Ostróżeczka polna – właściwości lecznicze, zastosowanie, sposób użycia

Ostróżeczka polna – (Consolida regalis) to bylina o silnie rozgałęzionej łodydze, dorastającej do 1,5m wysokości. Ostróżeczka polna jest jednoroczną  lub dwuletnią rośliną należącą do rodziny jaskrowatych. Liście mają różną postać, spotkać można  niepodzielone, bądź w z większymi lub mniejszymi wcięciami. Fioletowe lub jasnopurpurowe kwiaty zebrane są w koszyczki. Łodygi ma silnie rozgałęzione, kwiaty osadzone w luźnych gronach. Górna część okwiatu ma charakterystyczną ostrogę. Owocem jest mieszek. Okres kwitnięcia przypada na od czerwca do późnej jesieni. Można go spotkać w wielu miejscach, ostrożeń polny rośnie  na przydrożach, łąkach, pastwiskach, przychaciach i w zaroślach. Powszechnie uważany jest za nieprzydatny chwast a to bardzo niesprawiedliwa opinia o tej roślinie. Ostróżeczka jest chwastem rosnącym w zbożu i na nieużytkach. Jest rośliną trującą.

Tę roślinę można bardzo łatwo zasuszyć i wykorzystać do suchych bukietów.

Ostróżeczka polna –zastosowanie

Należy pamiętać iż ostróżeczka polna jest przede wszystkim rośliną trującą w praktyce nie oznacza to jednak ze jej stosowanie jest całkowicie zabronione. Posiada również właściwości lecznicze ale najlepiej jej stosowanie konsultować z lekarzem specjalistą.

W nazewnictwie występuje pod różnymi nazwami takimi jak; ostróżeczka zbożowa, sroczka, ostróżka polna, modrzewiec, rogulka.

W skład ostróżeczki wchodzą miedzy innymi alkaloidy, witamina C oraz liczne tłuszcze. W historii wykorzystywania ostrózeczki polnej do celów leczniczych wskazuje się na wykorzystanie rozdrobnionych nasion stosowano przeciw wszom, pchłom. Dawniej kwiatów używano do barwienia tkanin na zielono, a po zmieszaniu z ałunem na niebiesko.

Wśród właściwości zastosowań ostóżeczki polnej wymienia się ją jako roślinę miododajną.

Jednym ze skutków ubocznych stosowania ostróżeczki polnej może być:
– biegunka,
– wymioty,
– problemy z oddychaniem,
– obniżenie ciśnienia krwi.

Do aktywnych składników ostróżeczki należą miedzy innymi alkaloidy terpenoidowe,  delkozyna, nudikaulina, likoktonina, delsolina , antocyjany (delfinidyna), flawonoidy , alkohole cukrowe (mannitol).

Zbiera się kwiaty lub ziele. Kwiaty zrywa się ręcznie, ziele ścina w okresie pełnego kwitnienia. Zebranych części nie wolno gnieść. Suszy się je rozpostarte cienką warstwą w miejscu cienistym lub w suszarni w temperaturze 35°C. Jest to roślina miododajna i powinny być przechowywane zaciemnionych i w zamkniętych pojemnikach. Cała roślina z wyjątkiem kwiatów jest trująca.

Właściwości lecznicze

Ostróżeczka polna jest przede wszystkim rośliną trującą ale posiada również niewielkie właściwości lecznicze. Ostróżeczka działa przeczyszczająco, przeciwrobacznie, słabo żółciopędnie i moczopędnie oraz obniża ciśnienie tętnicze krwi. W przypadku zapalenia spojówek i powiek poleca się przemywanie oczu naparem z kwiatów rośliny.

W medycynie ludowej jest stosowane mycie głowy w odwarze z ziela przy schorzeniach zatok nosowych. Wyciąg z nasion ostróżeczki skutecznie likwiduje wszy z głowy i innych miejsc owłosionych. W Polsce z rośliny produkowany jest specjalny płyn przeciwko wszawicy. Ponadto stosuje się ją w leczeniu chorób wątroby i pęcherzyka żółciowego.

Wśród zalet ostróżeczki polnej wskazuje się na jej działanie:
– żółciopędne
– moczopędne
– przeciwpasożytnicze
– przeciwrobacze
– przeczyszczające.

Nasiona ostróżeczki polnej są bogate w alkaloidy niszczące pasożyty, w tym owady. Octowe i alkoholowe wyciągi z owoców lub samych nasion ostróżeczki są bardzo silne w działaniu. Można z nich sporządzać maści.

Ostróżeczka polna –sposób użycia

Wyciąg octowo-alkoholowy

Przepis; należy Aceto-Spiritus Delphini consolidae wymieszać z  125 g spirytusu mrówczanego (Spiritus Formicicus), 125 g spirytusu kamforowego (Spiritus Camphoratus i 250 g octu (Acetum 5-6%) wymieszać. 100 g świeżego zmielonego ziela lub samych świeżych zmielonych owoców (nasion) ostróżeczki zalać przygotowaną mieszaniną, odstawić na 14 dni, po czym przefiltrować. Stosować do wcierania w miejsca owłosione (przykryć na 2 godziny) przy pasożytach oraz do wcierania w skórę przy kontuzjach (obrzęk, ból, siniak), nerwobólach, kręczu szyi, lumbago, rwie kulszowej, bólach reumatycznych.

Dawkowanie: w przypadku podwyższonego ciśnienia tętniczego krwi stosujemy napar z kwiatów ostróżeczki polnej, który skutecznie obniża ciśnienie, jedną łyżeczkę suszu zalewamy jedną szklanką wrzącej wody i zaparzamy pod przykryciem przez około 15 minut. Po upływie tego czasu mieszankę pijemy 3 razy dziennie po 1/3 szklanki. Napar posiada także właściwości moczopędne oraz słabo żółciopędne, przeczyszczające i przeciwrobaczne.

Wyciąg alkoholowy z ziela ostróżeczki

Przepis; należy 10 g świeżego ziela z owocami i kwiatami  zalać 100 g alkoholu 60-70%, odstawić na 7 dni, przefiltrować. Stosować do przemywania twarzy i nacierania włosów przy chorobach pasożytniczych (demodex, wszy, pchły), a także do wcierania przy nerwobólach, reumatyzmie, bólach mięśni. Dodanie octu do wyciągu alkoholowego wzmacnia działanie przecipasożytnicze. Zwiększa też właściwości penetracyjne alkaloidów zawartych w wyciągu.

Ostróżeczka należy do roślin silnie działających, dlatego obecnie wykorzystywana jest tylko zewnętrznie. Przy zbiorze, suszeniu i innych czynnościach należy zachować ostrożność.