Nietypowy zapach moczu może pojawić się w różnych sytuacjach. Mocz to jedna z podstawowych wydzielin organizmu, która jest produkowana w nerkach. Nietypowy zapach tej wydzieliny oznacza zmianę właściwości fizykochemicznych moczu w wyniku różnych chorób. Podstawowym badaniem w takim przypadku jest analiza podstawowych cech moczu. W normalnym przypadku mocz nie posiada żadnego zapachu, dodatkowo charakteryzuje się lekko kwaśnym, charakterystycznym zapachem.
Co może być przyczyną nietypowego zapachu moczu?
W przypadku pojawienia się nietypowego zapachu moczu warto przyjrzeć się spożywanym posiłkom jak i stosowanym lekom. Zwykle kilkudniowa zmiana zapachu powinna zniknąć samoistnie, a w przeciwnym wypadku powinno udać się do lekarza na konsultacje. Składnikami w diecie, które mogą spowodować nietypowy zapach moczu są:
- szparagi (ze względu na związki siarki),
- czosnek, ale tylko u niektórych osób,
- przyprawy, zazwyczaj orientalne.
Jednakże zapach spowodowany tymi składnikami zwykle znika w ciągu kilkunastu lub nawet kilkudziesięciu godzin. Na intensywny zapach moczu ma także wpływ nawet spożywanie niektórych leków(jak np. witaminy z grupy B).
Groźne przyczyny nietypowego zapachu moczu
Niestety nietypowy zapach moczu może być również przyczyną groźnych dla zdrowia chorób. W ten sposób organizm sygnalizuje, że toczą się w nim procesy chorobowe takie jak:
- cukrzyca-mocz może pachnieć owocami(z powodu dużej ilości glukozy w moczu),
- kwasica ketonowa, która objawia się zapachem acetonu(może skojarzyć się ze zmywaczem do paznokci lub kwaśnymi jabłkami), a świadczy o gromadzeniu się związków ketonowych,
- chora wątroba, kiedy zapach moczu czuć stęchlizną,
- zakażenie bakteryjne, gdy mocz ma zapach amoniaku z powodu zmiany pH moczu z kwaśnego na zasadowy,
- zakażenie grzybiczne, gdy mocz posiada zapach przypominający drożdże.
Niespotykany zapach moczu może nawet sygnalizować choroby genetyczne, które pojawiają się z uwagi na brak jednego z enzymów, co skutkuje nieprawidłowym metabolitem. Tego rodzaju objawy zwykle pojawiają się zaraz po urodzeniu lub w dzieciństwie. W ten sposób może pojawić się:
- mysi zapach moczu, który może być objawem niebezpiecznej choroby o nazwie fenyloketonuria, która polega na kumulowaniu w organizmie aminokwasu fenyloalaniny. To z kolei powoduje niszczenie komórek układu nerwowego;
- rybi zapach moczu, który może sygnalizować chorobę o nazwie trimetyloaminuria, która charakteryzuje się niedoborem enzymu biorącego udział w przemianach trimetyloaminy;
- zapach moczu przypominający przypalony cukier, karmel lub syrop klonowy może być sygnałem pojawienia się rzadkiej choroby syropu klonowego, która wynika z gromadzenia się w organizmie niezmetabolizowanych aminokwasów(np. leucyna czy walina).
Jak diagnozowany jest nietypowy zapach moczu?
Do diagnozy konieczne jest przebadanie próbki moczu. Mocz powinien być pobrany zgodnie z takimi zasadami jak:
- obmycie cewki moczowej jeszcze przed oddaniem moczu przeznaczonego do badania,
- pobranie moczu do badania ze środkowego strumienia,
- użyć do pobrania moczu sterylnego pojemniczka(zakupionego w aptece),
- do badania wystarczy pobrać od 50–100 ml moczu.
Co dalej po diagnozie?
W przypadku zdiagnozowania infekcji bakteryjnej konieczna jest antybiotykoterapia (zgodna z wynikami posiewu). Jednakże leczenie jest cały czas prowadzone w związku z nietypowym zapachem moczu. Natomiast w przypadku zaburzeń jak cukrzyca czy kwasica konieczne jest wdrożenie leczenia, które wyrówna te choroby. W przypadkach chorób genetycznych konieczne jest wdrożenie diet eliminujących kumulujące się aminokwasy.
W sytuacji, gdy zapach moczu związany jest ze spożywanymi płynami, pokarmami czy lekami to konieczna jest zmiana tych składników lub przyzwyczajenie się do nietypowego zapachu moczu. Do diagnozy na pewno powinna służyć konsultacja lekarska. Warto jednak zapamiętać, że silny zapach moczu może także wynikać z odwodnienia i wtedy należy zastanowić się nad ilością wody spożywanej w ciągu dnia.
Co jeszcze powinno alarmować w trakcie oddawania moczu?
W sytuacji, gdy oddajemy mocz i oprócz zapachu pojawiają się inne objawy jak:
- ból brzucha,
- uczucie pieczenia w trakcie oddawania moczu czy
- częste wizyty w toalecie,
Powinniśmy natychmiast udać się do lekarza. Przyczyną może być infekcja dróg moczowych(może zaistniał kontakt z bakterią E.coli).
Dla kobiet istotną informacją jest fakt, że stosowanie tamponów w trakcie miesiączki także może być przyczyną nietypowego zapachu moczu. Przyczyną jest brak oczyszczania pochwy i narządów płciowych z bakterii. Z tego powodu w takich sytuacjach może kobietom towarzyszyć przykry zapach moczu. Kobietom zmiana zapachu moczu może towarzyszyć również w trakcie owulacji. Wtedy to mocz może przyjmować zapach amoniaku. Jednakże wszelkie wątpliwości rozwieje lekarz.
Zmiana zapachu moczu w trakcie ciąży?
Przypadki pojawienia się nietypowego zapachu moczu zdarzają się także u kobiet w ciąży. Jest to jednak związane z faktem, że kobiety ciężarne są bardziej wyczulone na zapach i intensywniej odbierają zapach własnego moczu pomimo braku zmiany. Często wystarczy zwiększenie ilości wypijanych płynów.
