Serdecznik pospolity (Leonurus cardiaca L.) zwany jest też lwim sercem lub lwim ogonem, ze względu na swój charakterystyczny wygląd. Serdecznik pospolity należy do roślin ruderalnych, które dość rzadko występują masowo. Tworzą niewielkie zbiorowiska na mało zagospodarowanych terenach. Serdecznik pospolity rośnie szybko, ma łodygę wzniesioną, ale słabo rozgałęzioną, która wydziela mocny, mało przyjemny zapach. W zależności od miejsca, w którym rośnie, może osiągać wysokość od 30 cm do półtora metra.
Serdecznik pospolity rośnie dziko przy drogach, pastwiskach, osiedlach mieszkaniowych, szczególnie na terenach suchych, dobrze nasłonecznionych oraz glebach bogatych w wapń.
Serdecznik pospolity nazywany jest lwim ogonem ze względu na kształt liści, które wyrastają po dwa na łodydze. W kątach górnych liści znajduje się nibyokółki różowatych kwiatów. Gatunek ten pochodzi z Syberii i uprawiany jest w celach farmaceutycznych.
Serdecznik pospolity – zastosowanie
W Polsce jako surowca leczniczego używa się ziela. Pędy zioła należy ścinać na początku kwitnienia, najlepiej bez zdrewniałych części. Suszy się je rozpostarte na siatkach w miejscu suchym i zacienionym. Średnia temperatura suszenia nie powinna przekraczać około 35C. Zbiór powtarza się kilka razy w ciągu roku.
Ziele zawiera gorycz leonurynę, garbniki, olejek eteryczny oraz alkaloidy. Substancje zawarte w zielu serdecznika wpływają na obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, zwiększają wydolność mięśnia sercowego i zwalniają akcję serca. Działają uspokajająco i odprężająco na układ nerwowy. Są pomocne w nadmiernej pobudliwości nerwowej, leczą stany lękowe i stany niepokoju, działają lekko nasennie.
Serdecznik, jak sama nazwa wskazuje, szczególnie zalecany jest jako środek wzmacniający pracę serca, poprawiający krążenie krwi, przy chorobie wieńcowej, nadciśnieniu. Leczy się nim również nadmierne krwawienie miesięczne, skurcze mięśni i choroby nerek.
Produkty lecznicze wyprodukowane z serdecznika charakteryzują się gorzkim smakiem i być może dla tego przegrywają w konkurencji z preparatami kozłka.
Serdecznik pospolity – działanie lecznicze
Ziele serdecznika charakteryzuje się bardzo szerokim spektrum zastosowania w medycynie. Wśród bardzo wielu zalet wymienia się w szczególności:
– szerokie działanie uspokajające,
– przeciwskurczowe,
– obniżające ciśnienie krwi,
– wzmacnia pracę serca,
– ogranicza w znacznym stopniu arytmię,
– wzmacnia mięsień sercowy.
Właśnie dlatego ziele serdecznika stosowane jest przede wszystkim jako środek nasercowy. Ponadto działa uspokajająco w stanach napięcia nerwowego, a także pomaga w łagodnych zaburzeniach snu. Zalecany jest również jako środek rozkurczowy w dolegliwościach jelitowych (wzdęcia, biegunki, kolki) oraz przy bolesnych menstruacjach.
Ziele serdecznika i preparaty z niego stosowane, wykorzystywane są we wczesnym etapie choroby wieńcowej, a także pomocniczo w pierwszym stadium choroby nadciśnieniowej i w kuracjach bezsenności. Posiadają szerokie zastosowanie przeciwbakteryjne, przeciwgrzybiczne, przeciwzapalne, ściągające i przeciwbiegunkowe.
Ze względu na działanie przeciwzapalne, zaleca się roztwory w postaci okładów i przemywań przy trudno gojących się ranach i oparzeniach.
Serdecznik pospolity – sposób użycia
Odwar
Należy przygotować ziele serdecznika od ½ do 1 ½ łyżki zalać około jedną szklanką przegotowanej wody i odstawić do zaparzenia. Po ostygnięciu pić po 2-3 łyżki około 3razy dziennie. Serdecznik przyjmowany w tej postaci łagodzi zaburzenia pochodzenia nerwowego takie jak migrena, histeria, epilepsja oraz liczne stany lękowe.
Napar z serdecznika
Łyżkę surowca zalewamy szklanką wrzątku i parzymy pod przykryciem 10-15 minut. 1/3 szklanki naparu pijemy 3 -5 razy dziennie.
Ziółka nasercowe
44 g liści i kwiatów głogu, 16 g ziela dziurawca, 16 g ziela jemioły, 13 g ziela serdecznika, 8 g liści melisy i 3 g kwiatów róży zalewamy wrzątkiem i parzymy pod przykryciem 15-20 minut. Pijemy w stanach pobudzenia i niepokoju. Mieszanka łagodzi dolegliwości sercowe o podłożu emocjonalnym.
Napary z ziela serdecznika mają właściwości moczopędne, żółciopędne, przeciwzapalne, przeciwgrzybicze. Mogą też być stosowane przy wzdęciach, bólach brzucha i zaburzeniach trawienia.
Medycyna ludowa jako lek o wiele skuteczniejszy od naparu i nalewki zaleca świeży sok wyciśnięty z młodziutkich kwitnących wierzchołków pędów.
Zioło to można stosować w postaci naparów, nalewek, mieszanek ziołowych, np. z kozłkiem lekarskim, głogiem, melisą.
Napar stosowany przy niewydolności krążenia
Zaleca się mieszankę; 100g ziela serdecznika, kwiatów rumianku, kwiatów głogu, po 50g liści brzozy, kłącza perzu, kwiatów wrzosu i kwiatów kasztanowca dobrze wymieszać. Łyżeczkę mieszanki zaparzyć szklanką wrzątku. Parzyć pod przykryciem 30 min. Przecedzić.
Pić przy niewydolności krążenia ciepły napar po szklance rano i wieczorem.
Mieszanka stosowana przy dusznicy bolesnej
Zaleca się ; 50g ziela serdecznika, 50g kwiatów głogu, 50g ziela jemioły, 50g liści melisy, 20g korzenia kozłka, 20g ziela ruty i 100g kwiatów rumianku dobrze wymieszać. Łyżeczkę mieszanki zaparzyć szklanką wrzątku. Parzyć pod przykryciem 20 min. Przecedzić.
Pić przy dusznicy bolesnej bardzo ciepły napar 2 razy dziennie po 1 szklance.
Jestem bardzo ciekawy z właściwości tej rośliny, robię inhalacje z konopi i słyszałem, że działają na siebie synergicznie.
Mnie pomógł na uczucie kołatania serca. Brak zauważalnych efektów ubocznych po stosowaniu serdecznika. A niemiłe uczucie kołatania serca ustąpiło po 2 dniach stosowania 2 szklanek naparu dziennie (1 łyżkę ziela serdecznika na szklankę, i wrzątek, po 20 minutach parzenia gotowe, odcedzić i wypić). Smak: tylko lekko gorzki, całkowicie do zaakceptowania. Serdecznie polecam serdecznika na serce.
A z uwag, to w literaturze herbalistycznej na temat serdecznika znalazłem zastrzeżenie, że: „nie poleca się stosować serdecznika we wczesnej fazie ciąży i tam, gdzie miesiączki są ciężkie.”