Urazy łąkotki należą do bardzo częstych niedomagań stawu kolanowego i powstają głównie w wyniku uprawiana sportów. Łąkotkami stawu kolanowego są chrząstki wyściółkowe, które działają jak amortyzatory w stawie, a także stabilizują staw kolanowy i zwiększają równowagę stawowych powierzchni w stawie kolanowym. Podczas poruszania się w stawie kolanowym, łąkotki są ściśnięte, ich kształt się zmienia.
Łąkotki w stawie kolanowym są dwie: zewnętrzne boczne i wewnętrzne środkowe. Przed stawem połączone są więzadłem poprzecznym. Zewnętrzna łąkotka jest bardziej mobilna niż wewnętrzna, więc jej urazy występują rzadziej. Wewnętrzna łąkotka jest mniej ruchliwa i jest połączona z wewnętrznym więzadłem bocznym stawu kolanowego, więc uraz często łączy się z uszkodzeniem tego więzadła.
Po stronie stawu łąkotki są połączone z torebką stawową i zaopatrzone w krew z tętnic torebki. Wewnętrzne części znajdują się w głębi stawu i nie mają dopływu krwi, a odżywianie ich tkanek jest spowodowane krążeniem płynu śródstawowego.
Urazy łąkotki – przyczyny
Przyczyną urazu łąkotki jest pośrednie lub łączone uszkodzenie, któremu towarzyszy obrót nogi na zewnątrz w przypadku łąkotki przyśrodkowej, wewnątrz w przypadku łąkotki zewnętrznej. Ponadto możliwe jest uszkodzenie łąkotki przy ostrym przeproście stawu z pozycji wygiętej, rzadziej w przypadku narażenia na bezpośrednie obrażenia.
Powtarzające się bezpośrednie urazy łąkotki mogą prowadzić do jej pęknięcia. Zmiany zwyrodnieniowe łąkotki mogą rozwinąć się w wyniku przewlekłego mikrourazu po reumatyzmie, dnie moczanowej, przewlekłego stanu zapalnego, zwłaszcza, jeśli te ostatnie występują u ludzi, którzy wykonują pracę związaną z chodzeniem lub staniem. W połączeniu mechanizmu uszkodzenia, z wyjątkiem uszkodzenia łąkotki zazwyczaj urazom ulegają również torebki stawowe, więzadła, chrząstki.
Urazy łąkotki – rodzaje
Istnieją następujące rodzaje urazów łąkotki:
- Oddzielenie łąkotki od miejsc mocowania w okolicy rogów tylnych i przednich oraz korpusu łąkotki w strefie okołostawowej.
- Pęknięcia rogów przednich i tylnych oraz korpusu łąkotki.
- Różne kombinacje tych urazów.
- Nadmierna ruchliwość łąkotki (zerwanie więzadeł, zwyrodnienie łąkotki).
- Przewlekłe uszkodzenie i degeneracja łąkotek o charakterze pourazowym i statycznym.
- Torbielowate zwyrodnienie łąkotki głównie zewnętrzne.
Objawy uszkodzenia łąkotki
Urazy łąkotki dzielą się na ostre i przewlekłe. Rozpoznanie uszkodzenia łąkotki w ostrych objawach jest skomplikowane ze względu na obecność reaktywnego nieswoistego zapalenia wynikającego z innych wewnętrznych urazów stawów. Charakteryzuje się miejscowym bólem wzdłuż wspólnej powierzchni, odpowiednio, strefą uszkodzenie ciała, przedni, tylny róg, ostre ograniczenie ruchu, a zwłaszcza rozszerzenie, obecność wylewu krwi do stawu.
W przypadku pojedynczego urazu częstsze są siniaki, naruszenia, a nawet zgniatanie łąkotki bez odrywania i oddzielenia od torebki stawowej. Predysponujące momenty do całkowitego zerwania łąkotki nieuszkodzonej wcześniej są zjawiskami zwyrodnieniowymi i procesami zapalnymi. Przy właściwej, zachowawczej terapii leczniczej takich uszkodzeń można osiągnąć całkowite wyleczenie.
