Ślaz dziki – ( Malva silvestris )- to roślina dwuletnia lub bylina o wrzecionowatym korzeniu, dość gęsto owłosionej o charakterystycznych liściach naprzemianległych. Rodzime obszary występowania ślazu to Europa, duża część Azji, Afryka Północna. W Polsce występuje pospolicie na całym niżu, można go spotkać na łąkach, pastwiskach, na skraju lasu itp.
Niekiedy osiąga do 1 metra wysokości jest to roślina szorstko owłosiona. Z katów górnych liści wyrastają pojedyncze kwiaty różowe lub fioletoworóżowe o 5 sercowato wyciętych płatkach korony i charakterystycznym podwójnym kielichu.
Okres kwitnienia ślazu dzikiego przypada na okres od maja do września, a zbiór liści następuje w okresie od czerwca do września zaś kwiatów od maja do sierpnia.
Ślaz dziki ma wzniesioną lub pokładającą się łodygą, silnie owłosiona. Liście okrągłe, z ogonkami, 5—7-dłoniastoklapowane, brzegi karbowane. Stosunkowo duże kwiaty (średnica do 6 cm) z szypułkami wyrastają po 2—6 w kątach górnych liści.
Ślaz dziki – zastosowanie
W celach leczniczych zbiera się liście oraz kwiaty. Zarówno jedne jak i drugie należy suszyć w cieniu lub przystosowanej suszarni w temperaturze nie przekraczającej 35 C. Co ciekawe i charakterystyczne prawidłowo wysuszone kwity mają niebieskawą barwę. Dlaczego? Ponieważ zawierają one śluz, garbniki, barwniki organiczne, kwasy organiczne oraz witaminę C.
Kwiaty i liście stosowano w mieszankach do herbat. Kwiaty używano do barwienia wełny na niebieskofioletowo do granatowego, na szary; także używane do nadawania czerwonopurpurowej barwy octu i wzmacniania barwy czerwonych win.
Wśród licznych zalet ślazu wymienia się przede wszystkim działanie przeciw zapaleniowe, zapobiega podrażnieniom, zmiękczające, pomaga w wytwarzaniu ochronnych śluzów.
Ślaz dziki rzadko używany jest pojedynczo, gdyż dodawany jest w szczególności do tzw. mieszanek piersiowych — rodzaj napierśników, wytwarzających na błonach śluzowych ochronną warstwę, łagodzących kaszel, zapalenia zawierających także owoc kopru, anyżek, tymianek, rumianek itd.
Ślaz dziki – właściwości lecznicze
Wśród najbardziej popularnych i najczęściej wymienianych zalet ślazu dzikiego wymienia się w szczególności:
– nieżytach dróg moczowych,
– w zaparciach,
– biegunkach,
– chorobie wrzodowej żołądka,
– dysfunkcjach dwunastnicy,
– zaburzeniach trawienia,
– suchym kaszlu,
– trudnościach w odkrztuszaniu,
– łagodne schorzenia nieżytowe gardła i krtani,
– na rany, wrzody,
– do płukania jamy ustnej i gardła,
– w celach irygacyjnych,
– nadżerce itp.
W skład ślazu dzikiego wchodzą w większości kwaśne, śluzowate polisacharydy, zasadniczo rozgałęzione galakturonormanany (glukoza, ramnoza, galaktoza, kwas glukuronowy) około 8% i 15-17% soli mineralnych, poza tym w liściach występują niewielkie ilości substancji garbnikowych, flawonoidy, wśród nich również siarczany flawonoidów, w kwiatach natomiast antocyjanowe barwniki (glikozydy malwidyny i delfinidyny).
Zaletą ślazu dzikiego jest leczenie stanów zapalnych górnych dróg oddechowych, żołądka, jelit. Preparaty ślazowe działają jako środki łagodzące kaszel mają duże znaczenie tam, gdzie w wyniku ciągłego kaszlu nastąpiło podrażnienie błony śluzowej. Stosowane również jako środek łagodzący przy podrażnieniach i w nieżycie żołądka. Śluzy sprzyjają gojeniu się tan wewnętrznych, uszkodzeń błon śluzowych oraz wrzodowych żołądka.
Ślaz dziki – sposób użycia
Przygotowanie naparu
Przepis: należy 2 łyżki kwiatów, ziela lub liści zalać 1 szklanką wrzącej wody; następnie odstawić na 30 minut i przecedzić. Wskazane jest picie kilka razy dziennie po 100 ml (ok. 6 razy w ciągu doby); niemowlęta – 1- 3 łyżki naparu 4-6 razy dz.
Odwar
Jeżeli chcemy uzyskać odwar to należy 2 łyżki suszu ślazowego pogotować w 200 ml wody przez 5-8 minut.
Macerat
Należy 4 łyżki liści lub ziela ślazu zalać 200 ml wody przegotowanej o temp. Pokojowej. Następnie odstawić pod przykryciem na 8 godzin, po czym przecedzić. Pić jak napar.
Działanie naparu ze ślazu dzikiego stosowane jest przy grypie, anginie, zwykłym przeziębieniu, zapaleniu oskrzeli, w stanach zapalnych błon śluzowych żołądka i jelit, owrzodzeniach tychże organów, w zaparciach u osób otyłych oraz — ze względu na wysoką zawartość śluzu, stanowiącego czynnik osłaniający — po zatruciu środkami żrącymi.
Zioła do płukania jamy ustnej
Należy zmieszać po 50 g kwiatów ślazu, kwiatów lipy, kwiatów krwawnika i liści szałwii. Zalać 1 łyżkę ziół 1 szklanką wody wrzącej i naparzać pod przykryciem 15 min. Odstawić na 10 min i przecedzić. Stosować do płukania jamy ustnej i gardła w stanach zapalnych błon śluzowych.
Kąpiel ślazowa
Należy garść rozdrobnionych liści i kwiatów ślazu oraz 3-4 łyżki kwiatów lipy (lub kwiatów krwawnika albo kwiatów rumianku) zalać w garnku 2 l wody gorącej i pod przykryciem pozostawić na 1 godz. Ogrzać do wrzenia (nie gotować) i całość wraz z ziołami wlać do wanny. Dopełnić wodą do 1/3 objętości. Temperatura kąpieli 36-38°C, czas 10-20 min. Kąpiel działa regenerujące na skórę, przeciwzapalnie, przeciwświądowo i ma właściwości kosmetyczne.
