Nostrzyk żółty – roślina dwuletnia, występuje w stanie naturalnym w miejscach nasłonecznionych na nieużytkach, miedzach, nasypach. Posiada wysoką łodygę o liściach na przemian ległych, trójlistkowych. Co charakterystyczne w kącikach górnych liści pojawiają się grona złożone z żółtych kwiatów. Nostrzyk jest uprawiany w Europie, Azji Mniejszej, Indiach, a także w Zachodniej Syberii. W Polsce występuje także nostrzyk wyniosły (Melilotus altissimus), który dostarcza surowców o podobnych własnościach jak nostrzyk żółty.
Kwitnie od lipca do października. Surowcem leczniczym jest ziele nostrzyka.
Nostrzyk żółty – zastosowanie
W celach leczniczych zbiera się ziele, ścinając górne części pędów. Suszyć go należy w miejscach ocienionych i przechowywać w suchym pomieszczeniu. Ususzony nostrzyk ma zapach siana (kumarynowy). W zielu występują: aromatyczna kumaryna – ok. 1%, garbniki, śluzy, kw. kumarynowy, kw. melilotowy, flawonoidy, kw. alantoinowy, alantoina, kw. moczowy, metylo-betaina kw. nikotynowego, trygonelina, 3,4-dihydrokumaryna – 0,2%, dikumarol – 0,2%, kw. meliloto-o-kumarynowy. Kumaryna powstaje z melilotozydu i glukozydu kw. cis-kumarynowego.
Co to takiego jest Alantoina? Otóż jest to heterocykliczna pochodna mocznika, słabo rozpuszczalna w wodzie, nierozpuszczalna w alkoholu i eterze. Allantoina wykazuje właściwości regenerujące, tj. przyśpieszające gojenie się ran i naskórnikowanie. Czysta lanolina stosowane jest w postaci maści – Ung. Allantoini i w postaci zasypki – Alantan.
Nostrzyk żółty – właściwości lecznicze
Nostrzyk żółty posiada wiele właściwości leczniczych które mają ogromny wpływ na organizm człowieka. Wśród najbardziej znanych zalet tego ziela wymienia się:
– właściwości umożliwiające zmniejszające krzepliwość krwi,
– wzmacnia naczynia żylne i limfatyczne,
– usprawnia gojenie ran,
– posiada właściwości uspokajające,
– zmniejsza przepuszczalność naczyń włosowatych.
Związki zawarte w zielu nostrzyka działają też uszczelniająco w przypadku naczyń krwionośnych, przywracając ich prawidłowe napięcie i ruchy. Warto pamiętać o właściwościach przeciwzapalnych nostrzyka, gdyż może być on z powodzeniem stosowany w żylakach i zakrzepowym zapaleniu żył, w owrzodzeniach na tle zapaleń żył, w zapaleniu naczyń chłonnych oraz przy hemoroidach.
Ziele nostrzyka może być cennym lekiem na czyraki, zapalenia skóry oraz wybroczyny po urazach. Nostrzyk można stosować przy zapaleniach spojówek i brzegów powiek.
Ponadto nostrzyk ma właściwości uspokajające i przeciwbólowe. Może być pomocny w stanach wyczerpania nerwowego, w nerwobólach, a nawet w kolce wątrobowej i nerkowej. Ziele to poprawia także trawienie. Może być korzystne w leczeniu tzw. leukopeni, czyli popromiennej zmian składu krwi.
Należy także zachować szczególna ostrożność w stosowaniu nostrzyka żółtego z uwagi na to iż przyjmowanie go w nadmiernej ilości może on powodować krwawienia wewnętrzne, uporczywe bóle łowy, wymioty i zaburzenia równowagi.
Nostrzyk żółty – sposób użycia
Macerat
Przepis; należy 1 szkl. świeżego zmielonego ziela zalać 1 szkl. wody przegotowanej o temp. pokojowej; odstawić na 6-8 godzin; przecedzić. Pić 3 razy dz. po 100 ml. Przechowywać w lodówce.
Napar
Przepis; należy 2 łyżki ziela zalać 2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 20 min.; przecedzić. Pić 4 razy dz. po 100 ml lub 2-3 razy dz. po 150 ml.
Odwar
Przepis: należy 2 łyżki ziela zalać 2 szkl. wody; gotować 5 minut; odstawić na 20 minut; przecedzić. Pić jak napar.
Ziele dodaje się także do kąpieli przeznaczonych do obmywania wrzodów, żylaków odbyty. Zewnętrznie (okłady, przemywanie, płukanki): ropnie, pryszcze, owrzodzenia, choroby oczu i kobiece, choroby włosów, łojotok (nalewka) i trądziki, suchość skóry z ogniskami zapalnymi (mocny napar), wągry.
Nalewka nostrzykowa
Przepis; należy pół szkl. ziela zalać 250 ml wódki; wytrawiać 14 dni; przefiltrować. Zażywać 3-4 razy dz. po pół łyżeczki (2-3 razy dz. po 1 łyżeczce w 50 ml wody).
Intrakt
Przepis; należy pół szkl. świeżego i zmielonego ziela zalać 400 ml gorącego alkoholu o temp. 70o C; wytrawiać 10 dni; przefiltrować. Zażywać 3 razy dz. po pół – 1 łyżeczce w 50 ml wody.
Sok nostrzykowy
Przepis; należy świeże ziele nostrzyka przemielić przez maszynkę do mięsa i zalać masę roślinną do połowy wodą przegotowaną o temp. pokojowej (np. na 1 szkl. zmielonej masy dać pół szkl. wody) i odstawić pod przykryciem na 6 godzin. Następnie wyciąg odcedzić od masy roślinnej i przefiltrować przez watę. Pozostałą nam masę nostrzykową nie wyrzucać lecz przepuścić przez sokowirówkę. Oba wyciągi połączyć. Na każde 100 ml soku dać 100 ml miodu i 100 ml alkoholu 40%, wymieszać. Tak przyrządzony przetwór zażywać 4 razy dz. po 2 łyżki. Sam sok zażywa się 4 razy dz. po 3 łyżki. Przetwory przechowywać w lodówce. Ten z miodem i alkoholem jest trwały przez cały rok pod warunkiem, że będzie przechowywany w zimnym miejscu i szczelnie zamknięty.
