Przeciążenie kręgosłupa (przez pacjentów często nazywany zespołem przeciążeniowym pleców”) dotyczy mięśni, które podtrzymują kręgosłup. To w dzisiejszych czasach problem często klasyfikowany jako choroba cywilizacyjna. Niewłaściwe nawyki i styl życia sprawiają, że organizm jest mocno przeciążony. Przez to coraz więcej osób narzeka na problemy z kręgosłupem.
CO PRZYCZYNIA SIĘ DO WYSTĄPIENIA PRZECIĄŻENIA KRĘGOSŁUPA?
Przede wszystkim mało lub nadmiernie aktywny tryb życia (jak w wielu przypadkach skrajności wcale nie są dobre) połączony z niewłaściwą dietą powodującą nadwagę lub otyłość. Najbardziej zagrożonym na zwyrodnienia jest odcinek lędźwiowo-krzyżowy oraz szyjny natomiast ich odciążanie często powoduje również problemy w odcinku piersiowym.
Przyczyniają się do tego również niewłaściwe nawyki postawy (np. trzymanie głowy w jednej pozycji bez zmiany, siedzenie w pozycji np. „na syrenkę”, spanie na niewłaściwie dobranym materacu i poduszce) powodują napięcie mięśni kręgosłupa a w rezultacie ból w różnych odcinkach.
Także praca polegająca na dźwiganiu ciężkich przedmiotów, gwałtowne ruchy, np. schylanie się zamiast przykucnięcia, jak również stres powoduje przeciążenie kręgosłupa. Im więcej masy ciała, tym trudniej kręgosłupowi utrzymać je w prawidłowej postawie. Męczą się mięśnie przyczepu i powoduje to silny ból.
Przeciążenie kręgosłupa – do wystąpienia przeciążeń kręgosłupa przyczyniają się także niektóre choroby, jak np. choroba zwyrodnieniowa czy też wypadki. Spowodowane przez nie zmiany w stawach między kręgowych prowadzą do przebudowy a często do usztywnienia kręgosłupa, który w następstwie powoduje nacisk na nerwy oraz naczynia krwionośne (w skrajnych przypadkach długotrwały ucisk może prowadzić nawet do ich zamknięcia).
PRZECIĄŻENIE KRĘGOSŁUPA – JAKIE SĄ OBJAWY?
Początkowo objawy choroby są trudne do wychwycenia. Ból pojawia się stopniowo nasilając intensywność. Zwykle początkowa faza przeciążenia kręgosłupa jest bagatelizowana, wydaje się, że samo przejdzie.
W każdym z odcinków objawy przeciążenia kręgosłupa są nieco inaczej odczuwane. W części szyjnej pojawiają się objawy jak bóle mięśni i obręczy barkowej. Mięśnie stają się czasem wręcz twarde jak kamień. W następstwie pojawiają się także objawy neurologiczne, często mylone z migrenowymi bólami głowy promieniującymi do czoła i obejmującymi jedną połowę (zwykle tą, z której występuje nadmierne przeciążenie) np. nudności i wymioty, wrażliwość na dotyk, światłowstręt czy mroczki, przed oczami, zawroty głowy czy szum w uszach, które są podobne do „aury”. Nieleczone dolegliwości mogą prowadzić do zaburzeń zmysłów wzroku, słuchu, smaku, równowagi, jak również drętwienie czy mrowienie w kończynach górnych (zwykle zaczyna się od palców u rąk i przesuwa wyżej w stronę przeciążonych mięśni kręgosłupa).
W przypadku odcinka piersiowego objawy często są mylone z chorobami kardiologicznymi. Często ból kręgosłupa (bardzo ostry, kłujący, pojawiający się i znikający nagle – zwany czasem nerwobólem), promieniuje w stronę serca, rozchodzi się do klatki piersiowej czy jamy brzusznej. Po wykluczeniu innych chorób należy rozpocząć diagnostykę w kierunku przeciążenia kręgosłupa.
Podobnie objawy przeciążenia kręgosłupa w obrębie odcinka lędźwiowego i krzyżowego mogą wydawać się początkowo tożsame z chorobami internistycznymi narządów wewnętrznych (układu pokarmowego, moczowego lub rozrodczego). Od innych chorób ból pochodzący od kręgosłupa odróżnia promieniowanie do jednej lub obu kończyn dolnych. Zwykle rozpoczyna się od odcinka lędźwiowego i przechodząc przez mięśnie pośladków obejmuje nogi.
