Złamania kości śródręcza mają miejsce stosunkowo rzadko, aczkolwiek bywają dokuczliwe i utrudniają codzienne funkcjonowanie. Ręce są wyspecjalizowanymi kończynami górnymi, które kształtują szereg czynności poznawczych oraz umożliwiają postrzeganie świata za pomocą ważnego zmysłu- dotyku. Szczególnie wrażliwymi częściami rąk są dłonie, które skupiają w sobie zróżnicowane struktury anatomiczne, jak mięśnie, nerwy, naczynia krwionośne czy szkielet.
Uszkodzenia dłoni wiążą się zatem z ryzykiem naruszenia tych struktur, a- co za tym idzie- mogą powodować stan wyłączający pełną sprawność ręki. Wówczas zaburzone zostają funkcje chwytania, czucia lub precyzyjnego wykonywania zadań, które wcześniej stanowiły czynności proste i rutynowe.
Złamania kości śródręcza – przyczyny
Złamania kości śródręcza to niezwykle poważne kontuzje, które wymagają szybkiej i specjalistycznej pomocy. Przyczyn ich występowania może być wiele. W grupie podwyższonego ryzyka są sportowcy, którzy na co dzień posługują się dłońmi, wykorzystując je w sposób niestandardowy, obciążający i forsowny (jak np. osoby trenujące sztuki walki). Kontuzje mogą się jednak przytrafić każdemu i to podczas podejmowania zwykłych, niewymagających aktywności.
Złamania kości śródręcza mogą zatem nastąpić w wyniku nagłego upadku, gdy, podczas samoasekuracji, przeniesiemy gwałtownie ciężar ciała na dłoń. Hipotetyczną sytuacją wystąpienia urazu jest także przygniecenie ręki ciężkim przedmiotem lub przytrzaśnięcie jej drzwiami. W przypadku wywarcia na kości olbrzymiego nacisku (jak np. ciężki przedmiot) często złamaniu ulega część szyjki kości piątej. Każdorazowo są to dość nieprzyjemne urazy, powodujące ból oraz uczucie dyskomfortu.
Złamania kości śródręcza – objawy
Pierwszym objawem, świadczącym o doznanym urazie jest przeszywający ból. Może być on chwilowo stłumiony przez uczucie szoku, jakiego doznajemy często w razie niespodziewanego wypadku. Innymi objawami świadczącymi o tym, że mogło nastąpić złamanie kości śródręcza są:
- zasinienie i powiększająca się opuchlizna dłoni;
- niemożność dotknięcia wrażliwego miejsca bez bodźców bólowych;
- zaburzenie zarysu ręki (np. palce zdają się krótsze, a dłoń zniekształcona);
- zaburzenie czucia, drętwienie dłoni lub niemożność sprawnego poruszania palcami.
Złamania kości śródręcza – diagnostyka
Jeżeli podejrzewamy, że doszło do złamania kości śródręcza, należy przynajmniej prowizorycznie zabezpieczyć kontuzjowaną rękę przed dalszymi urazami oraz podrażnieniami. Szybka wizyta u lekarza jest absolutnie konieczna. Ortopeda stwierdza złamania kości śródręcza poprzez fizykalne badanie polegające na fachowych oględzinach wrażliwej strefy dłoni oraz wyczucie ułożenia kości. Bardziej precyzyjną diagnozę pozwoli ustalić dodatkowe badanie RTG.
Złamania kości śródręcza – sposoby leczenia
Zastosowany sposób leczenia uzależniony jest od stopnia złamania. W mniej skomplikowanych przypadkach wystarczy założenie gipsu albo ortezy. Zrośnięcie kości powinno nastąpić w ciągu 3-6 tygodni. Jeśli nastąpiło złamanie z przemieszczeniem, najpierw nastawiane są kości, a dopiero potem ponownie wykonywane badania RTG i zakładanie opatrunku.
Często profilaktycznie unieruchamia się kciuk, ponieważ jego złamanie może nie zostać ujawnione na zdjęciu RTG, nawet, jeżeli faktycznie nastąpiło. W przypadku złożonych i problematycznych złamań (np. śródstawowych) konieczne jest leczenie operacyjne. Zabieg polega na ponownym zespoleniu kości za pomocą materiałów biorozkładalnych oraz elementów metalowych. Oczywiście te drugie są usuwane, gdy nastąpi zupełny zrost kości.
Złamania kości śródręcza – rehabilitacja po zakończeniu procesu leczenia
Złamania kości śródręcza oraz przedłużający się proces leczenia znacznie osłabiają motorykę uszkodzonej ręki. Powrót do pełnej sprawności wymaga zatem żmudnej rehabilitacji. Nawet bezpośrednio po zabiegu, gdy dopiero został założony opatrunek, można stymulować dłoń za pomocą pola magnetycznego lub też przeprowadzać nieforsowne ćwiczenia paliczków. Po zdjęciu opatrunku trzeba zachować szczególną ostrożność i nie obciążać nadmiernie ręki, ponieważ nie wróciła ona jeszcze do pełni sił.
Ulgę w obrzękach przynoszą zimne okłady. Jednocześnie prowadzona jest terapia środkami farmakologicznymi, które działają przeciwzapalnie. W przypadku, gdy ból zbyt mocno dokucza, podaje się także środki przeciwbólowe. Pomocne w przywróceniu stanu sprzed złamania kości śródręcza są zabiegi takie, jak: krioterapia, ultradźwięki, pole magnetyczne, laseroterapia, solux, masaż, kinezyterapia, neuromobilizacja, kinesiotaping oraz kąpiel wirowa ręki. Jeżeli leczenie oraz rehabilitacja nie zostaną podjęte odpowiednio szybko, możliwe jest wystąpienie następujących powikłań:
- zwyrodnienia;
- trwałe zaburzenia sprawności ręki oraz zdolności manualnych;
- przewlekłe zapalenie tkanek;
- uszkodzenia nerwów powodujące utratę czucia, drętwienie kończyny lub osłabienie mięśni dłoni;
- bolesne uszkodzenia podskórnych naczyń krwionośnych;
Złamania kości śródręcza mogą mieć zatem szereg poważnych konsekwencji. Dlatego też w sytuacji ekstremalnej należy reagować szybko i koniecznie szukać pomocy lekarskiej. Najlepiej jednak zachować ostrożność, by zminimalizować ryzyko jakichkolwiek urazów.
