Dirofilarioza – w Polsce jak dotąd bardzo rzadko spotykana choroba pasożytnicza roznoszona przez komary. Dirofilarioza dotarła do nas z południa Europy. Obecnie w Polsce zanotowano 20 przypadków zakażeń nicieniem dirofilaria. Podstawowym nosicielem dirofilariozy są komary, które zwłaszcza w strefach ciepłych roznoszą wiele chorób. To właśnie te drobne insekty roznoszą larwy nicienia dirofilaria. Jest to niebezpieczny pasożyt występujący u psów, a także u kotów i u niektórych dziko żyjących zwierząt powodujący chorobę zwaną dirofilariozą.
Dirofilarioza – rodzaje
Dirofilarioza to choroba, którą można podzielić na dwa rodzaje z uwagi na pasożyta który ją wywołuje. Według wszelkich badań potwierdza się iż w Polsce mamy na razie do czynienia tylko z nicieniami Dirofilaria repens, które wywołują mniej groźną odmianę dirofilariozy. W tym przypadku pasożyt zagnieżdża się pod skórą psa lub kota i jego dorosła postać może osiągnąć od 5 do 17 cm.
Co charakterystyczne w miejscu w którym zagnieździł się pasożyt widoczne jest zgrubienie na skórze, jest ono łatwe do zaobserwowania ponieważ przyjmuje postać grudki- guzka. Dlaczego akurat ta postać? Przyczyn upatruje się w tym iż nicień zwija się pod skórą. Co ważne – pasożyt przeniesiony przez ukąszenie komara niekoniecznie musi zagnieździć się dokładnie w tym miejscu, w którym doszło do ukąszenia. Nicienie mogą wędrować pod skórą, dlatego powinniśmy zwracać uwagę na każde zgrubienie występujące na skórze swojego zwierzęcia.
W Polsce stwierdza się coraz częściej inwazje dirofilariozy podskórnej (Dirofilaria repens). Pierwsze doniesienie na ten temat pojawiło się w 2009 roku.
Przypadki rodzimej inwazji dirofilariozy wskazują na powszechne występowanie komarów będących żywicielami pośrednimi i wektorami tego pasożyta. Dirofilariozę podskórną stwierdzono u psów w Czechach (Svobodova i wsp. 2006) oraz na Słowacji (Miterpakova i wsp. 2008). W
Czy w Polsce odnotowano już przypadki jego wystąpienia? Niestety tak w Polsce w ostatnich latach stwierdzono sześć przypadków dirofilariozy wywołanej przez Dirofilariozy repens – pięć przypadków inwazji podskórnej oraz jeden przypadek dirofilariozy podspojówkowej. Warto mieć na uwadze że pasożyt ten jest niebezpieczny także dla człowieka.
Dirofilarioza – objawy
W większości zaobserwowanych i zbadanych przypadków uważa się iż człowiek bywa przypadkowym żywicielem dirofilarii. Inwazje są z reguły pojedyncze, nicień rzadko osiąga dojrzałość, nie występują więc mikrofilarie we krwi.
Jak wiec stwierdzić czy zaobserwować obecność niechcianego intruza w naszym ciele? Inwazja pasożyta objawia się najczęściej w postaci podskórnego guzka. Nicienie lokalizują się w tkance podskórnej różnych okolic ciała, w płucach i węzłach chłonnych. Niekiedy w obrazie rentgenowskim sugerowały zmianę nowotworową.
W Europie odnotowano około 300 przypadków tej parazytozy u ludzi, głównie były to podskórne inwazje D. repens, a także 10 przypadków D. immitis.
Wśród najbardziej charakterystycznych i najczęściej spotykanych objawów klinicznych wymienia się w szczególności:
– nietolerancję wysiłkową,
– kaszel,
– utratę masy ciała,
– pojawienie się powiększającego się guzka,
– ból o różnym natężeniu,
– uczucie mrowienia,
– obrzęk,
– wynaczynienia podskórne.
Zmiana pasożytnicza u człowieka jest najczęściej pojedyncza, umiejscowiona w tkance podskórnej tułowia, również głowy. Co charakterystyczne guzek zawierający Dirofilaria repens zwykle osiąga rozmiary około 1 – 2 cm średnicy. Taka wielkość i zmiana wskazuje na to że znajduje się w nim dorosły nicień o wymiarach od kilku do 15 cm długości i od 0,3 do 0,62 mm szerokości otoczony naciekiem komórek zapalnych.
Odnotowano przypadki Dirofilaria repens kiedy znajdowano pasożyta pod spojówką oka, a nawet w ciele szklistym. Zmiany pasożytnicze o charakterze guzka powstają w okresie od kilku miesięcy do kilku lat od ukąszenia przez komara.
Dirofilarioza – leczenie
Rozpoznanie stawiane jest na podstawie wykazania obecności pasożytów w pniu tętnicy płucnej za pomocą techniki USG, typowych zmian w płucach i sercu widocznych w badaniu radiologicznym oraz w oparciu o wyniki badania serologicznego.
W przypadkach wymagających interwencji stosuje się chirurgiczne usunięcie pasożyta. Oznaczenie gatunku pasożyta opiera się na badaniu mikroskopowym preparatów histopatologicznych ze zmiany lub usuniętego okazu pasożyta. Obecnie najczęściej stosowane są metody molekularne do badania wyizolowanego DNA. Jeśli choroba rozpoznawany jest wcześnie, niektórzy lekarze zalecają pojedynczą dawkę Iwermektyna następnie 3 dawki diethylcarbamazine (DEC),
W Europie u ludzi odnotowano około 1,5 tys. przypadków dirofilariozy spowodowanej Dirofilaria repens większość w krajach śródziemnomorskich, najwięcej we Włoszech. Rodzime inwazje Dirofilaria repens w ostatniej dekadzie wykryto także w krajach europejskich uważanych dotychczas za wolne od tej inwazji to jest na Węgrzech i Słowacji. W Polsce pierwsze przypadki zarażeń ludzi stwierdzono w 2007 jednak wówczas niemożliwe było potwierdzenie rodzimego charakteru inwazji.
Leczenie dilofiraliozy u psów jest złożone i może stanowić zagrożenie dla życia zwierząt. Martwe pasożyty przenoszone są wraz z prądem krwi do naczyń płucnych, gdzie mogą być przyczyną powstawania zatorów.
