Pięciornik gęsi – to bylina o krótkim kłączu, długich zakorzeniających się rozłogach i liściach przerywanopierzastych , pod spodem srebrzysto owłosionych. Roślina dość popularna w Polsce, rośnie na łąkach, pastwiskach, przydrożach, nad brzegami stawów i rowów, oraz na polach uprawnych. Preferuje gleby wilgotne, zarówno lekkie jak i ciężkie. Najczęściej zachwaszcza brzegi pól uprawnych oraz lucernę i koniczynę.
Pięciornik jest wartościowym uczestnikiem pastwisk i łąk. Ze względu na smak bardzo chętnie jest zjadany przez wszystkie zwierzęta gospodarskie, gryzonie i drób, często uważa się go za ulubiony przysmak gęsi.
Pięciornik gęsi o sięga wysokość od 15 do 60 cm. Kwiaty są dość charakterystyczne, pojedyncze, o średnicy ok. 2 cm, pięciopłatkowe, złocistożółte. Owoc stanowi jajowata lub nerkowata, czerwonobrunatna, matowa i gładka niełupka. Korzenie są mocne, mięsiste, wrzecionowato zgrubiałe, silnie rozwinięte.
Pięciornik gęsi to roślina owadopylna, kwitnie od V do VIII. Zbiór ziela najlepiej przeprowadzać od maja do lipca, kłącza zaś w październiku i marcu.
Pięciornik gęsi – zastosowanie
W zielu pięciornika gęsiego występują garbniki, cholina, gorycz, witamina C, flawonoidy, śluz, kwasy organiczne ,sole mineralne. Wykazuje działanie żółciopędne, pobudzające czynność żołądka, przeciwskurczowe. Stosujemy najczęściej w mieszankach ziołowych. Tradycyjnie stosowany doustnie jako pomocniczy w biegunkach o niewielkim nasileniu a także zewnętrznie do płukania w łagodnych stanach zapalnych błony śluzowej jamy ustnej i gardła.
Rośliny suszy się w miejscu cienistym, często przewracając, w temperaturze nie przekraczającej 40 C.
Ziele pięciornika gęsiego polecane jest w przewlekłych nieżytach żołądka i jelit, biegunkach, przy braku łaknienia, wzdęciach, bólach brzucha na tle spastycznym. Ziele poprawia trawienie i wpływa dodatnio na czynność wątroby, szczególnie wskazane przy bolesnych skurczach i wzdęciach. W bólach kurczowych polecane są rozgniecione liście ,które należy przykładać na chore miejsce.
W wielu krajach północnej Europy z młodych pędów pięciornika kiedyś sporządzano wzmacniające sałatki, a jego wysuszone kłącza były popularną namiastką herbaty. Na Ukrainie pięciornikowe ziele zaparzano mlekiem i taki napój miał, nie drażniąc nerek, zwiększyć wydzielanie moczu. Na Litwie i Łotwie herbatką ze srebrnika leczono astmę. W lecznictwie wielu krajów lekko zmiażdżone liście stosuje się do okładów przy reumatyzmie i żylakach.
Pięciornik gęsi – właściwości lecznicze
Pięciornik gęsi posiada bardzo szeroki grono zastosowań. Wśród najczęściej spotykanych i wymienianych wskazuje się na:
– kamicę żółciową,
– zapalenie pęcherzyka żółciowego ,
– stany zapalne trzustki,
– łagodzi dysfunkcje trądzikowe,
– przyspiesza gojenie się ran,
– łagodząco w stanach zapalnych jamy ustnej i gardła,
– eliminuje bóle menstruacyjne,
– działa przeciwskurczowo,
– przeciwbiegunkowo,
– poprawia czynność układu pokarmowego.
Oprócz wyżej wymienionych zastosowań stosowany jest także w stanach zapalnych jamy ustnej, gardła i krtani połączonych z nadprodukcją śluzu stosuje się płukanki z srebrnika pospolitego. Działają one przeciwzapalnie i ściągająco. Z tego samego względu płukanki można wykorzystać do płukania jamy ustnej i gardła w przypadku pleśniawki i zapalenia dziąseł.
Pięciornik gęsi wykorzystuje się również do przyrządzania kompresów na hemoroidy, które również działają ściągająco.
Pięciornik gęsi działa dezynfekująco w przypadku zapalenia dróg oddechowych lub moczowych. W ginekologii stosuje się go przeciw nadmiernym krwawieniom. Srebrnik pospolity ma zastosowanie także podczas bolesnych miesiączek, ponieważ napar z ziela działa przeciwbólowo.
Napar można używać do przemywania twarzy dotkniętej trądzikiem. Również działa to ściągająco, odkaża rany i przyśpiesza gojenie się ich.
Dzięki zawartości substancji gorzkich poprawia apetyt i ułatwia trawienie.
Pięciornik gęsi – sposób użycia
Napar z ziela pięciornika gęsiego
Przepis; należy do szklanki wrzącej wody należy wsypać łyżkę rozdrobnionego ziela i pozostawić na 15minut pod przykryciem. Napar z ziela pięciornika spożywa się 3 razy dziennie po pół szklanki w przypadku zaburzeń trawienia, niestrawności oraz kłopotów z wątrobą bądź z hemoroidami.
Odwar
Przepis; należy łyżkę stołową ziela pięciornika gęsiego zalać szklanką wrzątku, gotować powoli pod przykryciem około 3 minuty. Odstawić na 10 minut, odcedzić. Pić po 1/4 szklanki 2-3 razy dziennie po jedzeniu.
Kompres
Przepis; należy 2 łyżki ziela zagotować w 1/2 litra wody. Odstawić na 20 minut. Przykładać kompres na chore miejsca przy hemoroidach oraz w zapaleniu odbytu, sromu, a po wyschnięciu ponownie zwilżyć i nasączyć wywarem.
Napar
Przepis; należy 1 łyżkę stołową mieszanki z(pięciornika gęsiego,pięciornika kurze ziele i owoców czarnej jagody),zalać szklanką wrzącej wody,zaparzać 15 minut pod przykryciem,odcedzić. Pić 2 -3 razy dziennie po ¼ szklanki naparu między posiłkami(napar możliwie najcieplejszy)
Napar z mieszanki
Przepis; należy 20g ziela pięciornika,15g ziela rdestu ptasiego i 10g babki lancetowatej. 2 łyżeczki mieszanki zalać szklanką wrzątku,zaparzać 15 minut pod przykryciem,odcedzić. Pić kilka razy dziennie małymi porcjami napar ma działanie przeciwbiegunkowe.
