Choroba Osgooda-Schlattera może dawać objawy w postaci bolesnego guzka w miejscu poniżej rzepki w dzieciństwie i gdy rozpoczyna się okres dojrzewania. Choroba Osgood-Schlattera dotyczy gównie dzieci uprawiających sport, a przede wszystkim taki jak: bieganie, skakanie lub sporty, które wymagają szybkich zmian w trajektorii ruch, czyli: piłka nożna, koszykówka, łyżwiarstwo figurowe i gimnastyka.
Choroba Osgood-Schlattera dotyka najczęściej u chłopców w wieku od 13 do 14 lat oraz u dziewcząt w wieku od 11 do 12 lat. Schorzenie to przeważnie ustępuje samo, gdy tkanka kostna przestaje rosnąć.
Choroba Osgooda-Schlattera – przyczyny
Głównymi czynnikami sprzyjającymi pojawieniu się choroby Osgooda-Schlattera są wiek, płeć i uprawianie sportu. U każdego dziecka w kościach rurkowych takich jak ramię lub noga, znajduje się obszar wzrostu na końcu kości składający się z chrząstki. Tkanka chrzęstna nie jest tak silna jak kości, a tym samym bardziej podatna na uszkodzenia i nadmierne obciążenia, co prowadzić do obrzęku i dolegliwości bólowych.
Podczas aktywności fizycznej rozciągnięte jest ścięgno mięśnia czworogłowego, który mocuje rzepkę do kości piszczelowej. Takie wielokrotne obciążenia mogą powodować niewielkie urazy ścięgna piszczelowego, które powodują występowanie obrzęku i bólu charakterystycznego dla choroby Osgooda-Schlattera.
Choroba Osgooda-Schlattera – objawy
Główne objawy choroby Osgooda-Schlattera obejmują:
- Obrzęk i bolesność w okolicy guzowatości kości piszczelowej, tuż pod rzepką
- Bóle w kolanach, które powiększają się po wysiłku fizycznym, zwłaszcza podczas biegania, skakania i wchodzenia po schodach i zmniejszają się w spoczynku
- Napięcie mięśni otaczających, zwłaszcza mięśni uda – mięsień czworogłowy.
Mimo obecności bólu i obrzęku cechującego stan zapalny w tkankach stawowych, ogólny stan zdrowia się nie zmienia. Skóra nad stawem nie zaczerwienia się, a temperatura pozostaje normalna.
Ból zmienia się w zależności od osoby. Niektórzy mogą odczuwać jedynie łagodny ból podczas wykonywania pewnych czynności, szczególnie podczas biegania lub skakania. W innych przypadkach ból może być trwały i uciążliwy. Z reguły choroba Osgooda-Schlattera rozwija się tylko w jednym kolanie, ale czasami może się zdarzyć na obu. Dolegliwości mogą trwać od kilku tygodni do kilku miesięcy i mogą powtarzać się do momentu, aż dziecko przestanie rosnąć.
Powikłania choroby Osgooda-Schlattera są rzadkie. Mogą obejmować ból przewlekły lub miejscowy obrzęk, który można leczyć za pomocą zimnych okładów i niesteroidowych leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Często nawet po ustąpieniu objawów może wystąpić guzek kostny na podudziu w obszarze obrzęku. Ten guzek może utrzymywać się w różnym stopniu przez całe życie dziecka, ale zazwyczaj nie zaburza to funkcji stawu kolanowego.
Choroba Osgooda-Schlattera – diagnostyka
Diagnostyka choroby Osgooda-Schlattera wymaga takich informacji jak:
- Szczegółowy opis symptomów u dziecka
- Związek objawów z aktywnością fizyczną
- Informacje na temat występowania problemów medycznych w przeszłości szczególnie urazów
- Informacje o problemach medycznych w rodzinie
- Wszystkie leki i suplementy diety, które dziecko bierze.
Aby zdiagnozować chorobę Osgooda-Schlattera, lekarz zbada staw kolanowy dziecka, co pomoże ustalić obecność obrzęku, ból, zaczerwienienie. Ponadto oceniana jest objętość ruchowości w kolanie i udzie. Do najczęściej stosowanych metod diagnostycznych jest RTG kolana i podudzia, które pozwala na stwierdzenie obszaru przytwierdzenia ścięgna rzepki do kości piszczelowej. Pozostałe metody diagnostyczne to: USG, CT, densytometria (badanie gęstości mineralnej kości), MRI, badania krwi.
Choroba Osgooda-Schlattera – leczenie
Zwykle choroba Osgooda-Schlattera jest leczona niezależnie, a objawy ustępują po wzroście kości. Jeśli występują uciążliwe objawy leczenie obejmuje leki farmakologiczne, fizjoterapię, terapię ruchową, zabieg chirurgiczny.
Leczenie farmakologiczne polega na przyjmowaniu środków przeciwbólowych, takich jak tylenol lub ibuprofen. Fizjoterapia może zmniejszyć stan zapalny w celu złagodzenia obrzęków i bólu. Zlecane są ćwiczenia, które rozciągają mięśnie czworogłowe i ścięgna podkolanowe, co pozwala zmniejszyć obciążenie obszaru przyczepienia ścięgna rzepki do piszczeli. Ćwiczenia wzmacniające mięśnie ud pomagają również ustabilizować staw kolanowy.
Sprawdza się także stosowanie zimnych kompresów na miejsce obrażeń. Osoby z chorobą Osgooda-Schlattera powinny zrezygnować z uprawiania sportów związanych ze skokami i bieganiem na rzecz takich jak jazda na rowerze lub pływanie przez okres niezbędny do ustąpienia objawów.
Czasami przebieg leczenia może być uzupełniony innymi procedurami:
- Terapia parafinowa
- Stosowanie borowiny
- Terapia falami uderzeniowymi.
Przebieg leczenia tej choroby trwa od 3 miesięcy do 6 miesięcy. W większości przypadków przyczynia się do znacznego osłabienia lub całkowitego usunięcia zespołu bólowego. Po zakończeniu terapii pacjent przez pewien czas ograniczać obciążenie stawów kolanowych.
W ciężkich formach choroby Osgooda-Schlattera, towarzyszy tworzenie się w obszarze kości piszczelowej gruźlicy oddzielnych narośli kostnych, leczenie zachowawcze może być nieskuteczne. Wskazaniami do leczenia chirurgicznego w takich przypadkach mogą być następujące czynniki:
- Nieskuteczność wszystkich użytych metod zachowawczych
- Przedłużony i postępujący przebieg choroby
- Niszczenie fragmentów kości
- Wiek powyżej 14 lat.