Po zahamowaniu zjawisk reaktywnych ujawnia się prawdziwy obraz zmiany chorobowej, który charakteryzuje się szeregiem typowych objawów. Podczas wywiadu chory uskarża się na ból miejscowy, pojawia się naciekanie torebki na poziomie szczeliny między stawami, często wysięk i blokada stawów.
Najczęściej występujące objawy urazu łąkotki to:
- Przenikliwy ból kolana, zwiększający się podczas aktywności fizycznej
- Odczuwanie trzeszczenia w stawie kolanowym
- Sztywnienie kolana
- Wylew krwi do stawu
- Powiększający się obrzęk i miejscowe podwyższenie temperatury w miejscu urazu
- Zmiany wizualne w wielkości kolana
- Zmniejszenie ruchliwości stawu kolanowego
- Utrzymywanie zgiętej pozycji stawu kolanowego.
Urazy łąkotki – diagnostyka
W celu rozpoznania urazu łąkotki ortopeda przeprowadza z pacjentem wywiad i wykonuje badanie fizykalne. Następnie zlecane jest RTG stawu kolanowego, dla potwierdzenia diagnozy może być wykonane USG, które pozwali na stwierdzenie czy objawy dotyczą urazu łąkotki czy raczej innej części stawu kolanowego. Jednak najbardziej dokładnym badaniem jest rezonans magnetyczny, który potwierdza umiejscowienie i rozległość urazu łąkotki.
Urazy łąkotki – leczenie
Leczenie urazu łąkotki zależy od ciężkości stanu. Jedną ze skrajności jest niewielkie pęknięcie lub degeneracyjne zmiany łąkotki, które początkowo trzeba leczyć zachowawczo. Przeciwną skrajnością jest duże bolesne pęknięcie, takie jak „pałąk od wiadra”, powodujące blokadę stawu kolanowego i wymagające natychmiastowej operacji artroskopowej (wziernikowanie wnętrza stawu kolanowego).
Większość urazów łąkotek znajduje się gdzieś pomiędzy tymi dwoma skrajnymi warunkami i, odpowiednio do nich podejmowana jest decyzją dotyczącą leczenia. W związku z tym decyzja o natychmiastowej operacji powinna być podejmowana na podstawie ciężkości objawów i oznak, biorąc pod uwagę poziom obciążenia danej osoby. W razie potrzeby pacjent otrzyma receptę na leki niesteroidowe przeciwbólowe i przeciwzapalne.
Urazy łąkotki – leczenie chirurgiczne
Artroskopowa operacja stawu kolanowego. Pacjenci, których stan nie ulega poprawie przy zachowawczym leczeniu, wymagają operacji. Celem operacji jest zachowanie jak największej ilości łąkotki. Niektóre urazy łąkotki usuwane są poprzez zabieg chirurgiczny, który można wykonać metodą artroskopii. Decyzja, czy należy podjąć próbę zszycia pęknięcia, zależy od kilku czynników, w tym od wielkości urazu, wieku pacjenta, stabilności kolana, lokalizacji zerwania.
Procesy zwyrodnieniowe, przerwy z przesunięciem poziomym i rozwarstwienia złożonych uszkodzeń są słabymi kandydatami do leczenia. Młodzi pacjenci mają większe szanse powodzenia. Przesunięcie jednej szczeliny może wymagać usunięcia łąkotki. Operację na łąkotce wykonuje się za pomocą artroskopii, którą lekarz wykonuje za pomocą kilku małych otworów chirurgicznych i zajmuje to około 1-2 godzin. Chirurg wkłada instrumenty chirurgiczne do jamy stawu, w tym małą kamerę, która pozwala zobaczyć staw z wnętrza.
