Łokieć golfisty jest to potoczne określenie na entezopatię nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej. W odróżnieniu od swojego bardziej popularnego odpowiednika (łokieć tenisisty), jest chorobą ścięgien mięśni zginaczy nadgarstka, które przyczepione są do nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej. Objawia się jako ból nasilający się po wewnętrznej stronie łokcia w trakcie próby zgięcia dłoniowego nadgarstka.
U kogo najczęściej występuje łokieć golfisty?
Jako mniej znana entezopatia występuje 5 razy rzadziej niż łokieć tenisisty. Częstość jego występowania jest niezależna od płci, jednak zauważono pewną zależność. Aż 75% przypadków entezopatii nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej dotyczy dominującej kończyny górnej. Łokieć golfisty może wystąpić w każdym wieku w przypadku nadwyrężania stawu łokciowego i nadgarstka, jednak najczęściej dotyczy osób w trzeciej dekadzie życia. Zauważono, że entezopatia ta częściej występuje u osób grających w golfa oraz u miotaczy w sportach rzutowych. Wynika to z powtarzalnych czynności obrotowych nadgarstka (nawracanie ze zgięciem nadgarstka).
Jak dochodzi do rozwoju łokcia golfisty?
Łokieć golfisty powstaje w wyniku powtarzalnych ruchów nadgarstka, które doprowadzają do przeciążenia przyczepów mięśni. W początkowej fazie dochodzi do mikrouszkodzeń ścięgien przyczepionych do nadkłykcia bocznego kości ramiennej. Następnie w tym miejscu pojawia się nieprawidłowy rozrost naczyń krwionośnych, co doprowadza do zaburzeń w liniowym układzie włókien kolagenowych.
Ostatecznie w okolicy przyczepu pojawiają się entezofity, które są wynikiem wapnienia tkanek. Zatem dolegliwości bólowe wynikają z zaburzenia układu włókien kolagenowych oraz z zapalenia powstającego w tym miejscu. Natomiast proces kalcyfikacji może doprowadzać do ograniczenia ruchomości stawu, a nawet do jego przykurczu.
Aby doszło do rozwoju pełnoobjawowego łokcia golfisty, czynności ruchowe nadgarstka powinny być wykonywane przez długi okres czasu po kilka godzin dziennie. Ponadto powinno temu towarzyszyć nadmierne obciążenie stawu oraz niewłaściwego jego przygotowanie do wykonywanej czynności (nieodpowiednia rozgrzewka).
Jak rozpoznać łokieć golfisty?
U pacjentów z entezopatią nadkłykcia przyśrodkowego najbardziej charakterystycznym objawem jest ból po wewnętrznej stronie łokcia, który nasila się podczas ruchów nadgarstka oraz w przypadku ucisku w tym miejscu. Ból zazwyczaj promieniuje po przyśrodkowej stronie przedramienia. W łokciu golfisty może występować drętwienie palców ręki, zazwyczaj jest to IV i V palec. Zauważalne jest również osłabienie siły chwytu w chorej kończynie, co znacznie utrudnia dalsze uprawianie sportu. W przypadku rozwoju stanu zapalnego występują charakterystyczne objawy, jak nadmierne ucieplenie oraz zaczerwienienie przyśrodkowej części stawu łokciowego.
Pomocne w diagnostyce jest również badanie obrazowe. Zdjęcia rentgenowskie nadają się jedynie do oceny przewlekłych zmian, kiedy to występują nawapnienia w okolicy ścięgien zginaczy nadgarstka. Natomiast badanie ultrasonograficzne (USG) pomaga ocenić świeże zmiany i wykluczyć inne przyczyny bólu, jak zespół rowka nerwu łokciowego, czy uszkodzenie więzadła pobocznego przyśrodkowego łokcia. W obrazie USG widoczny jest obrzęk i zatarcie struktury ścięgna w okolicy przyczepu do nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej.
Jakie istnieją możliwości leczenia?
W pierwszej kolejności warto zastosować odpowiednie środki profilaktyczne, aby łokieć golfisty nigdy się nie pojawił. Do najważniejszych należą:
- odpowiednia rozgrzewka przed ćwiczeniami fizycznymi
- nauka właściwej techniki rzutu
- wzmacnianie zginaczy nadgarstka poprzez właściwe ćwiczenia
- stabilizacja nadgarstka podczas długotrwałego treningu
W wielu przypadkach stosując sumiennie powyższe zalecenia problem entezopatii może nigdy się nie pojawić. Jednak w przypadku wystąpienia dolegliwości bólowych dobre efekty można osiągnąć stosując odpowiednie leczenie nieinwazyjne. Odpowiednia rehabilitacja zapewnia szybki oraz skuteczny powrót do zdrowia i uprawiania sportu. Metodami z wyboru w większości przypadków są:
- modyfikacja techniki gry oraz rzucania
- kinezyterapia, która skupia się na rozciąganiu i wzmacnianiu mięśni zginaczy nadgarstka
- masaż tkanek okolicy przyczepu, jednak nie w okresie wzmożonego stanu zapalnego
- stabilizacja nadgarstka oraz specjalna orteza odciążająca miejsce przyczepu zginaczy do nadkłykcia przyśrodkowego
- krioterapia, jonoforeza, laser, które zmniejszają stan zapalny i przyśpieszają regenerację ścięgien
- wstrzyknięcia steroidowych leków przeciwzapalnych w okolice przyczepu oraz stosowanie doustanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych w przypadku dużych dolegliwości bólowych
Pomimo, że leczenie nieinwazyjne w większości przypadków przynosi ulgę pacjentowi to w przypadku wystąpienia zmian morfologicznych na ścięgnach mięśni zginaczy nadgarstka w okolicy przyczepu, konieczne jest leczenie operacyjne. Jego skuteczność sięga 95%, jednakże wymaga od chorego stosowania się do zaleceń po zabiegi i stosowanie odpowiedniej rehabilitacji. Bez tej współpracy osiągnięcie zadowalającego wyniku leczenia jest niemożliwe.
