Boreliozowe zapalenie stawów (inaczej – borelioza stawowa) – jak sama nazwa wskazuje – występuje w przebiegu przewlekłej choroby jaką jest borelioza. Jest to zapalna choroba obejmująca wiele układów i narządów ciała. Wywołują ją krętki bakterii z gatunku Borrelia burgdofrei.
PRZYCZYNY WYSTĄPIENIA ZAPALENIA STAWÓW
Wystąpienie zapalenia stawów w przebiegu boreliozy jest spowodowane zakażeniem wspomnianymi bakteriami Borrelia burgdofrei, które są przenoszone przez kleszcze (rodzaj Ixodes) do krwi. W pierwszej kolejności zakażona krew trafia do płynu stawowego, a następnie także do mazi stawowej.
OBJAWY JAKIE WYSTĘPUJĄ W BORELIOZOWYM ZAPALENIU STAWÓW
Objawy w przebiegu boreliozowego zapalenia stawów mogą być niejednorodne. Trudno ustalić jednoznaczne czynniki reumatologiczne charakterystyczne, jak również przebiegają w zmiennym nasileniu, zależnym od organizmu, który został zaatakowany, jak również chorób współwystępujących. Przed długi czas – tygodnie, miesiące, a nawet lata – choroba może być utajona a jej objawy występują nagle.
Czasem stany zapalne objawiają się w słabo nasilonych bolesnościach układu kostno-stawowo-mięśniowego. Ich osłabienie i sztywność powoduje trudność w poruszaniu się oraz zmianach pozycji. Mogą być to dolegliwości przejściowe, bywają z tego powodu ignorowane i w ogóle nie wiązane z przebiegiem znacznie cięższej choroby, jaką jest borelioza.
Boreliozowe zapalenie stawów
Objawy pojawiają się po około 10 – 12 miesięcy od momentu wprowadzenia bakterii Borrelia do organizmu (tzw. zakażenie rozsiane). Objawy widoczne są w postaci ostrych bólów stawów, mięśni, ścięgien. Są one zwykle trudne do określenia jaką okolicę dokładnie obejmują, występują przez krótki czas (kilka godzin do kilku dni), lecz pacjent odczuwa zmęczenie z powodu ich częstego nawrotu i zmian nasilenia. Przebieg jest często asymetryczny, obejmuje jedną połowę ciała (podobieństwo do półpaśca) lub przeciwległe stawy (np. ból lewego kolana oraz prawego biodra).
Dodatkowo zmieniona zapalnie okolica jest cieplejsza od reszty ciała (brak zaczerwienienia), może pojawiać się trudność w porannym wstawaniu (tzw. sztywność poranna). W przypadku wystąpienia choroby obejmującej staw kolanowy, może wystąpić także cysta Bakera, która powoduje, że staw jest osłabiony i może być bardziej narażony na pęknięcia. Zwykle stan zapalny obejmuje jeden lub dwa stawy, rzadziej trzy i powyżej.
W przypadku, gdy schorzenie rozwinie się znacznie bardziej, pojawiają się objawy ostrego stanu zapalnego stawów (od mniej nasilonych do połączonego z wysiękiem włącznie). U około 50 – 60 % chorych, którzy nie poddają się leczeniu oraz około 30 % objętych opieką medyczną występuje ostre zapalenie stawów. W około 10 % przypadków może dojść nawet do destrukcji kostno-stawowej.
BORELIOZOWE ZAPALENIE STAWÓW – DIAGNOSTYKA I LECZENIE
Jak już ostało wspomniane, diagnoza boreliozowego zapalenia stawów może być trudna, ze względu na niejednorodne, przemijające objawy, zwłaszcza w początkowym stadium. Konieczne jest przeprowadzenie szeregu szczegółowych badań surowicy krwi (z immunoserologicznymi na czele – test immunoabsorbcji enzymatycznej ELISA, który powinien być potwierdzony metodą Western blot), a także wnikliwego wywiadu z pacjentem. Wystąpienie przeciwciał skierowanych w obronie przed rozprzestrzenianiem się białek powierzchniowych krętka bakterii Borrelii burgdorfei.
W leczeniu boreliozowego zapalenia stawów przede wszystkim stosowana jest antybiotykoterapia – w każdym z etapów rozwoju zakażenia bakterią – co jest bardzo skutecznym sposobem. W początkowym etapie antybiotyki przyjmowane są drogą doustną przez 14 do 28 dni (w zależności od stopnia nasilenia zakażeniem), natomiast w przypadku nawrotów stosowane są zastrzyki dożylne (także 14 – 28 dni). Oczywiście im wcześniejsze wykrycie, tym większe prawdopodobieństwo całkowitego usunięcia problemu z organizmu.
Większość pacjentów po 2 – 4 tygodniach leczenia odczuwa, że stan zapalny stawów zupełnie ustępuje. Często 2 – 3 razy powinna być powtórzona w celu całkowitego wyeliminowania choroby – w przypadku, gdy następuje nawrót choroby. Jeżeli przewlekłe boreliozowe zapalenie stawów jest lekooporne, dodatkowo włączane są niesteroidowe leki przeciwzapalne, hydroksychlorochina. Dodatkowo także iniekcje glikokortykosteroidów bezpośrednio do stawów.
W przypadku utrzymywaniu się stanu zapalnych powyżej 12 miesięcy, konieczne jest wykonanie synowektomii poprzez artroskopię. W czasie której usuwana jest zmieniona błona maziowa w stawie lub ścięgnie).
CZY MOŻNA ZABEZPIECZYĆ SIĘ PRZED ZACHOROWANIEM NA BORELIOZOWE ZAPALENIE STAWÓW?
W wielu regionach Europy obecność kleszczy w czasie ostatnich kilku lat znacznie wrosła. Trudno zastosować całkowitą profilaktykę przez ukąszeniem przez te insekty. Nie każde ukąszenie kleszcza wywołuje chorobę, musi być on zainfekowany bakterią Borrelia burgdorfrei. Zarażenie boreliozą jest zmniejszane, jeśli stosowane są metody zapobiegające wszczepieniu się kleszcza w ciało człowieka.
Wychodząc w miejsca, gdzie spodziewane jest zwiększona obecność insektów, należy założyć odpowiedni strój. Również stosowanie preparatów odstraszających. W przypadku posiadania zwierzęcia domowego, które często są wyprowadzane na dwór. Koniecznie należy stosować co miesiąc lub 3 miesiące kuracji profilaktycznej w postaci kropli lub spray’u przeciw insektom.
