Kifoza jest krzywizną kręgosłupa w płaszczyźnie przedniej i tylnej. Kifoza może być zarówno fizjologiczna, jak i patologiczna. Kifoza patologiczna rozwija się zwykle w okolicy klatki piersiowej, chociaż znane są przypadki skrzywienia kręgosłupa lędźwiowego i szyjnego. Do przyczyn kifozy zalicza się uwarunkowania rodzinne, uraz, poszczególne choroby i zmiany postawy czego przyczyną jest osłabienie mięśni pleców a także notoryczne przyjmowanie nieprawidłowej postawy podczas pracy lub nauki.
Jednym z symptomów patologicznej kifozy jest uporczywy ból w plecach. Jeżeli kifoza jest zaawansowana dochodzi do osłabienie nóg, zaburzeń czucia, a także nieprawidłowości w obszarze miednicy. W szczególnie ciężkich przypadkach może dojść do naruszenia pracy serca i płuc. Leczenie kifozy jest głównie, zachowawcze. W niektórych sytuacjach konieczna jest operacja.
Anomalie stwierdza się w momencie gdy kąt zgięcia wynosi 45 stopni. Kifoza może występować samodzielnie oraz wraz ze skoliozą, czyli skrzywieniem kręgosłupa w płaszczyźnie bocznej. Głównym powodem rozwoju patologicznej kifozy są złamania kręgów.
Ortopedzi rozróżniają kifozę kątową i łukową. Pierwszy rodzaj jest powiązany z gruźlicą kręgosłupa, czemu towarzyszy pojawienie się garbu, skrócenie tułowia i wysunięcie klatki piersiowej do przodu. Natomiast w przypadku kifozy łukowej zauważana jest deformacja całego odcinka piersiowego kręgosłupa przypominająca literę C.
Kifoza – przyczyny rozwoju
Doniesienia medyczne dowodzą, że jedną z przyczyn kifozy może być zaburzenie rozwoju płodu, dziedziczność, urazy i interwencje chirurgiczne na kręgosłupie, osłabienie mięśni pleców wywołane małą aktywnością fizyczną. U osób starszych przede wszystkim płci żeńskiej kifoza ujawnia się z powodu złamań zgnieceniowych kręgów piersiowych. Przyczyną tych złamań jest osteoporoza, czyli zmniejszenie gęstości kości.
Biorąc pod uwagę przyczynę pochodzenia, wyróżniane są następujące odmiany patologicznej kifozy:
- Funkcjonalna kifoza (pochylenie)
- Grzbietowa kifoza młodzieńcza
- Wrodzona kifoza
- Paralityczna kifoza (w wyniku niedowładu)
- Kifoza pourazowa
- Zwyrodnieniowa kifoza.
Kolejną przyczyną kifozy są choroby zakaźne i niezakaźne takie jak:
- zapalenie stawów kręgosłupa,
- zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa,
- guzy kręgosłupa
- radioterapia prowadzona w celu leczenia nowotworów złośliwych w dzieciństwie.
Ze względu na kąt krzywizny, rozpoznaje się kifozę normalną, z powiększonym kątem i wyprostowaną z obniżonym kątem.
Kifoza zwiększona posiada 3 stopnie:
- Pierwszy określany jest w przypadku gdy diagnozowany jest kąt zgięcia 35 stopni.
- Drugi określany jest w przypadku gdy diagnozowany jest kąt od 31 do 60 stopnia.
- Trzeci określany jest w przypadku gdy diagnozowany jest kąt wygięcia od 60 stopni.
Przy wyraźnej kifozie możliwe jest uciskanie rdzenia kręgowego i korzeni nerwowych, któremu towarzyszy utrata lub osłabienie czucia, osłabienie mięśni i zaburzenia narządów miednicy.
Funkcjonalna kifoza jest przejawem nieprawidłowej postawy. Powstaje z powodu słabego rozwoju mięśni pleców lub przyjmowania nieprawidłowej pozycji. W przeciwieństwie do innych rodzajów kifozy, w tym przypadku nadmierne skrzywienie zanika, gdy próbuje się wyprostować plecy lub ułożyć na twardej, płaskiej powierzchni.
Złamania kręgów piersiowych i lędźwiowych to są najbardziej powszechną przyczyną kifozy. Ryzyko kifozy zależy od ciężkości urazu, choroby układu mięśniowo-szkieletowego i przestrzeganie zaleceń lekarskich w trakcie okresu leczenia.
Zwyrodnieniowa kifoza jest wynikiem chorób takich jak: osteoporoza, zapalenie kości i stawów. Częściej występuje u kobiet w wieku starszym w połączeniu z wcześniejszymi urazami.
