Metatarsalgia Mortona to włókniste zwyrodnienie nerwu stopy, które przechodzi między trzecią a czwartą rzadziej drugą i trzecią kością śródstopia. Zwyrodnienie prowadzi do późniejszego rozrostu tkanki łącznej i tworzenia zgrubienia, które najczęściej są zlokalizowane pomiędzy paliczkami kości śródstopia. Schorzenie nosi również takie nazwy jak: nerwiak Mortona, nerwiak międzyśródstopny, neuralgia Mortona.
Metatarsalgia Mortona – przyczyny
Rodzaje choroby metatarsalgia Mortona może być dwojakiego rodzaju. Neurogenny jest to związany z wpływem pewnych czynników na zakończenia nerwowe, co prowadzi do niewygodnych doznań. Mechaniczny wynika z przeciążenia małych promieni stopy, będących przyczyną chorób o różnej etiologii. Może to być również wynikiem pewnych anatomicznych cech samej kości.
Rozwój metatarsalgia Mortona wiąże się z mechanicznym oddziaływaniem na nerwy stopy, więc czynniki predysponujące do pojawienia się choroby mogą być:
- Płaskie stopy
- Noszenie wąskich i niewygodnych butów, w tym obcasów
- Zwiększone obciążenie palców podczas uprawiania sportu lub ciężkiej pracy fizycznej.
Uważa się, że noszenie wąskich butów z wysokim obcasem jest główną przyczyną większego występowania nerwiaka Mortona u kobiet.
Inne czynniki ryzyka obejmują:
- Dziedziczną predyspozycję
- Uraz stopy.
Metatarsalgia Mortona – objawy i rozpoznanie
Przejawy choroby zaczynają się zaburzeniami neurologicznymi: pojawienie się drętwienie 3 – 4 palca, może pojawić się mrowienie i piekący ból. Wszystkie te objawy nasilają się podczas noszenia wąskich i niewygodnych butów, a także po wysiłku fizycznym. Mijają w stanie spoczynku i po ugniataniu stopy.
Objawy mogą się okresowo pojawiać i znikać, jednak wraz z postępem choroby stają się częstsze i bardziej wyraźne. Cechą charakterystyczną metatarsalgii Mortona jest nasilenie bólu, gdy stopa jest ściskana w kierunku poprzecznym. W późnych stadiach odstęp między główką trzeciej i czwartej kości śródstopia można określić, jako owalne pogrubienie.
Jednak badanie palpacyjne w żadnym wypadku nie wystarcza do postawienia ostatecznej diagnozy. Aby potwierdzić, konieczne jest wykonanie USG tkanki miękkiej stopy lub rezonansu magnetycznego. Wybór metody jest przeprowadzany przez lekarza prowadzącego (ortopedę) w zależności od konkretnej sytuacji.
Podsumowując najczęściej odczuwane objawy choroby to:
- Ciężki ból stóp podczas chodzenia, biegania, podnoszenia ciężarów.
- Podczas chodzenia boso jest szczególnie silny ból pod paliczkami palców 2-4.
- Drętwienie, mrowienie w palcach może być spowodowane przez przemieszczenie mięśnia prostego np. siedząc z nogą na nodze.
- Pojawienie się obrzęku jest jednym z objawów procesu zapalnego. Jeśli obrzękowi towarzyszy zaczerwienienie lub ból, konieczna jest specjalistyczna konsultacja.
Metatarsalgia Mortona – diagnostyka
Diagnoza opiera się na wynikach badania fizykalnego stawów stopy. Głównym znak to wzrost bólu pod palcami 2, 3 lub 4 badania palpacyjnego. Określić diagnozę pomoże radiografia, rezonans magnetyczny stawów stopy i USG.
Metatarsalgia Mortona – leczenie
Leczenie rozpoczyna się od metod zachowawczych. Aby zmniejszyć objawy choroby nie zaleca się noszenia ciasnych butów, należy zrezygnować z wysokich obcasów i kupić ortopedyczne buty lub wkładki. Takie czynniki nie pozwolą, aby pozbyć się choroby, ale zapobiegną dalszemu postępowaniu choroby i zmniejszeniu objawów nerwiaka Mortona.
Szeroko stosowana w leczeniu nerwiaka Mortona jest refleksologia rehabilitacyjna (uciskanie odpowiednich punktów, które znajdują się w chorej stopie.) Fonoforeza z hydrokortyzonu (zabieg z wykorzystaniem ultradźwięków, podczas którego wprowadzany jest lek) i terapia laserowa magnetyczna, krioterapia i śródmiąższowa terapia laserowa.
Do preparatów leczniczych należą:
Niesteroidowe leki przeciwzapalne, które można przyjmować w postaci tabletek lub zastrzyków lub stosować miejscowo. Korzystne jest stosowanie maści, które nie powodują działań ubocznych tzn. nie prowadzą do owrzodzenia w przewodzie pokarmowym, zwiększonego ciśnienia i uszkodzenia wątroby. Preparaty z tej grupy mogą zmniejszyć ból, zmniejszyć obrzęk i stan zapalny, a także wyeliminować inne objawy choroby.
Można również wykonywać iniekcje do jamy stawowej. W celu usunięcia bólu zalecane są dodatkowe leki przeciwzapalne: Naproksen, Ketonal, Ibuprofen, Nimesulid, Diklofenak i inne. W okresie rehabilitacji pacjenci noszą wkładki ortopedyczne, dzięki czemu zmniejsza się obciążenie przedniej części stopy, zostaje pobudzone krążenie krwi i eliminowany nacisk na stan zapalny nerwu.
Leki są stosowane także w postaci medycznych blokad. Ta grupa najmocniejszych leków przeciwzapalnych, które mają wiele skutków ubocznych takich jak: zwiększone ciśnienie, stężenie cukru we krwi, wrzody żołądka i dwunastnicy, ale miejscowe stosowanie jest stosunkowo nieszkodliwe, a można osiągnąć eliminację procesu zapalnego w nerwiaku i zespołu bólowego.
Leczenie operacyjne stosuje się, gdy objawy utrzymują się, lub choroba postępuje pomimo leczenia. Lekarze wykonują interwencję chirurgiczną, zwykle w warunkach ambulatoryjnych w znieczuleniu miejscowym. W tym przypadku możliwe jest nie tylko usunięcie zwłóknienia, ale także rozszerzenie miejsca, w którym przechodzi nerw, co odgrywa ważną rolę w zapobieganiu nawrotowi metatarsalgii Mortona.
