Ubytek przegrody międzykomorowej (VSD), jak sama nazwa wskazuje, polega na braku elementu łączącego pomiędzy komorami serca, czyli fragmentu przegrody. To jedna z najczęściej występujących wrodzonych wad serca i podobnie, jak w przypadku innych tego typu wad, niemożliwe jest wskazanie jej wyraźnej przyczyny.
W niektórych przypadkach dochodzi do samoistnego zamknięcia przegrody w ciągu pierwszych 6 miesięcy życia dziecka. Te pozytywne przypadki są jednakże w mniejszości, bo stanowią zaledwie 15-20% wszystkich wad związanych z ubytkiem przegrody międzykomorowej.
Skutkiem ubytku jest przeciek krwi z komory lewej do lewego przedsionka. Dochodzi wtedy do tzw. nadciśnienia płucnego, czyli sytuacji, gdy zbyt duża ilość krwi (pod sporym ciśnieniem) napływa do płuc, zamiast do poszczególnych komórek. Nadciśnienie płucne może wywołać nieodwracalne zmiany w krążeniu krwi, których nie będzie się dało skorygować.
Ubytek przegrody międzykomorowej – objawy
W przypadku niewielkich ubytków, żadne objawy mogą nie występować, więc, co za tym idzie, wada może pozostawać niewykryta przez dłuższy czas. U noworodków symptomami ubytku przegrody międzykomorowej są:
- słabe przybieranie na wadze;
- szmery w okolicy serca, podczas badania osłuchowego;
- częste zapalenia płuc i zwężenia oskrzeli;
- łatwe męczenie się widoczne np. za sprawą ciągłego przerywania ssania.
W dorosłym wieku, w miarę rozwoju wady serca, pojawiają się dodatkowe groźne objawy, jak:
- duszności;
- brak apetytu i niska masa ciała;
- łatwe męczenie się, podczas minimalnego wysiłku fizycznego;
- słyszalny szmer w okolicy mostka, podczas osłuchiwania.
Ubytek przegrody międzykomorowej – zagrożenia
Nieleczone schorzenie może nieść za sobą niebezpieczne skutki. W sytuacji, gdy ubytek jest jeszcze stosunkowo mały może dojść do infekcyjnego zapalenia wsierdzia. Infekcyjne zapalenie wsierdzia to stan zapalny błony wyściełającej jamy serca, który, zbyt późno wykryty, może prowadzić do sepsy czy poważnej niewydolności serca, a te z kolei stanowią realne niebezpieczeństwo dla życia pacjenta.
Osoby narażone na takie powikłanie, muszą być pod szczególną ochroną antybiotykową. Nawet zwykłe zabiegi dentystyczne czy nieskomplikowane zabiegi chirurgiczne mogą być potencjalnym źródłem infekcji.Objawami zapalenia wsierdzia są m.in.:
- bóle głowy, mięśni i stawów;
- pogorszenie apetytu;
- bóle klatki piersiowej;
- bóle w jamie brzusznej;
- nadmierna potliwość i podwyższona temperatura ciała;
W późniejszej fazie infekcyjnego zapalenia wsierdzia pojawiają się także poważniejsze objawy (ich wystąpienie jest uzależnione od tego, czy zainfekowana została prawa, czy lewa część serca). Zbiorczo wyróżnić tu można następujące objawy:
- duszności i kaszel;
- stany gorączkowe;
- dreszcze;
- nasilone bóle w klatce piersiowej;
- wybroczyny skórne;
- Guzki Oslera.
Gdy natomiast ubytek przegrody międzykomorowej jest znacznych rozmiarów, pacjent może cierpieć na cykliczne schorzenia dróg oddechowych. W każdym przypadku jest to groźne schorzenie, którego nie należy bagatelizować.Pomoc medyczna jest więc absolutnie niezbędna.
Ubytek przegrody międzykomorowej – diagnostyka
Metod diagnozowania choroby jest sporo. Wskazać można poniższe badania:
- badanie RTG klatki piersiowej;
- badanie echokardiograficzne (USG serca);
- EKG;
- badanie izotopowe;
- Doppler.
Rentgen klatki piersiowej jest badaniem radiologicznym, które nie wymaga szczególnych przygotowań. Pacjent rozbiera się od pasa w górę, zdejmując także elementy metalowe, a następnie staje przodem do płyty cyfrowej rejestrującej obraz radiologiczny. Należy wówczas wziąć głęboki wdech i przytrzymać powietrze w płucach. Badanie pozwala obejrzeć wielkość serca i aorty, oraz dostrzec obecne wady.
Badanie echokardiograficzne wykorzystuje echa ultradźwięków. Pozwala zlokalizować ubytek oraz ocenić jego wielkość. EKG to standardowe badanie, wykorzystujące elektrokardiograf do sprawdzania akcji serca. Aparat reaguje na czynności mięśnia sercowego. Badanie izotopowe (scyntygrafia) polega na podaniu pacjentowi dożylnie (rzadziej doustnie bądź wziewnie) izotopów promieniotwórczych.
Dzięki nim można ocenić wielkość i położenie danego narządu, a także wykryć obecne w nim wady. Badanie dopplerowskie wykorzystuje ultrasonograf do wczesnego wykrywania obciążeń i nieprawidłowości w żyłach, oraz tętnicach. Im problem wcześniej wykryty, tym skuteczniej można sobie z nim radzić.
Ubytek przegrody międzykomorowej – leczenie
Metodologia leczenia jest oczywiście uzależniona od wielkości ubytku przegrody międzykomorowej. Jeżeli brakujący fragment jest niewielki, zazwyczaj wystarczy użycie specjalnych implantów, które mają funkcję domykania komór. W mniej poważnych przypadkach stosuje się również odpowiednie leki, jak medykamenty moczopędne lub digoksyna (ma działać prewencyjnie w razie zagrożenie infekcyjnym zapaleniem wsierdzia).
W trudnych przypadkach, gdy ubytek przegrody międzykomorowej jest znaczny, nieodzowny okazuje się zabieg chirurgiczny. Operacje przeprowadza się u pacjentów w różnym wieku, a po okresie rehabilitacji, mogą oni powrócić do swoich zwykłych aktywności.
