Choroby tkanki łącznej inaczej nazywane są kolagenozą. Sama tkanka łączna to jedna z podstawowych tkanek zwierzęcych, a jej zadaniem jest spajanie różnych typów innych tkanek, zapewnianie podpory narządom i ochrona wrażliwych części organizmu. Dzieli się na tkanki łączne zbite, zarodkowe, tłuszczowe, galaretowate, siateczkowate oraz wiotkie.
Zatem odchylenie od prawidłowości funkcjonowania jej skutkuje osłabieniem, a później uszkodzeniami w pracy narządów wewnętrznych, a także zaburzeniami układu odpornościowego. Cechą tych schorzeń jest przewlekłość oraz nierozpoznawanie przez organizm własnych komórek.
Choroby tkanki łącznej -przyczyny
Przyczyn chorób tkanki łącznej upatruje się w kilku podłożach. Pierwszym z nich jest genetyczne, czyli schorzenie przechodzi z pokolenia na pokolenie, dalej środowiskowe wywołane na przykład infekcjami wirusowymi, kolejne to immunologiczne, czyli od słabej odporności organizmu, a co za tym idzie błędnego rozpoznawania własnych tkanek postrzeganych jako wroga i produkowania autoprzeciwciał mających na celu ich niszczenie. Ostatnie hormonalne rozumiane jako wahania stężeń takich hormonów jak estrogen i androgeny.
Choroby tkanki łącznej – rodzaje, objawy, leczenie
W medycynie wymienia się wiele chorób tkanki łącznej. Jedną z nich jest reumatoidalne zapalenie stawów inaczej nazywane RZS lub gościec. Atakuje stawy i narządy wewnętrzne. Objawia się bólem, sztywnością i obrzękiem przykładowo stawów rąk lub stóp. Niezdiagnozowana skutkuje zniszczeniem stawów, ciężką niesprawnością i uszkodzeniem narządów, a skrajnie prowadzi do przedwczesnej śmierci. Swoje początki bierze poprzez obciążenie dziedziczne, warunkowane jest przez płeć, ponieważ kobiety chorują trzy razy częściej, poprzez zakażenie, palenie papierosów lub stres.
W krajach wysoko rozwiniętych zapalenie to rozwija się u jednej na sto osób, zazwyczaj między 30 a 50 rokiem życia. W razie wystąpienia objawów należy niezwłocznie udać się do lekarza, by rozpocząć leczenie, ponieważ szybkie rozpoznanie decyduje o skuteczności leczenia. Istnieje również szansa na trwałe wycofanie się choroby. Leczenie farmakologiczne polega na zastosowaniu leku modyfikującego przebieg choroby (LMPCh), który łagodzi objawy oraz hamuje niszczenie stawów, a co za tym idzie pozwala normalnie funkcjonować. Ich minusem jest to, że po odstawieniu najczęściej choroba powraca.
Efekt ich działania widoczny jest po jednym do dwóch miesięcy, a poprawa po około pół roku. Drugą metodą jest kuracja lekami biologicznymi, glikokortykosteroidami (te jednak wywołują również efekty niepożądane), dalej niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi (zatem bezpieczniejszymi) lub lekami przeciwbólowymi (np. paracetamolem). Uwzględnić należałoby również leczenie niefarmakologiczne polegające na pomocy psychicznej, odpoczynku, odpowiednich ćwiczeniach, fizykoterapii, zaopatrzeniu ortopedycznym, odpowiedniej diety i zaprzestania palenia. Wyleczenie choroby definiuje się jej brakiem bez konieczności przyjmowania leków, co w tym przypadku zdarza się bardzo rzadko.
Choroby tkanki łącznej
Kolejną chorobą kolagenozy jest toczeń rumieniowaty układowy zwany inaczej SLE lub toczeń trzewny. Jest to przewlekła choroba autoimmunologiczna, zatem rozwija się w wyniku patologii kładu odpornościowego. Dotyczy skóry, stawów, nerek, a także innych narządów. Przyczyną mogą być czynniki genetyczne, zatem dziedziczenie, czynniki hormonalne przejawiające się przewagą zachorowań wśród kobiet w okresie rozrodczym, dalej czynniki środowiskowe takie jak przewlekłe zakażenie wirusami Epstaina Barr, czy retrowirusami, a także specyficzne warunki pracy.
Ostatnie to złożone zaburzenia immunologiczne, np. autoreaktywne limfocyty T. Objawy nasilają się poprzez działanie promieni słonecznych lub niektórych farmaceutyków. Są one zależności id organizmu, którego dotyczą. Generalnie są to osłabienie, stany podgorączkowe lub gorączka, a także utrata masy ciała lub szybkie męczenie się. W 60% chorzy mają zmiany skórne w postaci rumienia, na twarzy, w postaci przypominającej motyla. Jednak zaczerwienienia mogą pokazać się na całej skórze. Kolejnym objawem może być osłabienie kondycji włosów a nawet łysienie. Dalej to bóle i zapalenia stawów, szczególnie w palcach, dłoniach, nadgarstkach i kolanach.
Charakterystyczny przy toczniu jest tzw. objaw Raynauda, czyli napadowy skurcz tętnic dłoni, powodujący ich bladnięcie i ochłodzenie, może mieć swoje początki poprzez wzbudzone emocje, pogodę, lecz może wystąpić też bez wyraźnej przyczyny. Leczenie odbywa się poprzez leki antymalaryczne, które spowalniają rozwój choroby. W okresie zaostrzeń podaje się preparaty immunosupresyjne i sterydy, który jednak powinno się ograniczyć do minimum. Nadzieją dla chorych są leki biologiczne, które zwiększają efektywność leczenia. Póki co dostępny jest tylko jeden, który został zarejestrowany w Polsce dwa lata temu. Ze względu na koszt jest on zarezerwowany dla najcięższych przypadków.
Układowe zapalenie naczyń to również jedna z chorób tkanki łącznej. Prowadzi ono do zapalenia naczyń w organizmie, a następnie ich martwicy. Może w tym przypadku dojść do krwawień lub niedokrwawień narządów lub tkanek, które były zaopatrywane przez chore naczynia. Przyczyną są wcześniej już wspomniane czynniki immunologiczne. Objawia się kardiomiopatią, zapaleniem osierdzia, wadami zastawkowymi oraz udarem mózgu, astmy, zmian w zatokach, zapaleniem nerek, mogą się pojawić zmiany skórne, a także zapalenia mięśni i stawów. Leczenie odbywa się immunosupresyjnie, poprzez podawanie leków taki jak glikosterydy, czy cyklofosfamid. W ciężkich przypadkach wykonuje się czyszczenie osocza krwi.
