Świnka to jedna z chorób zakaźnych, ogólnoustrojowa wywołana zakażeniem wirusem świnki. Zapalenie przyusznic objawia się obrzękiem, który zanikał bardzo powoli. Źródłem zakażenia jest chory człowiek. Okres wylęgania choroby wynosi 14–24 dni. Zakaźność występuje już przed obrzękiem ślinianek przyusznych i wynosi średnio do 2 tygodni od początku choroby.
Z uwagi na brak lekarstwa na tą chorobę zaleca się w szczególności szczepienia ochronne.
Świnka – przyczyny
Pełna odpowiedzialność za wypracowanie jednostki chorobowej jest wirus z rodziny Togaviridae, a jego jedynym rezerwuarem jest człowiek. Co charakterystyczne dla większości chorób wirusowych także świnka roznosi się drogą kropelkową lub przez kontakt z chorym, rzadziej za pośrednictwem przedmiotów zanieczyszczonych jego śliną.
Bardzo łatwą się nią zarazić a z uwagi na to ze choroba ta występuje powszechnie, do zachorowań najczęściej dochodzi w okolicach zimy. Świnka przeważnie występuje u dzieci w przedziale wiekowym 4-15 lat.
Dobrą wiadomością jest to że po przebyciu choroby rozwija się trwała odporność, dlatego powtórne zachorowania zdarzają się wyjątkowo rzadko.
Świnka – objawy
Pierwsze symptomy świnki są mało charakterystyczne dlatego niejednokrotnie są mylone z innymi chorobami takimi jak grypa.
Wśród pierwszych objawów wskazuje się w szczególności na:
– złe samopoczucie,
– utrata apetytu,
– dreszcze,
– podwyższona temperatura ciała,
– silne bóle brzucha,
– torsje.
Kolejna faza stanu chorobowego bezpośrednio wskazującego na świnkę to:
– obrzmienia jednej lub obu ślinianek przyusznych,
– obrzęk i bolesność ślinianek podżuchwowych i/lub podjęzykowych,
– nieżyt górnych dróg oddechowych,
– trudności w żuciu i połykaniu,
– uczucie suchości w jamie ustnej,
– obrzęk, bolesność jądra/jąder (u chłopców po okresie dojrzewania).
U 15-30% zakażonych przebieg choroby jest bezobjawowy.
Świnka – leczenie
W większości przypadków rozpoznanie stawia się na podstawie obrazu klinicznego choroby oraz dodatniego wywiadu epidemiologicznego. Dlatego niezwykle ważne jest niezwłoczne udanie się do lekarza specjalisty po zaobserwowaniu jakichkolwiek niepokojących objawów.
Chorobę tę można zdiagnozować wykonując analizę laboratoryjną krwi lub śliny. W badaniach obserwuje się leukopenię, limfocytozę oraz wzrost aktywności amylazy. W przypadkach wątpliwych wykonuje się badania wirusologiczne, polegające na izolacji wirusa z krwi, moczu, śliny lub płynu mózgowo-rdzeniowego. Istnieje również możliwość przeprowadzenia badań serologicznych.
Leczenie ma charakter wyłącznie objawowy. Można podawać leki przeciwbólowe, stosować ciepłe, wilgotne okłady. Należy podawać dużą ilość płynów. Niezbędna jest przy tym staranna pielęgnacja jamy ustnej.
Zaleca się aby w szczególności chore dziecko pozostało w domu i nie wychodziło na dwór. Wskazane jest nawet aby przez okres, w którym występuje obrzęk, dziecko leżało w łóżku. Należy także ocieplać np. szaliczkiem obszary uszu i szyi. Dlaczego? Otóż obrzęki nie może w żadnym wypadku być wystawione na jakiekolwiek przeciągi i tym samym narażone na przewianie.
Konsekwencją takiego działania mogłoby być nasilenie objawów choroby i zwiększenie możliwości pojawienia się groźnych powikłań. W celu uniknięcia powikłań zaleca się stosowanie ciepłej odzieży. Wtedy jeszcze bardziej należy pilnować, aby w trakcie ruchu dziecko się nie przegrzało i nie było narażone na zawianie.
Wśród najbardziej popularnych metod stosowanych w profilaktyce wymienia się:
– stosowanie rozgrzewających okładów na obrzmiałe miejsca,
– podawanie doustnych środków przeciwgorączkowych,
– podawanie środków łagodzących odczuwalny przez chorego ból mięśniowy,
– podawanie dużej ilości płynów,
– podawanie potraw w postaci płynnej niż w stałej konsystencji, z uwagi na to iż nie powinny one wymuszać dużego wysiłku ze strony chorego malucha podczas konsumpcji, związanego z ruszaniem żuchwą, dania nie mogą mieć kwaśnego, ostrego lub innego intensywnego smaku i muszą tak jak zawsze zawierać dostateczną ilość składników odżywczych i witamin
Najskuteczniejszą formą zapobiegawczą jest zaczepienie dziecka przeciw śwince. Charakteryzuje się ona potrójnym działaniem i dedykowana jest przeciw odrze, śwince i różyczce. Stosowana jest najczęściej u dzieci już w wieku dwóch lat. Także starsze, wcześniej nie szczepione, mogą ją otrzymać.
U niemowląt poniżej roku życia szczepienie nie jest wskazane. Wynika to z faktu, że u niemowląt choroba występuje wtedy, gdy bodźce zewnętrzne są zbyt silne lub działają zbyt długo, przy równoczesnym zmniejszaniu się zdolności przystosowania organizmu.
Małe dzieci posiadają w swoim organizmie przeciwciała ochronne, przekazane jeszcze przez matkę w okresie ciąży. Szczepionka jest bezpieczna dla zdrowia, skutki uboczne występują rzadko. Jeśli już to przeważnie są to: podwyższona temperatura ciała, wysypka, lekkie przeziębienie. Mają one jednak niegroźny charakter.
Powikłania dotyczą najczęściej dorosłych mężczyzn (zapalenie jąder). U dzieci może spowodować zapalenie opon mózgowo- rdzeniowych, a czasem zapalenie trzustki. Warto zaznaczyć iż powikłania występują niezwykle rzadko co nie oznacza że należy bagatelizować oznaki choroby.
Warto więc stosować maksymę lepiej zapobiegać niż leczyć.
