Spondyloza jest jednym z powikłań uszkodzenia krążków międzykręgowych kręgosłupa. Niemal zawsze spondylozie towarzyszą takie stany, jak wypukłość lub przepuklina krążka międzykręgowego, zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa szyjnego. Spondyloza prowadzi do wtórnej wąskości kanału kręgowego.
Spondyloza odnosi się do różnych procesów zwyrodnieniowych kręgosłupa, które towarzyszą naturalnemu procesowi starzenia. Ten stan związany z wiekiem charakteryzuje się zwyrodnieniem chrząstki stawowej w stawach łukowych. Połączenia między kręgami umożliwiają kręgom wykonywanie wielu różnych ruchów, w tym zginanie, obracanie i przechylanie.
Chrząstka stawowa, która jest gładką elastyczną tkanką, pokrywa końcowe części kości stawowych, zmniejsza tarcie i umożliwia gładkie przesuwanie się kości. Jeśli chrząstka zostanie uszkodzona, może dojść do bolesnego uszkodzenia stawu.
Przyczyny spondylozy
W większości przypadków spondyloza jest konsekwencją związanych z wiekiem procesów zwyrodnieniowych zachodzących w kręgosłupie. Niemniej jednak istnieje wiele czynników ryzyka, które mogą zwiększyć prawdopodobieństwo wystąpienia spondylozy.
Do czynników ryzyka zalicza się:
- Otyłość
- Predyspozycje genetyczne
- Urazy
- Uprawianie sportów takich jak: koszykówka, piłka nożna, piłka ręczna, hokej, karate, bieganie, jazda na nartach.
Takie sporty charakteryzują się nagłą lub trwałą kontuzją stawów nóg, kolan i bioder. Uszkodzenia kręgosłupa występują wówczas, gdy tkanki miękkie kręgosłupa naturalnie przechodzą przez szereg zmian zwyrodnieniowych. Na przykład krążki międzykręgowe, które są zwykle nasycone wodą, zaczynają tracić wodę i nie mogą skutecznie chronić kręgów przed tarciem.
Chrząstka w stawach stopniowo się zużywa, co prowadzi do tarcia kości względem siebie. To tarcie może prowadzić do zapalenia i wywołać naturalną reakcję ochronną, w tym wytwarzanie nieprawidłowych narośli kości np. ostrogi. Ponadto, mięśnie wspierające kręgosłup mogą się osłabiać, a ścięgna zagęszczają się, rozciągają, tracą elastyczność.
Niektórzy ludzie mają więcej zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa inni mniej, ale u większości osób w wieku 40 lat można wykryć co najmniej jeden znak zużycia, który może być wykryty przez RTG, MRI lub CT. Te odkrycia mogą obejmować wysunięcie lub przepuklinę krążka międzykręgowego, tworzenie się narośli kości lub złogów wapnia w obszarach objętych uszkodzeniem.
Objawy spondylozy
Kiedy człowiek choruje na spondylozę nie zawsze występują jakiekolwiek objawy. W rzeczywistości stan ten zwykle pozostaje niezauważony, jeśli stawy nie dają dolegliwości bólowych a rdzeń kręgowy i wychodzące korzenie nerwowe nie ulegają stanom zapalnym ani nie są ściśnięte przez wzrost kości.
Spowodowane ściśnięciem korzenie nerwu, objawy spondylozy różnią się w zależności od jego intensywności i lokalizacji. Na przykład, nerw w odcinku szyjnym kręgosłupa może powodować objawy w górnej części pleców, ramion, rąk, dłoni i palców. Z drugiej strony, jeśli nerw kulszowy jest naciskany w odcinku lędźwiowym, objawy mogą być odczuwalne w dolnej części pleców, pośladkach, nogach, stopach i palcach. Niezależnie od lokalizacji, niektóre z najczęstszych objawów spondylozy obejmują:
- Zlokalizowany ból w obszarze kręgosłupa szyjnego lub lędźwiowego
- Drętwienie lub utrata czucia
- Osłabienie mięśni
- Ból, mrowienie.
