Kciuk narciarza, nazywany jeszcze niedawno kciukiem leśniczego to bardzo częsta przypadłość, dotykająca osoby uprawiające sporty, gdzie szczególnie nadwyręża się kciuk przez odciąganie go od reszty dłoni. Narażeni na tę kontuzję są przede wszystkim narciarze, bramkarze, siatkarze, zawodnicy rugby. Uraz zwany kciukiem narciarza to uszkodzenie więzadła łokciowego stawu śródręczno-paliczkowego kciuka uniemożliwiające poruszanie tym palcem, który zaczyna przypominać ptasi szpon.
Do kontuzji dochodzi najczęściej podczas upadku na wyprostowaną rękę. Jest to uraz bardzo popularny ze względu na to, że coraz więcej ludzi uprawia sport i w dużo większym stopniu naraża się na podobne kontuzje. Uraz kciuka jest przypadłością poważną ponieważ aż 60% czynności zależy właśnie od niego, co może znacznie wpłynąć na obniżenie komfortu życia.
Kciuk narciarza – objawy
Uszkodzenie ścięgna powoduje przede wszystkim uczucie bólu oraz obrzęk i wybroczynę w miejscu powstania urazu w stadium początkowym. Wyczuwalna jest też głowa kości śródręcza. Następstwem urazu jest osłabienie siły chwytu i problem z utrzymaniem dużych i cięższych przedmiotów. Uraz zwany kciukiem narciarza można podzielić na 2 typy: całkowite i częściowe. Najczęściej występuje zerwanie ścięgna całkowite, które jest trudne do wyleczenia.
Kciuk narciarza – diagnoza
Aby zdiagnozować uraz i odróżnić go od złamania, należy w pierwszej kolejności wykonać zdjęcie RTG. Coraz częściej stosuje się w tym przypadku USG bądź rezonans magnetyczny aby dodatkowo nie obciążać kciuka. Badanie te o wiele dokładniej pokazują kondycję ścięgna niż zdjęcie rentgenowskie.
Leczenie kciuka narciarza
Leczenie przypadłości zależy od stopnia zaawansowania. Bardzo ważne jest aby zaraz po wypadku w miejscu urazu zastosować zimny kompres lub obłożyć kciuk lodem. Ma to na celu niedopuszczenie do powstania obrzęku i stanu zapalnego oraz zmniejszenie wybroczyny. Pomocne jest również trzymanie chorej ręki wyżej niż linia serca. Dla złagodzenia bólu powinno się także zażywać leki przeciwzapalne i przeciwbólowe. Jeśli uraz jest poważny a dolegliwości bólowe nie ustępują, kontakt z lekarzem ortopedą lub fizjoterapeutą jest konieczny. Leczenie kciuka narciarza może być zachowawcze lub chirurgiczne.
Samo skręcenie kciuka powinno minąć samoistnie w czasie od 4 do 6 tygodni. Jednak ważne jest aby lekarz stwierdził, że ścięgno nie jest zerwane. Chory palec powinno się unieruchomić i zastosować fizjoterapię, która znacznie skraca czas powrotu do zdrowia. W czasie 4 tygodniu w unieruchomieniu ręka powinna odzyskać swoje funkcje.
Do zabiegu chirurgicznego kwalifikują się urazy, w których nastąpiło:
- uszkodzenie typu Stener’a czyli przemieszczenie kikuta więzadła
- odłam kostny przemieszczony został powyżej 2 mm
- niestabilność, która przekracza 35 stopni lub 15 stopni mniejsza niż w stawie zdrowym
- rotacja odłamu kostnego
- nieprzystawanie powierzchni stawowych stwierdzone w trakcie badania RTG lub USG
Leczenie operacyjne kciuka narciarza to zabieg przeprowadzany w warunkach ambulatoryjnych, nie trwający dłużej niż 1 dzień. Operacja wykonywana jest przy podaniu znieczulenia miejscowego. Zerwane więzadło powinno przytwierdzić się z powrotem w miejscu oderwania lub zszyć odstające kikuty. Mocowanie jest zazwyczaj wykonywane przy pomocy drutów lub przytwierdzania szwów bezpośrednio do kości. Przy złamaniach awulsyjnych konieczne jest także zastosowanie zarówno drutów jak i śrub.
Kciuk narciarza
Niestety często okazuje się, że więzadło straciło zdolność do regeneracji. W tym przypadku jedyną metodą leczenia jest rekonstrukcja więzadła z przeszczepu. Może on zostać pobrany bezpośrednio z mięśnia długiego lub syntetycznego dłoni lub z przeszczepu uszypułowanego z mięśnia prostownika krótkiego kciuka. Przeszczepu można również dokonać z prostownika palca małego.
Po operacji kciuk umiejscawia się w szynie na okres 4 tygodni. Niewskazane jest w tym czasie wykonywanie żadnych czynności. Pacjent musi się uzbroić w cierpliwość ponieważ dopiero po 4 tygodniach wyjęte zostają druty mocujące i można rozpocząć ćwiczenia rehabilitacyjne.
Kompleksowa rehabilitacja kciuka narciarza może zająć dużo czasu. Polega ona na odbywaniu ćwiczeń kolagenowych, ćwiczenia czucia głębokiego, praca nad motoryką ręki i poprawienie siły mięśniowej, tak aby chwytanie i utrzymywanie ciężkich przedmiotów nie stanowiło już problemu. Podczas rehabilitacji ćwiczy się również wytrzymałość i zręczność ręki. Celem rehabilitacji jest pełny powrót do zdrowia i sprawności, który możliwy jest dopiero po 3 miesiącach dobrze wykonywanych ćwiczeń.
Kciuk narciarza jest schorzeniem, które często ponownie daje o sobie znać. Ryzyko nawrotów jest bardzo wysokie, nawet po przebytej operacji, dlatego tak ważne jest, aby nie bagatelizować całego procesu rehabilitacji i wzmocnić rękę tak bardzo jak to jest możliwe.
Ze względu na długi i niezbyt komfortowy proces leczenia oraz ryzyko utraty sprawności w ręce, powinno zwrócić się szczególną uwagę na dbanie o nasze bezpieczeństwo podczas uprawiania sportu, zwłaszcza w narciarstwie, gdzie jesteśmy najbardziej narażeni na tego typu uraz.
