Wilżyna ciernista (Ononis spinosa) – to charakterystyczny półkrzew o zdrewniałych korzeniach i dolnych częściach które podnoszą się w kierunku łodyg. Łodyga jest rozgałęziona i gęsto okryta liśćmi oraz cierniami. Co bardzo znamienne dla tej rośliny jej liście dolne są trójlistkowe, górne zaś pojedyncze i gruczołowato owłosione. Różowe kwiaty są zebrane w długie i bardzo luźne grona. Owocem jest strąk. Osiąga wzrost od 30-60 cm. Kwiaty motylkowe, pojedynczo sterczące w kątach liści, 1,5 cm długie, różowe z purpurowymi nerwami. Żagielek korony kwiatów nieco dłuższy od łódeczki i skrzydełek. Kielich gruczołowato owłosiony.
Głównym miejscem jego występowania jest półkula północna. W Polsce wilżyna ciernista jest rzadko spotykana i pod ochroną. Rośnie na suchych łąkach i miedzach, słonecznych zboczach i przydrożach, wymaga ziemi lekkiej i nie kwaśnej. Surowiec otrzymuje się głównie z uprawy.
Przygotowanie odwaru polega na:
– 1 łyżkę rozdrobnionych korzeni wilżyny zalać szklanką wody,
– ogrzewać do wrzenia powoli i gotować 3 minuty,
– pozostawić pod przykryciem na 15 minut, odcedzić.
Pić 3 -4 razy dziennie przed posiłkami w małych porcjach, popijając dużą ilością płynów.
Przygotowanie naparu polega na:
– 1 łyżkę rozdrobnionego korzenia wilżyny wsypać do termosu,
– zalać 1 ½ szklanki wrzącej wody, zamknąć termos,
– odstawić na 2 godziny.
Napar pić po ¼ – 1/3 szklanki, 2 – 4 razy dziennie między posiłkami. Napar ma działanie moczopędne.
Wilżyna ciernista – zastosowanie
Obecnie w lecznictwie korzeń wilżyny stosowany jest przede wszystkim jako silnie działający środek moczopędny w schorzeniach nerek i dróg moczowych, chorobach reumatycznych i niektórych chorobach skóry. Wśród jego licznych walorów wymienia się także działanie przeciwkrwotoczne, zalecane jest w leczeniu hemoroidów i schorzeniach przewodu pokarmowego, przebiegających z niewielkimi krwawieniami z uszkodzonych naczyń krwionośnych.
Korzeń wilżyny wchodzi w skład mieszanek ziołowych wspomagających pracę nerek. Zbiera się głównie korzenie, które są znacznie powykrzywiane i bardzo rozgałęzione co w znacznym stopniu utrudnia wykopywanie. Po starannym oczyszczeniu usuwa się drobne korzonki, kroi i suszy w przewiewnym miejscu. Temperatura suszenia nie powinna przekraczać 45c.
Korzeń wilżyny ciernistej zawiera olejek eteryczny, Spinozy, flawonoidy (onnina, dwuhydroononina), trójterpeny, garbniki, kwasy organiczne (cytrynowy), żywice, fitoaglutyniny, pochodne kumaranochromanu, sole mineralne. Ma dość silne działanie moczopędne, ułatwia wydalanie z organizmu mocznika, chlorku i różnych szkodliwych produktów przemiany materii.
Zawiera olejek eteryczny , garbniki, substancję tłuszczową i glikozyd ononinę. Substancje czynne działają żółciopędnie oraz antyseptycznie na przewody moczowe. Wpływa bardzo korzystnie na procesy przemiany materii i mają działanie przeciwgośćcowo.
Wilżyna ciernista – -właściwości lecznicze
Korzeń wilżyny ciernistej w większości przypadków jest stosowany w stanach zapalnych:
– nerek,
– dróg moczowych, szczególnie gdy w moczu znajduje się dużo śluzu, krwinek białych i czerwonych,
– w skąpomoczu,
– jako kuracja odtruwająca,
– zalecana w fitoterapii reumatyzmu i artretyzmu,
– zewnętrznie odwar może być stosowany do nasiadówek w przypadku żylaków odbytu,
– w obrzękach dolnych kończyn,
– nadciśnieniu,
– W przewlekłych chorobach skóry i metabolicznych,
– Do profilaktyki kamicy moczowej,
– Wyciągi z wilżyny działają również estrogennie i antyandrogennie, co może zostać wykorzystane w leczeniu przerostu gruczołu krokowego oraz trądziku różowatego pospolitego u kobiet i trądziku sterydowego. Bardzo korzystne jest stosowanie mieszanek ziołowych w celu robienia leczniczych naparów.
Trzeba dodać że wilżyna nie działa przy tym drażniąco. Wykorzystywana jest również w kamicy moczanowej oraz pomocniczo w przewlekłym nieżycie przewodu pokarmowego, a także w chorobie reumatycznej i w niektórych chorobach skórnych.
Przetwory z wilżyny słabo pobudzają wydzielanie soku żołądkowego, w niewielkim stopniu hamują drobne krwawienia z włosowatych naczyń przewodu pokarmowego, mają też słabe działanie przeciwzapalne, korzystne w leczeniu żylaków odbytu.
Wilżyna ciernista – sposób użycia
Receptura na ziołową mieszankę na kamice szczawianową:
-należy zmieszać 50 g rozdrobnionego korzenia wilżyny, 50 g liści brzozy, 50 g kwiatów bzu czarnego, 25 g ziela fiołka trójbarwnego, 25 g kwiatów robinii akacjowej, 25 g strączków fasoli, zioła dokładnie wymieszać. 3 ½ łyżki mieszanki ziół zalać 4 ½ szklanki wrzącej wody, naparzać pod przykryciem na parze 20 minut, odstawić na 10 minut, przecedzić. Napar pić po 2/3 – 1 szklanki, 3 – 5 razy dziennie, w kamicy szczawianowej.
Receptura na ziołową mieszankę na skazę moczanową:
– zmieszać 20 g rozdrobnionego korzenia wilżyny, 20 g strączków fasoli, 20 g słomy owsianej, 50 g rozdrobnionej kory wierzbowej, dokładnie wymieszać. 2 łyżki mieszanki ziołowej zalać 2 ½ szklanki wody, odstawić na 2 godziny do napęcznienia, po tym czasie ogrzewać na wolnym ogniu do wrzenia ale nie gotować, odstawić na 10 minut, przecedzić. Pić napar po 2/3 szklanki, 3 razy dziennie między posiłkami, przez kilka tygodni przy podwyższonym poziomie kwasu moczowego we krwi, oraz przy bólach stawowych spowodowanych odkładaniem się moczanów w początkach kamicy moczanowej, oraz w zapaleniu prostaty.
