Skolioza często nazywana skrzywieniem bocznym kręgosłupa, jednak nie jest to do końca prawda. Skolioza to trójpłaszczyznowe skrzywienie kręgosłupa na płaszczyźnie czołowej, strzałkowej i poprzecznej. Choroba dotyka najczęściej dzieci i powoduje zmiany nie tylko w obrębie kręgosłupa, ale także powoduje nieprawidłowości w klatce piersiowej, żebrach i kończynach dolnych. Zwykle obejmuje piersiowy odcinek kręgosłupa, rzadziej część lędźwiową.
Skolioza prowadzi do poważnych zaburzeń równowagi ciała, a kręgosłup przybiera nienaturalną formę przypominającą literę S. Stopień skrzywienia mierzony jest metodą Cobba. Istnieje kilka stopni skrzywienia, a pierwszy z nich zaczyna się powyżej 10° w płaszczyźnie czołowej.
Skolioza – przyczyny powstawania
Kiedy mamy do czynienia ze skoliozą idiopatyczną przyczyna powstawania nie jest znana. Ten rodzaj skoliozy jest diagnozowany najczęściej, zwłaszcza u dzieci w wieku 10-18 lat i w większości dotyka dziewczęta. Występuje u 85% dzieci i nie jest związana ze złą postawą ciała lub brakiem aktywności fizycznej, za to może być skutkiem szybkiego wzrostu kręgosłupa.
Istnieje także skolioza wtórna, której przyczyną są: wrodzona wada kręgosłupa, czynniki genetyczne lub schorzenia nerwowo – mięśniowe. Skolioza może mieć również charakter nabyty, co wiąże się z występowaniem guzów kości, przepuklin lub różnych długości kończyn.
Skolioza – podział
Skoliozy można podzielić ze względu na grupy wiekowe:
- wczesnodziecięce ( od urodzenia do 3 lat )
- dziecięce ( od 3 do 10 lat )
- młodzieńcze ( w okresie dojrzewania )
Skolioza może występować także u dorosłych, kiedy kręgosłup przestaje już rosnąć. Nazywana jest wtedy skoliozą zwyrodnieniową i powstaje na skutek zwyrodnienia stawów międzykręgowych. Często wiąże się z osteoporozą i spotykana jest u kobiet powyżej 40 roku życia. Oddziaływanie wieku, pogorszenie się stanu kręgosłupa i osłabienie kości, to wszystko przyczynia się do rozwinięcia skrzywienia kręgosłupa.
Skolioza – objawy
W większości przypadków bez problemu można samodzielnie zauważyć pierwsze objawy skoliozy. Są pewne charakterystyczne elementy, które występują niezależnie od jej rodzaju. Objawy skoliozy nie są bolesne, zauważyć można jedynie zniekształcony wygląd pleców. Do najczęstszych nieprawidłowości należą:
- mocno wystające łopatki lub jedna z nich położona wyżej;
- asymetryczne ustawienie barków;
- nierówna wysokość ramion i bioder;
- wystający garb żebrowy z jednej strony pleców;
- jedna noga krótsza od drugiej;
- niesymetryczna talia;
W miarę postępu choroby ból kręgosłupa może się nasilać. Możliwe jest pojawienie się takich objawów jak drętwienie i ból kończyn dolnych. U dorosłych z kolei pierwszym objawem skoliozy jest ból, który jest związany ze zmianami w obrębie kręgosłupa.
Skolioza – diagnostyka
Pierwszą metodą diagnostyki choroby jest wykonanie testu Adamsa. Jest to test wzrokowy, podczas którego pacjent z wyciągniętymi rękami przed siebie, pochyla się próbując dotknąć stóp nie uginając przy tym kolan. Lekarz obserwuje zachowanie kręgosłupa i może zauważyć występującą asymetrię. Następnie wykonuje się zdjęcie radiologiczne, dzięki któremu można stwierdzić stopień skrzywienia na podstawie kąta Cobba.
Skolioza – leczenie
W przypadku schorzenia nie przekraczającego 10° nie podejmuje się leczenia, a jedynie obserwację pacjenta. Wykonywane są w takiej sytuacji testy kliniczne i zdjęcia RTG co około 6 miesięcy.
Jeśli skolioza przekracza 10° konieczne jest podjęcie kroków prowadzących do skorygowania wady. W zależności od stopnia, leczenie przebiega w różnych formach. Gdy mamy do czynienia ze skolioza I stopnia, czyli w przedziale 10°-24°, leczenie oparte jest jedynie na ćwiczeniach, które są dobierane indywidualnie do każdego pacjenta. Często jest to gimnastyka korekcyjna, a w tym ćwiczenia na basenie.
Skolioza II stopnia, czyli 25°- 40°, wymaga ćwiczeń, ale dodatkowo konieczne jest stosowanie gorsetu. Metoda przede wszystkim stosowana u dzieci i młodzieży, ponieważ gorset umożliwia przebywanie w pozycji skorygowanej, zapobiegając dalszej deformacji i pozwala na prawidłowe rozwijanie się kręgosłupa. W przypadku skoliozy III stopnia, czyli 40° – 50°, wymagane jest leczenie operacyjne. Wszczepiane są wówczas implanty, a leczenie tego stopnia skoliozy jest bardzo ciężkie i nie prowadzi do całkowitego wyprostowania kręgosłupa.
Skolioza – profilaktyka
Najważniejszym krokiem w zapobieganiu powstawania skoliozy jest wczesne kontrolowanie postawy ciała. Ważne, aby nie bagatelizować niepokojących odchyleń od prawidłowej sylwetki, ponieważ wcześnie wykryta choroba pozwala na szybkie i proste wyleczenie problemu. Warto także zadbać o prawidłową postawę podczas siedzenia, aktywność fizyczną, a w przypadku dzieci w wieku szkolnym nie dopuścić do obciążania jednego ramienia bardziej, na przykład przez noszenie ciężkiej torby tylko po jednej stronie ciała. Z racji tego, że skolioza częściej dotyka dziewczęta, należy zadbać o komfort psychiczny podczas ich dojrzewania, aby nie wstydziły się zmian zachodzących w ich ciele, ponieważ to także może mieć duży związek z nieprawidłową postawą ciała na co dzień.