Kifoza – objawy
Kifoza zaczyna się rozwijać w wieku 12-15 lat. Początkowa faza procesu chorobowego przebiega bez wyraźnego bólu, czasem na tle skoliozy młodzieńczej. Nastolatek może narzekać na zmęczenie mięśni. Podczas badania lekarskiego chory ma zaburzoną postawę z nachyleniem kręgosłupa piersiowego do przodu. W miarę rozwoju choroby wzrasta kifoza piersiowa.
Stopniowo deformacja kręgosłupa jest bardziej ustalona. Poniżej i powyżej krzywizny klatki piersiowej dochodzi do nadmiernego wygięcia kręgosłupa do przodu. W późnym stadium choroby deformacja kręgosłupa staje się stabilna. Pacjent z kifozą wygląda na pochylonego lub garbiącego się. Ramiona wystają do przodu, a łopatki są odsunięte, klatka piersiowa zostanie wysunięta, a głowa z podbródkiem wystaje do przodu. Aby zrekompensować napięcie odkształconego kręgosłupa, rozwijają się płaskie stopy. Jeśli wystąpi wzrost kifozy w odcinku piersiowym, doprowadzi to do wygięcia do przodu kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego.W przyszłości zwiększa to deformację.
W trzecim i czwartym etapie kifozy narządy wewnętrzne będą narażone na zaburzenia. Towarzyszy temu rozwój chorób przewlekłych. W rezultacie wentylacja płuc zostanie zmniejszona, co prowadzi do sprzyjających warunków dla długiego przebiegu infekcji oskrzelowo-płucnych. Praca serca będzie utrudniona, a przestrzeń w klatce piersiowej zmniejszy się. Stopniowo naciskać będzie na żołądek, wątrobę, jelita, zmieniając pozycję nerek. Powoduje to zaburzenia w układzie trawiennym.
Kifoza – diagnostyka
Rozpoznanie rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu i badania pacjenta. Ortopeda bada historię rozwoju choroby, określa cechy zespołu bólowego, zwraca uwagę na brak lub obecność zaburzeń neurologicznych. Badanie palpacyjne obejmuje plecy i szyję, określana jest siła mięśni i wrażliwość skóry. Specjalista bada odruchy ścięgien i przeprowadza osłuchiwanie serca i płuc.
Obowiązkowym etapem badania jest radiografia kręgosłupa, która może obejmować zarówno zdjęcia kierunkowe i boczne, jak i zdjęcia radiologiczne w niestandardowych projekcjach oraz w specjalnie wybranej pozycji pacjenta na przykład w warunkach rozciągania kręgosłupa.
W celu wykrycia patologii od strony tkanki miękkiej ortopeda może zlecić MRI. Aby ocenić zmiany patologiczne w strukturach kostnych ortopeda może zlecić tomografię komputerową.
Leczenia kifozy
Leczenie kifozy, obejmuje fizykoterapię, aby wzmocnić mięśnie pleców, masaż i fizjoterapię. Niektórym chorym zalecana jest terapia manualna. Noszenie gorsetów jest przepisywany przede wszystkim w celu zmniejszenia zespołu bólowego. Jednak ciągłe stosowanie gorsetów, w większości przypadków nie jest zalecane, ponieważ same nie mogą poprawić postawy, a ponadto mogą spowodować osłabienie mięśni pleców z późniejszym zaostrzeniem kifozy.
Wskazaniem do interwencji chirurgicznej jest:
- Zespół chronicznego bólu, którego nie można wyeliminować metodami zachowawczymi.
- Szybki postęp kifozy szczególnie towarzyszący zaburzeniom neurologicznym jak i zaburzeniom funkcji płuc i serca.
- Wada kosmetyczna, która znacząco obniża, jakość życia chorego i zakłóca wykonywanie obowiązków zawodowych.
Celem operacji jest poprawienie kąta zgięcia kręgosłupa i zatrzymanie postępu deformacji, a także wyeliminowanie kompresji korzeni nerwowych oraz ochrona przed uszkodzeniami w przyszłości. Zabiegi chirurgiczne na kręgosłupie są uznawane, jako złożone interwencje na dużą skalę i są przeprowadzane w znieczuleniu ogólnym.
Czasami, aby osiągnąć pożądany wynik, wymagane są różne operacje. Dla wzmocnienia kręgosłupa, różne struktury wykonane z metali obojętnych, czyli tytanu i niklu. Nie powodują reakcji odrzucenia i mogą pozostawać w ciele bez konsekwencji przez wiele lat.
