Wierzba biała, wierzba purpurowa (Salix alba) – to charakterystyczny i dość popularny krzew lub drzewo. Jego pień ma kolor zielonobrunatny, gałęzie dość giętkie, wykorzystywane w produkcji koszy lub innych wyrobów temu podobnych. Liście wierzby są naprzemianległe, lancetowate, ze szczególnym szarawym owłosieniem od spodniej strony. Istnieje kilka odmian wierzby a do najczęściej spotykanych zaliczamy; salix alba, salix fragilis, salix cinerea, salix triandra. Wierzba biała to gatunek z rodziny dwupiennych czyli kwiaty męskie i żeńskie są zebrane w kotki. Owocem tej rośliny jest torebka. Wierzba biała jest składnikiem zbiorowisk łęgowych dlatego w większości przypadków możemy ją spotkać tam gdzie występują wody stojące oraz bieżące czyli od nizin po góry.
Lecznicze właściwości wierzby znane były w Chinach od setek tysięcy lat, natomiast w Europie dopiero w wieku XVIII przekonano się o przeciwbólowym i przeciwgorączkowym działaniu tej rośliny. Osadnicy europejscy zabrali ze sobą sadzonki wierzby do Ameryki Północnej, gdzie stwierdzili, że indiańskie plemiona stosowały już miejscowe gatunki wierzby do łagodzenia bólu i obniżania gorączki
Posiada bardzo duże właściwości lecznicze dlatego w medycynie naturalnej była stosowana już od starożytności. Szczególny walor stanowią zarówno kora jak i liście wierzby.
Wierzba biała, Wierzba purpurowa – zastosowanie
Wierzba białą może być wykorzystywana w lecznictwie zarówno wewnętrznie jak i zewnętrznie. Wewnętrznie wierzba stosowana jest w leczeniu przeziębień, grypy, reumatoidalnego zapalenia stawów, chorobie zwyrodnieniowej stawów, gorączce reumatycznej, reumatyzmie tkanek miękkich. Silne właściwości przeciwbólowe wierzby wykorzystane są w migrenie oraz w nerwobólach. Stosowana także w celu zmniejszenia krzepliwości krwi, łagodzenia stanów zapalnych żył. Zewnętrznie: Nadmierna potliwość, zwłaszcza nóg. Bakteryjne zakażenia skóry, trudno gojące się rany.
Kora wierzbowa zawiera glikozydy fenolowe, flawonoidy, kwasy organiczne i sole mineralne. Dlatego w praktyce znane jest jej szeroki działanie przeciwzapalne, ściągające, przeciwgorączkowe, przeciwgośćcowe.
Salicyna w soku żołądkowym rozkłada się do alkoholu salicylowego, którego pochodne łatwo wnikają do organizmu. Mają one działanie przeciwgorączkowe, przeciwzapalne i przeciwbólowe.
Chociaż dawka salicylanów jest w odwarach kory wierzbowej niewielka w porównaniu z zawartością
kwasu acetylosalicylowego w tabletce, to aktywność biologiczna tych związków jest duża, gdyż zachodzi tu syngerizm salicylanów, flawonoidów i garbników.
Również działania uboczne, jakie występują przy długotrwałym stosowaniu dość dużych dawek aspiryny nie występują przy stosowaniu wyciągów z kory wierzbowej. Dlaczego w medycynie jest to tak istotne? Otóż jest to szczególnie ważne u ludzi z chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy, którzy nie powinni zażywać aspiryny.
Wierzba biała, Wierzba purpurowa – właściwości lecznicze
Korę wierzby zdejmuje się po zaobrączkowaniu dwukrotnym 2-3 letnich gałązek i jej nacięciu podłużnym. Następnie zaleca się szybkie jej wysuszenie na słońcu lub specjalnie do tego przygotowanej suszarni w temperaturze średniej około 40 stopni. Dzięki temu kora zachowuje swój gorzki smak. Dzięki licznym związkom salicylowym zawartych w wierzbie białej kora stanowi doskonały środek przeciwzapalny ale także przeciwgorączkowy. Działa także napotnie w trakcie przeziębienia.
Zewnętrznie kora wierzb białej znajduje zastosowanie w sporządzaniu kąpieli, maści oraz kataplazmów.
Wierzba była symbolem budzącego się życia i drzewem płodności. Kora wierzby zastępowała dawniej dzisiejszą chininę i aspirynę i używana była na zimną febrę i przy kaszlu.
Zewnętrznie stosowano ją przy trudno gojących się ranach, bakteryjnych zakażeniach skóry i nadmiernie pocących się stopach.
Korę wierzby należy zbierać wiosną, kiedy ruszają soki drzewa. Ścina się wówczas 2-3-letnie pędy i zdejmuje z nich korę. Najlepszego surowca dla celów leczniczych dostarcza wierzba purpurowa (wiklina). Korę wierzby można suszyć nawet w jasnych pomieszczeniach lub w suszarniach w temperaturze do 40°C. Okres kwitnienia wierzby przypada na kwiecień i maj, dlatego zbioru najlepiej dokonywać w marcu.
Wierzba biała, Wierzba purpurowa – sposób użycia
W medycynie naturalnej najbardziej popularny jest odwar z wierzby. Przygotowuje się go w następujący sposób;
1 łyżkę kory zalewamy szklanką wody i gotujemy przez ok. 5 minut. Następnie odstawiamy na 15 minut i przecedzamy. Pijemy w 2-3 porcjach w ciągu dnia przy przeziębieniach, bólach kostnych i zaburzeniach żołądkowych lub przy nadmiernej potliwości. Odwary z kory wierzby można też używać do kąpieli w przypadku nadmiernej potliwości nóg. Przy przeziębieniach korę wierzby można łączyć z różnego rodzaju owocami takimi jak maliny oraz witaminą C i owocem róży.
Możliwe jest także przygotowanie napoju, herbatki która znana jest ze swoich dobroczynnych właściwości.
Herbata z wierzby białej jest przygotowywana z 1-2 grama kory gotowanej w 200 ml wody przez 10 minut. 5 lub więcej szklanek takiej herbaty może być wypijanych w ciągu dnia. Wyciąg z tego pożytecznego drzewa jest również używany i jest to przeważnie dawka 1 -2 ml trzy razy dziennie. Dzienna dawka salicyny wynosi 60 – 120 mg dziennie.
