, 69 itd.
Enterowirusy są ze swojej natury kwasoodporne, zakażające w głównej mierze przewód pokarmowy, optymalna temperatura replikacji wynosi 37oC.
Do chorobotwórczych enterowirusów zalicza się w szczególności:
– poliowirusy typu 1-3 wywołujące nagminne porażenie dziecięce,
– ostre zapalenie rogów przednich rdzenia,
– choroba Heinego-Medina,
– ostra choroba zakaźna.
która w swojej ciężkiej postaci uszkadza OUN.
Enterowirus – przyczyny
Wszystkie enterowirusy występują sezonowo, jednak powszechnie uważa się iż najlepsze warunki do rozwoju przypadają na okres letni i jesienny. Jak można się zarazić? Otóż częstość zakażeń enterowirusami zależna jest od panujących warunków higienicznych, stopnia uprzemysłowienia oraz od gęstości zaludnienia. Źródło infekcji mogą stanowić chorzy ludzie lub nosiciele wirusa. Przenoszone są one głównie drogą pokarmową i kropelkową.
Enterowirusy namnażają się głównie w migdałkach, węzłach chłonnych oraz w jelicie cienkim. Co charakterystyczne enterowirusy mają zdolność do przemieszczania się wzdłuż neuronów obwodowych ośrodkowego układu nerwowego, po czym docierają do półkul mózgowych lub rdzenia kręgowego.
W efekcie takiego działa może dojść do zasiedlenia w organizmie człowieka i w konsekwencji do zapalenia mięśnia sercowego, powiększenia węzłów chłonnych oraz owrzodzenia jelita. Odnotowano przypadki gdy przy zakażeniu podstawy mózgu mogą zanikać nawet ośrodki oddechowe i krążenia, co hamuje podstawowe funkcje życiowe człowieka prowadząc do jego śmierci.
Enterowirusy są najczęstszą przyczyną wirusowego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych oraz rzadko zapalenia mózgu. Choroba objawia się wysoką gorączką, bólami głowy, gałek ocznych, mięśni, wymiotami, sztywnością karku oraz światłowstrętem. Rzadko występuje zapalenie osierdzia i mięśnia sercowego u dzieci starszych. Rozpoznanie należy uwzględnić, jeżeli w przebiegu gorączkowej choroby nagle pojawiają się: duszność, bóle przed sercowe, wymioty i zaburzenia rytmu serca z przyspieszeniem akcji serca.
Enterowirus – objawy
Większość zakażeń enterowirusami przebiega bezobjawowo albo w postaci ostrych chorób gorączkowych bez specyficznych objawów. Zakażenia do których może dojść w skutek działania enterowirusów mogą być przyczyną różnych wysypek takich jak:
– różyczkopodobnych,
– odropodobnych,
– pęcherzykowatych,
– wybroczynowych,
– pokrzywkopodobnych.
W konsekwencji działania enterowirusów często występuje ostre zapalenie gardła, tzw. herpangina. Charakteryzuje się tym iż na łukach podniebiennych, podniebieniu miękkim i języczku występują małe pęcherzyki lub grudki wielkości główki szpilki, nierzadko krwotoczne. W większości przypadków chorzy pacjenci skarżą się na ból gardła przez 5–7 dni.
Do najbardziej znanych i rozpoznawanych chorób wywołanych enterowirusami jest tzw. choroba dłoni, stóp i ust (ang. hand, foot and mouth disease [HFMD]). Czym się objawia? Otóż oprócz objawów zapalenia gardła pęcherzyki bądź grudki pojawiają się na dłoniach i stopach. Choroba trwa mniej więcej tydzień; ustępuje samoistnie. Krwotoczne zapalenie spojówek objawia się występowaniem wylewów podspojówkowych.
U dorosłych objawami zakażenia enterowirusowego mogą być bardzo silne kłujące bóle mięśni brzucha i klatki piersiowej trwające od 2–3 dni, (tzw. epidemiczny ból mięśni – myalgia epidemica albo inaczej pleurodynia).
Enterowirus – leczenie
Niezwłocznie po zaobserwowaniu u siebie niepokojących objawów należy udać się do lekarza specjalisty. Ten na podstawie badań diagnostycznych powinien postawić diagnozę. Jak przebiega leczenie? Otóż dzieci i dorosłych, którzy zarażą się enterowirusem leczy się zwykle objawowo, czyli podaje im się leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Antybiotyki są w tym przypadku nieskuteczne.
W zależności od ośrodka który został zainfekowany leczenie może przyjmować różne postacie. I tak w przypadku zachorowania na zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, mózgu, mięśnia sercowego oraz zachorowań u noworodków i niemowląt konieczne jest leczenie szpitalne. Jeżeli u dziecka występują objawy zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, należy niezwłocznie udać się do lekarza lub wezwać go do domu. W pozostałych przypadkach, jeśli przebieg infekcji jest łagodny, wystarczy podanie leków łagodzących objawy oraz obserwowanie dziecka i zapewnienie mu warunków do odpoczynku i regeneracji. Konsultacja u lekarza jest konieczna gdy gorączka jest bardzo wysoka lub gdy objawy utrzymują się powyżej 5 dni.
Co charakterystyczne dla zakażenia enterowirusami nie stwarzają one ryzyka nadkażeń bakteryjnych. Choroba zwykle ustępuje samoistnie i najczęściej bez powikłań, jednak przechorowanie jej nie daje odporności na przyszłość.
Jednym z najskuteczniejszych metod walki z enterowirusami jest przeciwdziałanie im czyli profilaktyka. W szczególności zaleca się dbanie o ogólną dobrą kondycję dziecka. Jak wyeliminować ryzyko zachorowania? Zaleca się unikanie bliskiego kontaktu z chorymi, częste mycie rąk i zakrywanie ust i nosa podczas kasłania i kichania, a także unikanie kąpieli w małych naturalnych zbiornikach wodnych.
