Żółtaczka pokarmowa – to powszechnie znane wirusowe zapalenie wątroby typu A. Czym różni się od pozostałych żółtaczek typu B czy C? Otóż w szczególności i w przeciwieństwie do tych ostatnich, które przenoszone są z człowieka na człowieka drogą krwi czyli w wyniku przeprowadzanych transfuzji, źle wyjałowionych sprzętów medycznych, lub drogą płciową, żółtaczka typu A przenosi się wyłącznie drogą pokarmową.
Niekiedy porównywana jest także do salmonelli czyli tak zwanej choroby brudnych rąk. Co charakterystyczne dla żółtaczki typu A do zarażeń dochodzi najczęściej w okresie letnim.
Żółtaczka pokarmowa – przyczyny
Wśród podstawowych źródeł zakażenia wymienia się człowieka zainfekowanego u którego chorobotwórcze wirusy znajdują się w jego kale. Kałem tym może być skażona żywność bądź woda która w konsekwencji przenosi zakażenie na innego człowieka.
Co charakterystyczne kał chorego zawiera wirusy w dużej obfitości już na dwa tygodnie przed wystąpieniem pierwszych objawów choroby. Podstawowym objawem jest oczywiście żółtaczka. Czym to skutkuje? Otóż wzrost stężenia bilirubiny we krwi wywołuje żółte zabarwienie skóry a także może mieć wiele przyczyn i może wynikać z różnorodnych chorób, nie tylko tych dotyczących wątroby (gdzie zachodzi metabolizm bilirubiny). Tradycyjny podział uwzględniający przyczyny powstawania nadmiaru bilirubiny obejmuje żółtaczkę przedwątrobową, wątrobową i zawątrobową.
Żółtaczka przedwątrobowa – specjaliści potwierdzają iż wynika najczęściej z nadmiaru bilirubiny. Kiedy może zaistnieć taka sytuacja? Otóż w przypadku hemolizy, a więc rozpadu krwinek czerwonych , mechanicznym uszkodzeniu krwinek (sztuczne zastawki serca), ciężkich zakażeniach, oparzeniach, nadmiernej czynności śledziony itp.
Żółtaczka wątrobowa tym mianem określa się wszystkie sytuacje, w których dochodzi do upośledzonego metabolizmu bilirubiny i/lub wydzielania jej do żółci. Każda choroba dotycząca wątroby może być na którymś etapie rozwoju przyczyną hiperbilirubinemii w tym zakażenia ogólnoustrojowe, toksyczne uszkodzenie wątroby i przerzuty do wątroby, ciężka niewydolność serca.
Żółtaczka zawątrobowa – inaczej mechaniczna.
W przypadku żółtaczki pokarmowej może się zdarzyć, że zjemy podaną nam przez jeszcze nie chorego, a już niechlujnego sprzedawcę bagietkę i po 15, góra 50 dniach żółkniemy. Poza zażółceniem skóry i białkówek występują liczne objawy towarzyszące żółtaczce pokarmowej.
Żółtaczka pokarmowa – objawy
Wśród najbardziej charakterystycznych objawów żółtaczki pokarmowej można zaliczyć:
– bardzo silne bóle brzucha,
– nudności,
– wymioty,
– biegunka,
– spadek apetytu,
– gorączka,
– liczne bóle mięśniowo-stawowe,
– spadek formy,
– złe samopoczucie,
– charakterystyczny ciemniejszy kolor moczu,
– odbarwione stolce,
– w nielicznych przypadkach zdarza się powiększenie wątroby,
– zażółcenie białkówek oka,
– świąt skóry.
W sporadycznych przypadkach odnotowuje się tak znaczne wyniszczenie wątroby iż skutkuje ono zgonem pacjenta.
Zazwyczaj jednak choroba mija samoistnie bez konieczności specjalnego leczenia. Wystarczy odpoczynek oraz bardziej lekkostrawna dieta do czasu ustąpienia objawów ze strony przewodu pokarmowego.
Żółtaczka pokarmowa – leczenie
Niezwłocznie po zaobserwowaniu u siebie niepokojących objawów należy udać się do lekarza specjalisty który zleci wykonanie badań potwierdzających lub eliminujących ryzyko wystąpienia żółtaczki pokarmowej. W tym celu w przypadku zakażenia wirusem WZW typu A wykonuje się badania krwi a następnie rozpoczyna się leczenie.
Należy niezwłocznie dostarczyć wyniki przeprowadzonych badań do lekarza, który zlecając badania laboratoryjne, rozróżni, czy mamy do czynienia z żółtaczką zakaźną – czyli z zapaleniem wirusowym wątroby typu A, czy z żółtaczką mechaniczną.
Leczenie tej pierwszej, choć wymaga hospitalizacji w szpitalu zakaźnym, jest na szczęście zazwyczaj proste, a przebieg choroby lekki, niezbyt długi i – co najważniejsze – niepozostawiający trwałych następstw zdrowotnych. To kolejna cecha odróżniająca WZW typu A od reszty wirusowych zapaleń wątroby. Gdy zaś mamy do czynienia z żółtaczką mechaniczną, czyli z kamicą pęcherzyka żółciowego, oddajemy sprawę w ręce chirurga.
Leczenie żółtaczki pokarmowej polega w szczególności na ograniczeniu aktywności fizycznej, przestrzeganiu specjalnej diety i dbaniu o prawidłowe nawodnienie skóry. Co charakterystyczne organizm musi sam poradzić sobie z wirusami. Nie istnieje żaden lek, który przyspieszyłby wyleczenie. Choroba ustępuje po upływie maksymalnie 6 miesięcy.
Uwaga! Nieleczona żółtaczka może doprowadzić do groźnych powikłań, w tym:
– do marskości wątroby,
– pierwotnego raka wątroby,
– żółtaczki cholestatycznej,
– zapalenia wątroby,
– aplazji szpiku,
– ostrej niedokrwistości hemolitycznej.
Czy można uniknąć zachorowania? Czy istnieją skuteczne środki zapobiegawcze przed żółtaczką pokarmową? Otóż przed wirusowym zapaleniem wątroby można się uchronić, gdyż istnieje na tę chorobę szczepionka. Nie jest to szczepienie obowiązkowe, gdyż dla większości osób nie jest to groźna choroba. Szczepienie jest szczególnie zalecane dzieciom w wieku przedszkolnym i szkolnym, osobom wyjeżdżającym do krajów, gdzie występuje duże ryzyko zakażenia tym wirusem, osobom pracującym przy produkcji i dystrybucji żywności, pracownikom służby zdrowia, nauczycielom, przedszkolankom oraz osobom zakażonym wirusem zapalenia wątroby typu B lub C.
Skuteczne przeciwdziałanie zakażeniu powinno w szczególności polegać na przestrzeganiu podstawowych zasad higieny.
