Koślawe paluchy – przyczyny, objawy, leczenie, diagnoza

Koślawe paluchy, zwane inaczej haluksami, to schorzenie polegające na zwyrodnieniu stawów stopy. Jak każde zwyrodnienie i to również stanowi chorobę przewlekłą, która nieleczona doprowadza do poważnych uszkodzeń w obrębie stóp. Koślawe paluchy pojawiają się na skutek powstania nieprawidłowości w budowie stawu śródstopno – paliczkowego.

Staw ten łączy pierwszą kość śródstopia z paliczkiem bliższym palucha. Podsumowując – koślawe paluchy to różnego stopnia deformacje występujące w obrębie pierwszej z pięciu kości śródstopia oraz dużego palca. Jakie są mechanizmy ich powstania?

Koślawe paluchy – przyczyny zwyrodnienia

Koślawe paluchy pojawiają się najczęściej przede wszystkim u kobiet, na skutek posiadania przez nich o wiele słabszych więzadeł. W grupie ryzyka są ponadto osoby z nadwagą – koślawe paluchy w dużej mierze dotyczą osób, które nie dbają o dietę. Koślawe paluchy pojawiają się u pacjentów z płaskostopiem oraz tych, którzy cierpią na przykurcz ścięgna Achillesa.

Wyjątkowo często z haluksami muszą zmagać się zawodowi tancerze oraz sportowcy, których do schorzenia predysponuje uprawiany zawód. Co istotne, koślawe paluchy mogą występować w różnym stopniu w każdej ze stóp, a ich zaawansowanie pogarsza się wraz z wiekiem pacjenta. Przez wiele lat twierdzono, że pojawienie się zwyrodnienia nieodłącznie związane jest ze złym doborem obuwia. Obecnie wiadomo już, że jest to jedynie jeden ze sprzyjających koślawym paluchom, czynników. Pozostałe to:

• skłonności genetyczne – naukowcy dowiedli, że koślawe paluchy pojawiają się wyjątkowo często w u osób, których rodzice bądź dziadkowie zmagali się z problemem haluksów. Co ciekawe, nie stwierdzono by na pojawienie się schorzenia miała wpływ płeć pacjentów. Badania pozwoliły wyciągnąć wnioski, że paluchy koślawe są powiązane z przekazywanym z pokolenia na pokolenia, kształtem stopy. Dziedziczenie w większości przypadków zdaje się dotyczyć linii żeńskiej.
• czynniki środowiskowe – wraz ze skłonnościami genetycznymi stanowią istotną przyczynę pojawienia się koślawych paluchów – nagminne noszenie butów na obcasie niewątpliwie może przyczyniać się do powstania haluksów. Nie bez znaczenia pozostaje także okres ciąży, który wyzwala
  w organizmie kobiety szereg zmian, w tym także tych, predysponujących do pojawienia się koślawych paluchów. Hormony wydzielane w nadmiarze podczas okresu ciąży powodują osłabienie stawów, w tym także stawów stóp, a zwiększająca się jednocześnie waga przyczyniać się może do pojawienia się bolesnych zwyrodnień w obrębie paluchów.

Koślawe paluchy – objawy

Koślawe paluchy, jak każde zwyrodnienie powodują szereg nieprzyjemnych dla pacjenta objawów. Do tych uznawanych za najbardziej dokuczliwe, należą:

• pojawiająca się w okolicy kości śródstopia bolesna narośl przypominająca guz – koślawe paluchy nieleczone z czasem uniemożliwiają pacjentom dobór wygodnego obuwia, w którym mogą swobodnie się poruszać – stąd popularność obuwia ortopedycznego lub o wzmożonej tęgości od K do M,
• ból chorobowo zmienionych miejsc, który w początkowej fazie zwyrodnienia stawu ustępuje po zdjęciu butów i zrelaksowaniu stóp,
• stan zapalny wynikający ze zmian patologicznych w stawie stóp i związane z tym obniżenie zdolności ruchowych pacjenta,
• obrzęk oraz zaogniona, bolesnej skóra w okolicy paluchów koślawych,
• zwichnięcie stawów stopy spowodowane deformacją powstałą na skutek patologicznych zmian w okolicy śródstopia,
• poszerzenie przodostopia oraz pojawienie się bolesnych odcisków i modzeli na skutek nieprawidłowego obciążania stopy z koślawym paluchem,
• w skrajnych przypadkach istnieje możliwość pojawienia się metatarsalgii Mortona – zespołu bólowego stopy zwanego także neuralgią Mortona lub nerwiakiem międzypalcowym. Często jego pierwszymi symptomami są mrowienia odczuwalne w okolicy podeszwy stopy z koślawymi paluchami. Nierzadko pojawiają się także bolesne skurcze mięśni w okolicach zmienionych chorobowo.

Koślawe paluchy – leczenie

Paluchy koślawe można skutecznie leczyć jedynie operacyjnie. Wszystkie inne metody, o których pacjenci mogą przeczytać w Internecie są oszustwem i w żadnym przypadku nie cofną zmian zwyrodnieniowych stóp, które już się pojawiły. Haluksy należy usunąć stosunkowo szybko, kiedy zmiany deformacyjne nie są zaawansowane, a zabieg warto przeprowadzić w klinice specjalizującej się właśnie w usuwaniu schorzeń stóp.

Zabiegi wykonuje się różnymi metodami, a kontakt z lekarzami zajmującymi się korekcją paluchów koślawych, pozwoli na dobranie odpowiedniej dla pacjenta i jego stylu życia, metody. Do najpopularniejszych metod operacji paluchów koślawych należą obecnie:

• operacja metodą Scarf’a – kości przecina się, prawidłowo ustawia oraz łączy śrubami,
• operacja metodą Akina – kości zespala się śrubami lub drutami,
• operacja metodą Chevron’a – najpopularniejsza obecnie – kości śródstopia ustawia się pod prawidłowym kątem oraz łączy się ze sobą przy użyciu implantów tytanowych lub wchłanialnych.

Wszystkie z wymienionych metod operacyjnych wymagają późniejszej rekonwalescencji. Bardzo często pacjent zostaje wyposażony w specjalne obuwie ortopedyczne, w którym musi chodzić przez jakiś czas po zabiegu. Prawidłowo wykonany zabieg usunięcia paluchów koślawych jest praktycznie bezbolesny, a podczas rekonwalescencji pacjenci mogą korzystać z leków przeciwbólowych. Powrót do zdrowia trwa na ogół około 1,5 miesiąca.