Sosna zwyczajna – to jedna z najbardziej popularnych roślin iglastych. Posiada około 100 rożnych odmian i nie należy do roślin bardzo wymagających w uprawie. Zimozielone rośliny drzewiaste, w głównej mierze porastają obszary półkuli północnej. Posiadają charakterystyczny głęboki, palowy system korzeniowy, dlatego tez bez problemu znoszą bardziej suche warunki klimatyczne.
Igły zróżnicowane są pod względem długości. Szacuje się iż mogą one mieć od kilku do nawet kilkudziesięciu centymetrów długości. Duże zróżnicowanie obserwuje się pod względem wyglądu i wielkości szyszek, które mogą osiągać nawet do ponad 20 cm długości.
Sosny zwyczajne należą do roślin jednopiennych, co oznacza w praktyce iż wytwarzają zarówno kwiaty męskie- w postaci tzw. kotek oraz żeńskie przybierające formę szyszek.
Do najczęściej spotykanych w Polsce rodzajów zalicza się miedzy innymi Sosnę pospolita, Sosnę górska oraz Sosnę limba.
Sosna zwyczajna – zastosowanie
Sosna zwyczajna posiada bardzo szerokie zastosowanie w lecznictwie, a zawdzięcza to w głównej mierze swoim właściwościom składowym. W pączkach sosnowych wyodrębniono w szczególności:
– olejki eteryczne,
– żywice,
– związki gorzkie,
– garbniki,
– witaminę C.
Pączki zbiera się wyłącznie z drzew ściętych w porze zimowej między listopadem a kwietniem. Młode pędy sosny zbiera się z drzew ściętych wczesną wiosną, kiedy rozwiną się z pączków, osiągną długość 5 cm i są okryte łuskami. Z pędów tych uzyskuje się olejek.
Aby skutecznie rozpocząć proces suszenia należy rozłożyć cienką warstwę w pomieszczeniach przewiewnych lub w suszarniach, przy zachowaniu wskaźników temperaturowych do maksymalnie 25°C. Wysuszone, gładkie pączki o zamkniętych łuskach powleczone są żywicą, mają zapach balsamiczny.
Sosna zwyczajna posiada wielu składników o szerokim spektrum oddziaływania leczniczego . Olejek sosnowy składa się z mieszaniny α i β-pinenu, borneolu i jego estru octowego, limonenu, dwupentenu i felandrenu. Dziegieć sosnowy zawiera różne związki fenolowe, węglowodory aromatyczne i kwasy żywiczne.
Sosna zwyczajna – właściwości lecznicze
Wśród wielu bardzo znanych zalet sosny zwyczajnej najczęściej wymienia się:
– działanie rozkurczowe,
– liczne zalety przeciwbiegunkowe,
– działanie bakteriobójcze,
– właściwości wykrztuśne,
– dezynfekujące,
– moczopędne,
– żółciopędne.
W zależności od metody i rodzaj zastosowania form użycia sosny zwyczajnej istnieje szerokie spektrum jej zastosowania.
Pączki sosny mają działanie bakteriobójcze i niszczą drobnoustroje w drogach oddechowych, wykazują działanie rozkurczowe na mięśniówkę gładką oskrzeli. Wyciąg z pączków sosny mogą być z dobrym skutkiem stosowane w leczeniu nieżytów oskrzeli, w zapaleniach przewodu pokarmowego oraz dróg moczowych. Zazwyczaj ta metoda leczenia wykorzystywana jest w łagodnych stanach chorobowych.
Olejek sosnowy, uzyskiwany z pączków, także ma działanie wykrztuśne, bakteriobójcze i rozkurczowe. W praktyce używany jest do inhalacji w nieżytach górnych dróg oddechowych oraz w chorobach skóry.
Szerokie zastosowanie w lecznictwie posiada także olejek terpentynowy uzyskiwany z żywicy działając na skórę powoduje powstanie rumienią, ponadto działa antyseptycznie.
Sosna zwyczajna – sposób użycia
Sosna zwyczajna posiada bardzo bogate spektrum zastosowań w lecznictwie. Do najczęściej praktykowanych form jej użycia wymienia się:
– liczne i różnorodne przetwory z sosny,
– napar,
– syrop.
Odwar -Przygotowanie odwaru z pędów sosny należy rozpocząć od zerwania młodych pędów i dokładnego ich rozdrobnienia. Następnie należy zalać je wodą w garnku lub mlekiem w ilości około 1 szklanki i delikatnie podgrzewać na małym ogniu. Podgrzewać na wolnym ogniu przez 2 -3 minuty, nie dopuszczając do wrzenia. W kolejnym kroku odstawiamy wywar pod przykryciem do zaparzenia, następnie odcedzamy. Pijemy po 3 – 4 łyżki odwaru kilka razy dziennie jako środek wykrztuśny w przypadku kaszlu, w przeziębieniu lub zapaleniu oskrzeli.
Napar z igliwia sosnowego – dwie łyżki dokładnie umytych rozdrobnionych igieł sosny należy zalać szklanką wrzącej wody. Odstawiamy pod przykryciem do zaparzenia, po ostygnięciu odcedzamy. Napar zaleca się stosować bezpośrednio po jego przygotowaniu.
Syrop sosnowy – ½ szklanki świeżych, drobno posiekanych pączków sosnowych zalewamy w słoiku szklanką naturalnego miodu. Odstawiamy na 7 dni, aż pączki puszczą sok. Przechowujemy w lodówce. Pijemy syrop po jednej łyżce 3 razy dzienni. Syrop jest szczególnie zalecany przy zapaleniu gardła i chrypce, przeciw kaszlowo. Można stosować u dzieci.
Miód sosnowy – l kg młodych pędów sosny zerwanych wiosną zalewamy w garnku czterema litrami wody i gotujemy na małym ogniu przez ½ godziny. Podczas gotowania garnek musi być zawsze przykryty, ponieważ olejki sosnowe szybko się ulatniają. Odstawiamy na 24 godziny do naciągnięcia, następnie odcedzamy. Do odwaru dodajemy l kg cukru i gotujemy stale mieszając do zgęstnienia. Przelewamy uzyskany miód do słoików, zamykamy szczelnie zakrętką, pozostawić słoiki do góry dnem do zupełnego ostygnięcia pod kocykiem. Taki miód jest doskonałym domowym lekarstwem łagodzącym kaszel.
