Zapalenie stawu rzepkowo-udowego jest potocznie nazywane kolanem kinomana. Objawy zapalenia pojawiają się najczęściej podczas długiego przebywania w pozycji siedzącej – na przykład w kinie lub przed komputerem, stąd powstała potoczna nazwa urazu.
Kolano każdego człowieka składa się z trzech części:
- stawu rzepkowo-udowego między rzepką a przednią stroną stawowej kości udowej
- przedziału przyśrodkowego – wewnętrzna część kości udowej i piszczelowej
- przedziału bocznego – zewnętrzna część kolna między kością udową a piszczelową
Staw rzepkowo-udowy jest odpowiedzialny za dźwiganie ciężaru, który może przekroczyć dwunastokrotnie ciężar ciała człowieka. Szczególne obciążenie stawu rzepkowo-udowego obserwuje się podczas wykonywania takich czynności jak: przysiady, aerobik, gra w squash’a. Do przeciążenia kolana dochodzi najczęściej w sytuacji gdy człowiek, który na co dzień ma mało ruchu, sporadycznie podejmuje się uprawiania sportu. Mięśnie stawu kolanowego nie są przygotowane na taką nagłą formę aktywności.
Zapalenie stawu rzepkowo-udowego – przyczyny
Główną przyczyną zapalenia stawu jest nadmierne przeciążenie przy nierównomiernej pracy kolana i przykurczu mięśni. Dzieje się tak jeśli na co dzień spędzamy dużo czasu w pozycji siedzącej i sporadycznie zmuszamy kolana do zbyt dużego wysiłku. Na zapalenie stawu rzepkowo-udowego narażone są także kobiety, które chodzą w szpilkach i butach na dużym obcasie, co powoduje nienaturalne ułożenie kolana ponieważ podczas chodzenia nie jest ono nigdy do końca wyprostowane. Jedną z przyczyn zapalenia stawu mogą być także wcześniejsze zmiany zwyrodnieniowe lub wadliwa budowa kolana.
Zapalenie stawu rzepkowo-udowego – objawy
Objawem dysfunkcji kolana jest ból, pojawiający się w pozycji siedzącej lub przy wchodzeniu po schodach pod górę. Początkowo może być to tylko uczucie dyskomfortu, gdzie zmiana pozycji powinna przynieść ulgę. Jedna z biegiem czasu ból może się nasilać a dodatkowo mogą wystąpić dodatkowe objawy jak:
- trzeszczenie, chrobotanie i strzelanie wewnątrz kolana pojawiające się podczas ruchu
- ból z przodu kolana i po bocznej stronie rzepki, który ustępuje coraz rzadziej
Diagnoza zapalenia stawu rzepkowo-udowego
Rozpoznanie omawianej dysfunkcji stawu kolanowego polega na wywiadzie z pacjentem i wykonaniu obrazowego zdjęcia RTG kolana. Bardzo ważne jest, aby w tym momencie wykluczyć inne powikłania związane ze stawem kolanowym jak na przykład zmiany zwyrodnieniowe.
Zapalenie stawu rzepkowo-udowego – leczenia
Podstawą leczenia zapalenia stawu rzepkowo-udowego jest przyjmowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych oraz rehabilitacja. Gdy pojawią się pierwsze objawy zapalenia po aktywności fizycznej można bolące miejsce obłożyć lodem. W czasie leczenia należy unikać ruchu i obciążania stawu. Jeśli zwykłe leki przeciwbólowe nie są wystarczające lekarz może wdrożyć w leczenie NLZP (niesteroidowe leki przeciwzapalne) bądź zastrzyki z korykosteroidów.
Przyjmowanie leków to tylko niewielka część leczenia stanu zapalnego. Główną formą leczenia jest rehabilitacja i odciążenie chorego kolana. Aby wzmocnić kolano kinomana powinno wykonywać się specjalne ćwiczenia, które pomogą rozciągnąć i wzmocnić mięśnie. Lekarz ortopeda lub fizjoterapeuta może także zlecić terapię specjalistycznym laserem wysokoenergetycznym HIL, który działa na zmienione chorobowo miejsce przeciwzapalnie i przeciwobrzękowo.
Pomocne są również zabiegi z zakresu fizykoterapii jak: prądy TENS, magnetoterapia, głęboka stymulacja elektromagnetyczna. Rehabilitację kolana kinomana można także wspomóc poprzez kinesiotaping, który dobrze działa na odciążenie kolana i pomaga w normalnym poruszaniu. Można go zastosować również w początkowej fazie leczenia aby zmniejszyć nadmierne przemieszczanie się rzepki. Dodatkowo konieczne może okazać się zastosowanie pomocy ortopedycznych takich jak na przykład orteza.
Lekarz lub fizjoterapeuta zazwyczaj ustala z pacjentem indywidualny program ćwiczeń rozciągających ścięgna i wzmacniających mięśnie. Plan ćwiczeń zakłada stopniowy wzrost aktywności fizycznej. Aby uzyskać dobry efekt, ćwiczenia trzeba wykonywać codziennie. Rehabilitacja stawu rzepkowo-udowego powinna trwać do około 6 tygodni aby możliwe było powrócenie do dobrej kondycji.
Jeśli leczenie i rehabilitacja nie przyniosą spodziewanych rezultatów, konieczna jest operacja, a konkretnie wykonanie artroskopii stawu kolanowego. Artroskopia jest mało inwazyjną metodą leczenia urazów stawów kolanowych. Polega na wprowadzeniu artroskopu (kamera z własnym źródłem światła) przez dwa nacięcia w okolicy stawu. Chirurg, śledzący obraz na ekranie za pomocą specjalistycznych, miniaturowych narzędzi może naprawić i wyrównać powstałe zwyrodnienia i uszkodzone powierzchnie stawu.
Zabieg przeprowadzany jest w warunkach ambulatoryjnych i trwa tylko jeden dzień. Najpóźniej następnego dnia pacjent może wrócić do domu z niewielkim obrzękiem kolana i uczuciem dyskomfortu. Po operacji także konieczna długa rehabilitacja, która może potrwać nawet do 6 miesięcy.
