Złamanie kości udowej to w większości przypadłość osób starszych. Głównie dotyczy kobiet i ma związek z osteoporozą lub okresem pomenopauzalnym. Jest często skutkiem wbrew pozorom niegroźnego upadku i towarzyszy mu ból po złamanej stronie, często wygięcie czy opuchlizna. Złamanie jest groźne i warto wiedzieć jak zachować się w momencie zdarzenia oraz jaki jest proces jego leczenie.
Co to jest złamanie kości udowej?
Najczęściej pojawia się u osób starszych, ze względu na występowanie osteoporozy. Podczas tej choroby kości są podatne na urazy, więc nie trudno doprowadzić do złamania, nawet przy prostych, codziennych czynnościach.Złamanie kości udowej może przebiegać w kilku różnych miejscach.
- Złamanie górnego odcinka kości udowej (szyjki i krętarzy) – występuje najczęściej u kobiet powyżej 60 roku życia. Odczuwalny jest silny ból biodra i czasami stawu kolanowego, dodatkowo pojawiają się trudności w poruszaniu kończyną, która często jest nienaturalnie skręcona. Często też kończyna jest skrócona. Do złamania może dojść nawet przy niewinnym upadku na skutek potknięcia się.
- Złamanie trzonu kości udowej – trzon to najdłuższa kość w organizmie, którego złamanie wiąże się z poważnymi powikłaniami. Dochodzi do niego w wyniku urazu pośredniego lub bezpośredniego. Zwykle jest to uraz bezpośredni, powstający w wypadkach komunikacyjnych lub sportowych. Odczuwalny jest silny ból w miejscu złamania, wygięcie uda i jego zgrubienie.
- Złamanie obwodowego końca kości udowej – w tym wypadku dochodzi także do uszkodzenia więzadła kolanowego oraz tętnicy udowej. Jest bardzo ciężkie w przebiegu i wymaga leczenia operacyjnego.
Złamanie kości udowej – przyczyny
- osteoporoza
- wypadki komunikacyjne
- rak kości
- wypadki sportowe
- kruchość i łamliwość kości
- niedołężność starcza ( słaby słuch, wzrok )
- nieprawidłowa dieta
- przyjmowanie leków sterydowych
- zaburzenia gospodarki wapniowej
To główne przyczyny złamania kości udowej. Niekiedy może dojść do złamania samoistnego, bez widocznych przyczyn i nazywane jest powolnym złamaniem szyjki kości udowej. Objawia się promieniującym bólem do pachwiny, uda i kolana. Ból stopniowo ogranicza ruchy i prowadzi do unikania wykonywania ruchów przez zajętą chorobą kończynę.
Zdarza się również, że dochodzi do złamania u dzieci. Dzieje się tak niezwykle rzadko. Jednak gdy już do tego dojdzie, proces zrastania się kości jest bardzo długi, ponieważ wyklucza się wykonanie operacji, a raczej doprowadza do samoistnego zrostu kości. Najczęściej jest to przyczyną wypadku, na przykład podczas jazdy na nartach czy upadku z dużej wysokości.
Złamanie kości udowej – leczenie
Zazwyczaj leczenie przebiega operacyjnie, zwłaszcza u osób starszych, gdzie nie ma możliwości zrośnięcia się kości. Aby ocenić do jakiego złamania doszło, lekarz wykonuje zdjęcie rentgenowskie. Następnie kwalifikuje pacjenta do operacji. Jeśli pacjentem jest dziecko zazwyczaj odrzuca się leczenie operacyjne, starając się doprowadzić za wszelką cenę do zrostu kości. Podczas operacji wykorzystuje się wzmacnianie zrostów gwoździami, śrubami lub metalowymi płytami.
Wszystko zależy od rodzaju złamania. Jeżeli złamanie nie jest bardzo skomplikowane, stosuje się gwóźdź śródszpikowy, wprowadzając go do jamy szpikowej. W przypadku cięższego złamania stosuje się płyty i śruby w celu pobudzenia organizmu do zrostu kości. Zazwyczaj już kolejnego dnia, pacjent może wstać z łóżka, między innymi dlatego aby zapobiec odleżynom. Po urazie możliwym powikłaniem jest krwawienie, dlatego pacjent musi spożywać dużą ilość płynów, czasami konieczna jest transfuzja krwi. Chodzeniem, najlepiej zacząć jak najwcześniej, z reguły są to 3 dni od operacji.
Zdarza się także, że pacjent posiada poważne przeciwwskazania do wykonania operacji. W takim wypadku stosuje się leczenie za pomocą buta derotacyjnego. Jest długotrwałe, ponieważ wymaga około 8 tygodni ciągłego leżenia z zabezpieczoną kończyną. Niestety wiąże się ono z wieloma powikłaniami i jest raczej odradzane, zwłaszcza u pacjentów w podeszłym wieku.
Złamanie kości udowej – rehabilitacja po złamaniu
Zaleca się jak najszybszy powrót do chodzenia, aby uniknąć ciągłego leżenia, które może wpłynąć źle nie tylko fizycznie, ale również psychicznie na pacjenta. Początkowo powrót do pełnej aktywności przebiega z pomocą balkonika lub kul. Rana po zabiegu goi się około 2 tygodnie i zazwyczaj wymaga rehabilitacji. Ma ona na celu zapobiec powikłaniom po zabiegu oraz nauczyć samodzielnego życia mimo ograniczonego ruchu. Ważne, aby wprowadzić ćwiczenia najszybciej jak to możliwe, aby zapobiec odleżynom, zakrzepicy czy niewydolności krążeniowo-oddechowej. Często pojawiają się także przykurcze, dlatego aby im zapobiec bardzo ważne jest regularne ćwiczenie, również po powrocie do domu.
W pierwszej dobie wykonuję się między innymi ćwiczenia oddechowe, przeciwzakrzepowe i napięcia izometryczne. Następnie wprowadza się ponowną naukę chodzenia i ćwiczenia czynne stawów. Całkowita rehabilitacja trwa nawet do 3 miesięcy i powinna przebiegać pod okiem doświadczonego terapeuty, przynajmniej na początku. Niestety zazwyczaj pełna sprawność powraca dopiero po 6 miesiącach
