Osteotomia jest zabiegiem wykonywanym w przypadku zwyrodnienia stawu kolanowego oraz przypadłości określanej jako kolana szpotawe. Stanowi ona alternatywę dla założenia endoprotezy i pozwala przywrócić zniszczony, oraz zdeformowany staw kolanowy do stanu właściwego. Po zabiegu, w celu powrotu do pełnej sprawności, wskazane jest przeprowadzenie fachowej rehabilitacji.
Bezpośrednio przed podjęciem decyzji o zabiegu wykonuje się natomiast artroskopię, czyli badanie, które pozwala ustalić, jaka jest faktyczna kondycja stawu i czy w danym przypadku osteotomia rzeczywiście jest wskazana. Do monitorowania stawu kolanowego przez cały czas trwania operacji służy urządzenie rentgenowskie, dające podgląd sytuacji wewnątrz kolana.
Celem zabiegu jest skrócenie, wydłużenie lub zmiana kształtu zdeformowanej kości, a także usprawnienie optymalnego funkcjonowania stawu kolanowego. Zabieg polega na wprowadzeniu implantu, który zrośnie się z żywą tkanką kostną (nie trzeba go później usuwać), odpowiednią ją regenerując.
Osteotomia – wskazania do wykonania
Aby operacja została wykonana w optymalnych i bezpiecznych warunkach, dokonywana jest szczegółowa kwalifikacja pacjentów. Nie każdy, ze względu na swój stan zdrowia oraz cechy fizyczne może pomyślnie przejść selekcję do zabiegu. Idealnie warunki spełniają osoby:
- pomiędzy 30 a 50 rokiem życia;
- nieposiadające nadmiernej tkanki tłuszczowej;
- prowadzące względnie aktywny tryb życia oparty na codziennym ruchu i zbilansowanej diecie;
- uskarżające się na ból w stawie kolanowym;
- u których stwierdzono umiarkowane zwyrodnienie stawu kolanowego lub zaburzenie osi dolnej kończyny;
- u których występuje ból w stawie rzepkowo-udowym;
- u których nie została zachwiana stabilność wiązadeł i stawu kolanowego;
- u których nie została zachwiana funkcja wyprostu i zgięcia kolana;
- u których zdiagnozowano kolana szpotawe;
- u których nie została naruszona chrząstka przyśrodkowa stawu kolanowego.
Powyższe wymogi pokazują, że zabieg osteotomii wykonywany jest w specyficznych warunkach i konkretnych sytuacjach, zatem nie każdy pacjent będzie mógł skorzystać z dobrodziejstw tej metody. Jeżeli poziom zmian i ubytków wewnątrzkolanowych jest bardzo zaawansowany, opisywany zabieg nie będzie w stanie efektywnie pomóc.
Osteotomia – cel wykonywania
Podstawowym zadaniem zabiegu jest zniwelowanie u pacjenta dokuczliwego bólu, który utrudnia normalne funkcjonowanie i podejmowanie codziennych aktywności. Dąży się zatem do tego, aby nieść ulgę cierpiącej osobie i umożliwić jej sprawne poruszanie bez przykrych dolegliwości. Celem jest również naprawa uszkodzonych struktur wewnątrzkolanowych, ich prawidłowa regeneracja oraz właściwe ukształtowanie. Po zabiegu zwiększa się zdolność motoryczna pacjenta oraz jego samodzielność.
Osteotomia – rehabilitacja po zabiegu
Osteotomia jest operacją, po której należy jak najszybciej przystąpić do działań rehabilitacyjnych, które determinują rychły powrót do pełnej sprawności. Niewskazane jest dłuższe utrzymywanie kończyny w bezruchu, dlatego ćwiczenia rozpoczynane są już w drugiej dobie po zabiegu. Rehabilitacja trwa około 6-8 tygodni. W tym okresie mogą wystąpić ewentualne powikłania po zabiegu, którymi są niezbyt wielkie obrzęki.
Pozbycie się obrzęków wspomaga tzw. drenaż limfatyczny. Łagodzi on stany zapalne, ból i opuchliznę, co pozwala na dalsze prowadzenie rehabilitacji bez wskazanych niedogodności. Rehabilitacja po osteotomii jest niezwykle istotnym procesem, dlatego konieczne jest wdrożenie sensownego planu naprawczego oraz rzetelne wykonywanie ćwiczeń, i zaleceń. Rehabilitacja oscyluje wokół następujących obszarów:
- złagodzenia i stopniowego wykluczenia bólów dolnej kończyny, zwłaszcza zogniskowanych w okolicach kolana;
- pozbycia się stanów zapalnych oraz obrzęków, utrudniających dochodzenie do siebie pacjenta;
- przywrócenia zdolności motorycznych kolana oraz umiejętności zginania, i odginania stawu kolanowego;
- przywrócenia dynamiki rzepki;
- przywrócenia optymalnego poziomu czucia i reagowania na bodźce dotykowe w obrębie kolana, a także wyeliminowania stanów drętwienia, mrowienia czy zaburzonego odczuwania;
- uelastycznienia tkanek kolanowych i zapewnienia im należytej sprężystości, jak również wyeliminowania ich nadmiernych przykurczów;
- usprawnienia pracy mięśni, polegającego na ich odpowiednim wyważeniu, balansie, sile oraz masie;
- wsparcia niezależnego i samodzielnego funkcjonowania pacjenta w świecie zewnętrznym, podczas czynności standardowych oraz podejmowanych aktywności fizycznych.
Osteotomia – znaczenie
Znaczenie osteotomii w nowoczesnej ortopedii jest nie do przecenienia. Nie dość, że pomaga ona uwolnić się od utrudniającego egzystencję schorzenia, poprawia ogólną kondycję organizmu i w wielu przypadkach pozwala uniknąć konieczności korzystania z endoprotezy, to jeszcze ma pozytywny wpływ na psychikę pacjenta, ponieważ pomaga mu ponownie odnaleźć radość życia. Zasadniczo zabieg podlega refundacji Narodowego Funduszu Zdrowia. Jeżeli komuś zależy na czasie, może także zdecydować się na skorzystanie z prywatnej formy operacji. Wówczas jej koszt wynosi około 10 tysięcy złotych.