W przypadku następstw choroby zwyrodnieniowej czy urazów, często alarmującymi objawami są zawroty głowy i ból promieniujący od kręgosłupa, sztywność mięśni, szum w uszach lub drętwienie kończyn. W takich przypadkach nie można zwlekać z wizytą u lekarza, tylko jak najszybciej podjąć odpowiednie działania w celu zmniejszenia czy usunięcia dolegliwości.
LECZENIE – PRZECIĄŻENIE KRĘGOSŁUPA
Podstawą leczenia przeciążeń kręgosłupa jest właściwie dobrany rodzaj i intensywność kuracji. ruchu właściwy do umiejscowienia oraz stopnia rozwoju choroby . Pacjent – pod okiem fizjoterapeuty – uczy się wykonywać prawidłowo ćwiczenia, które może potem stosować samodzielnie w domu. Czas takiego wysiłku jest dostosowany do stopnia bólu i możliwości osoby, trwa od kilku do kilkudziesięciu minut dziennie (przy dłuższym zalecane są odpowiednie przerwy). Doraźnie można stosować ciepłe (ale nie gorące – to ważne) kąpiele lub prysznic skierowany na bolący odcinek, jednak takie sposoby działają na słabo nasilone dolegliwości i służą bardziej prewencji rozwoju choroby niż leczenia jej w zaawansowanym stadium.
W przypadku silnych objawów bólowych czy innych dolegliwości, należy skonsultować się z lekarzem neurologiem, który dobierze odpowiednio sposób postępowania. Czasem wystarczą ćwiczenia rozciągające i wzmacniające mięśnie, ale gdy ból czy inne obawy są mocno zaawansowane, konieczne mogą być leki przeciwbólowe lub zwiotczające mięśnie. Należy brać je ściśle do zaleceń specjalisty i pozostawać pod stałą obserwacją. Lekarz może zalecić także zabiegi rehabilitacyjne – masaże, laser, naświetlania, pole magnetyczne czy kąpiele w jacuzzi.
JAK ZAPOBIEGAĆ PRZECIĄŻENIOM KRĘGOSŁUPA?
Oczywiście najlepiej wcześniej zapobiegać wystąpieniu przeciążenia kręgosłupa. Warto stosować ruch w dawkach odpowiednich dla wieku, wytrzymałości i ogólnego stanu zdrowia. Wiele klubów fitness oferuje zajęcia np. na piłkach rehabilitacyjnych, pilates czy jogę, których celem jest wzmacnianie a jednocześnie rozluźnianie napiętych mięśni.
Ponieważ także stres jest jedną z przyczyn powodujących przeciążeniowe bóle kręgosłupa, warto zadbać o odpowiednią dawkę relaksu, np. przy ulubionej muzyce, chodząc na dotleniające spacery (przy okazji rozruszane są mięśnie i kręgosłup), oddając się w wolnym czasie ulubionemu hobby czy stosując techniki relaksacyjne.
Można również skorzystać z bogatych pakietów masaży dostępnych w ośrodkach odnowy biologicznej i SPA. Zarówno masaże klasyczne poszczególnych partii ciała, jak i inne metody, np. masaż bańką chińską czy gorącymi kamieniami, pomagają w rozluźnieniu mięśni, jednocześnie przyczyniając się do zmniejszenia poziomu stresu.
Warto także zadbać o prawidłową postawę ciała przy długotrwałym siedzeniu (częsta zmiana pozycji, wstawanie i wykonywanie prostych ćwiczeń np. skłonu, przysiadu lub po prostu ruchów głową, rękami czy nogami), podczas chodzenia (pozycja wyprostowana), leżenia (bez „zalegania” całymi dniami na kanapie, stosując odpowiednią ilość ruchu), jak również – a może przede wszystkim – podczas spania. Warto zaopatrzyć się w dopasowany do ciała materac oraz poduszkę, na których będzie spało się wygodnie i bez bólu. Przy problemach z kręgosłupem często zalecane jest spanie na plecach, z jak najbardziej płaską poduszką pod głową. Jeśli na boku – zwłaszcza w przypadku bólów części lędźwiowej i krzyżowej – to z poduszką między kolanami.