W przypadku choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa objawy spondylozy są zwykle związane z ruchami szyi i dolnej części pleców i objawiają się, jako:
- Sztywność stawów i mięśni
- Zlokalizowany ból kręgosłupa szyjnego lub lędźwiowego
- Ograniczony zakres ruchów kręgosłupa.
Objawy te są często bardziej wyraźne rano lub po przebudzeniu, ale charakteryzują się pewną poprawą, gdy dana osoba wstaje z łóżka i zaczyna się poruszać. Niektórym chorym również trudno jest stać prosto, dlatego się garbią.
Diagnostyka spondylozy
Rozpoznanie spondylozy rozpoczyna się od wywiadu z pacjentem i badaniem w gabinecie neurologa. Na podstawie wyników wstępnej diagnozy lekarz może przepisać kolejne badania i leki.
Promienie rentgenowskie mogą wykrywać zmniejszenie wysokości krążków międzykręgowych i obecność osteofitów (narośli kostnych), ale nie jest to tak dokładne jak tomografia komputerowa (CT) i obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego (MRI). Badanie CT może pomóc w wykryciu zmian w kości, czasami związanych ze spondylozą. MRI to czułe badanie diagnostyczne, które może wykryć nieprawidłowości dysków, więzadeł i nerwów.
Spondyloza – leczenie
Większość osób może odczuwać znaczną ulgę przy stosowaniu jednej lub więcej niechirurgicznych metod leczenia. Leczenie zachowawcze powinno być ukierunkowane na początek objawów, i zmniejszenie dyskomfortu. Aby zmniejszyć dolegliwości często stosuje się leki dostępne bez recepty lub na receptę.
Niektóre leki często przepisywane przez lekarzy w celu zmniejszenia objawów spondylozy obejmują:
- Bez recepty leki przeciwbólowe, takie jak acetaminofen, uśmierzania bólu, ale nie ma wpływu na proces zapalny
- Niesteroidowe leki przeciwzapalne, takie jak ibuprofen i naproksen, które łagodzą stany zapalne powodujące ból
- Leki przeciwbólowe na receptę, które pomagają radzić sobie z silnym bólem, a leki przeciwbólowe bez recepty nie pomagają.
- Zastrzyki sterydowe, które mogą zmniejszyć ciężkie zapalenie wokół zaciśniętego korzenia nerwu, powodując tymczasowe znieczulenie w dotkniętym obszarze.
Ponieważ pacjenci z objawami spondylozy zwykle odczuwają dyskomfort bólowy i częściej preferują odpoczynek, zaangażowanie w aktywność fizyczną i wykonywanie specjalnych ćwiczeń może wydawać się nieco absurdalne. Jednak fizjoterapeuta może zalecić pacjentowi specjalne czynności, które mogą być bardzo przydatne, aby przywrócić siłę i elastyczność kręgosłupa i mięśni, które wspomagają kręgosłup. To z kolei może pomóc zwiększyć zakres ruchów i przywrócić zdrowie kręgosłupa.
Niektóre osoby odczuwają ulgę ćwicząc jogę lub poddając się akupunkturze. Oczywiście, jeden lub dwa dni odpoczynku są całkiem normalne, jeśli ból przeszkadza w realizacji rutynowych czynności, ale należy pamiętać, że długoterminowy spadek aktywności może przynieść znaczne szkody, powodując zmniejszenie przepływu krwi, sztywność stawów i zakrzepy. Najskuteczniejsze jest połączenie rozciągania kręgosłupa z masażem i wykonywaniem specjalnej gimnastyki.
Jeśli objawy chorób zwyrodnieniowych kręgosłupa prowadzą do znacznego obniżenia, jakości życia lub utrzymują się po tygodniach lub miesiącach zamiast leczenia zachowawczego, lekarz może zaproponować zabieg operacyjny. Jednak pacjenci, którzy rozważają operację muszą mieć świadomość, że to niezwykle poważna otwarta chirurgia kręgosłupa i nie jest jedynym sposobem na zmniejszenie objawów.
