Ornitoza inna nazwa choroby to papuzica, choroba ptasia, psitakoza, to zakaźna choroba odzwierzęca czyli zoonoza, którą wywołują drobnoustroje Chlamydia psittaci. W większości przypadków stwierdzono iż Chlamydia może zakazić niemal wszystkie gatunki ptaków i ssaków (w tym 10-20% populacji ludzkiej), ale jej nosicielem jest przede wszystkim ptactwo dzikie oraz hodowlane.
Całkowitą odpowiedzialność za ornitozę ponosi wyżej wymieniona Chlamydia psittacis, mikroskopijna chlamydia, będąca pasożytem i całkowicie uzależniona od substancji energetycznych dawcy.
Podczas licznych badań nad ornitozą ustalono iż najwięcej zachorować miało miejsce w czasie trwania okresu letniego na przełomie maja i lipca oraz zimowego. Najczęściej do zarażenia organizmu ludzkiego dochodzi podczas kontaktu z gołębiami być może że jest to podyktowane ich obecnością w niemal wszystkich większych miastach.
Ornitoza – przyczyny
Główną przyczynę zakażenia stanowi bakteria wewnątrzkomórkowa Chlamydia psittaci. Zarażenie człowieka następuje najczęściej przy okazji kontaktu z ptactwem hodowlanym lub domowym. Szczególnie często do zarażenia ornitoza dochodzi w skutek kontaktu z kurami, kaczkami oraz ptactwem egzotycznym takim jak papugi czy kanarki.
Jak dochodzi do zakażenia? Otóż patogenny pył zawierający mikroskopijne fragmenty kału zwierząt dostaje się przez drogi oddechowe do organizmu ludzkiego. Chlamydia, poprzez nabłonek dróg oddechowych toruje sobie drogę do układu siateczkowo – nabłonkowego. W konsekwencji takiego działania przedostaje się tam za pośrednictwem naczyń krwionośnych. Kolejnym etapem rozprzestrzeniania się infekcji jest wtórne zakażenie krwi bakteriami – tzw. bakteriemia.
Kolejną konsekwencją zarażenia ornitozą jest atak drobnoustrojów na narządy wewnętrzne – zazwyczaj na płuca, rzadziej na wątrobę, ośrodkowy układ nerwowy bądź serce.
W chorobie zwanej ornitoza wyróżnia się dwa charakterystyczne etapy. Pierwszy z nich cechuje występowanie mało widocznych objawów które przybierają mylącą postać dlatego też niejednokrotnie są mylone z grypą.
Faza druga obejmuje w szczególności te objawy które są związane z trudnościami w oddychaniu. Choroba w 1% przypadków może doprowadzić do zgonu.
Medycyna wyróżnia różne postacie ornitozy takie jak:
– zapalenie płuc ciężkie,
– ostra niewydolność oddechowa,
– zespół rzekomogrypowy,
– wstrząs septyczny,
– sepsa,
– zapalenie płuc.
Ornitoza – objawy
Istnieje szereg objawów które wskazują na ornitozę. Wśród najbardziej charakterystycznych i najczęściej spotykanych wymienia się w szczególności:
– spowolniona akcja serca,
– powiększenie wątroby,
– dysfunkcje śledziony,
– bóle mięśni,
– plamy Hordera,
– zmęczenie,
– uczucie rozbicia,
– bóle głowy,
– dreszcze,
– gorączka,
– krwawienia z nosa,
– nadwrażliwość,
– bóle brzucha,
– nudności,
– wymioty,
– ból w klatce piersiowej,
– kaszel,
– żółtaczka,
– wysypka.
Ornitoza jest zakażeniem, które wywołują bakterie wewnątrzkomórkowe. Do zarażenia dochodzi na skutek kontaktu z ptactwem hodowlanym lub domowym. Patogenny płyn z kałem zwierzęcym za pośrednictwem dróg oddechowych dostaje się do organizmu ludzkiego. Następnie przy pomocy naczyń krwionośnych bakterie przedostają się do układu siateczkowo – nabłonkowego. Kolejno dochodzi do wtórnego zakażenia krwi, czego wynikiem jest rozprzestrzenienie zakażenia na narządy wewnętrzne.
Ornitoza – leczenie
Rozpoznanie ornitozy odbywa się na podstawie kontaktu z ptactwem i występowaniu wyżej wspomnianych symptomów chorobowych. Rozpoznanie przeprowadza się na podstawie objawów oraz według wywiadu środowiskowego, badania serologiczne, badania materiału biologicznego z dróg oddechowych chorego, wzrost mian przeciwciał, badanie histopatologiczne na obecność makrofagów i obecność wtrętów cytoplazmatycznych oraz nieserowaciejącej ziarniny.
Należy też zbadać wzrost mian przeciwciał. O chorobie świadczy również dodatni wynik hodowli materiału biologicznego pozyskanego z dróg oddechowych pacjenta.
Profilaktyka ornitozy polega na stosowaniu odzieży ochronnej przez osoby, które mają kontakt z ptactwem.
Po zakończeniu procesu diagnozy zalecane jest opracowanie przez lekarza odpowiedniej metody leczenia. Obejmuje ona w szczególności podawanie doksycykliny, doustnie zazwyczaj w warunkach domowych, w lekkich przypadkach.
Niestety w przypadku występowania ciężkich przypadków chory zazwyczaj wymaga hospitalizacji i dożylnego podawania doksycykliny. Podawanie antybiotyku przez 3 tygodnie zmniejsza możliwość nawrotów ornitozy. W leczeniu wykorzystuje się także makrolidy, w przypadku uczulenia na tetracykliny lub u dzieci. W sporadycznych przypadkach podaje się także chloramfenikol.
Bardzo ważną rolę w ornitozie odgrywa profilaktyka. Co więc robić aby uniknąć zakażenia? Otóż należy przestrzegać kilka ważnych zasad.
W szczególności zaleca się regularne sprzątanie i mycie klatki ptaków, stosując przy tym odzież ochronną oraz maseczki które ograniczą przedostanie się szkodliwych substancji do organizmu człowieka. Bardzo ważną rolę odgrywa higiena rąk dlatego po każdym kontakcie ze zwierzętami, koniecznie należy myć ręce.
Zalecane jest stosowanie odzieży ochronnej u osób mających kontakt z ptakami, zachowanie higieny tzn. usuwanie odchodów ptasich i mycie ptasich klatek, aby usuwane nieczystości nie pyliły, dezynfekcja umytych sprzętów, unikanie kontaktów z ptakami w przypadku występowania u nich objawów chorobowych, dotyczy to także wszystkich zwierząt, kwarantanna importowanych ptaków i zwierząt, kupowanie ptaków z pewnych źródeł, z pewnymi certyfikatami badań.
