Lukrecja gładka (łac. Glycyrrhiza glabra) to bylina o bardzo silnym działaniu, należy do rodziny bobowatych (Fabaceae). Wytwarza nieparzystopierzaste, ozdobne liście i drobne, motylkowe kwiaty liliowego koloru. Kwiaty zebrane są w grona osadzone w kącikach liści. Surowcem leczniczym jest silnie rozgałęziony, brązowawy korzeń lukrecji, pozyskiwany jesienią lub wiosną z kilkuletnich egzemplarzy. Gatunek lukrecji gładkiej pochodzi z Europy Południowej oraz Wschodniej. Lukrecja uznawana jest za zioło i posiada bardzo szerokie spektrum zastosowania.
Lukrecja gładka – zastosowanie
Surowiec lukrecji gładkiej zawiera saponiny trójterpenowe, których głównym przedstawicielem jest glicyrryzyna (sole potasowe i wapniowe kw. glicyrryzynowego), izoflawony (liquirytygenina i jej 4′-o-glukozyd liquirytyna, chalkon izoliquirytygeniny i jej 4′-o-glukozyd izoliquirytyna), kumaryny (herniaryna, likumaryna, umbeliferon), fitosterole (stigmasterol i beta-sytosterol), cukrowce (mannitol, glukoza, skrobia, sacharoza), garbniki, tłuszczowce, kwasy (likwirowy, jabłkowy), wit. C, aminokwasy, olejek eteryczny, gorycze, żywice, sole mineralne. Silnie słodki smak nadają surowcowi cukrowce oraz glicyryzyna.
Lukrecja osiąga od 1,5 do nawet 2 m wysokości. Zarówno przemysł farmaceutyczny oraz spożywczy używa korzenia i rozłogów, jednak przed użyciem korzeń lukrecji należy okorować i wysuszyć. Temperatura suszenia nie powinna przekraczać 35 C, a korzeń po wysuszeniu przyjmuje charakterystyczną siarkowożółtą barwę.
Lukrecja gładka – właściwości lecznicze
Korzeń lukrecji pomaga przy różnorakich schorzeniach układu pokarmowego. Posiada bardzo szerokie spektrum zastosowań w tym miedz innymi przyśpiesza przemianę materii i zwiększa wydzielanie soku żołądkowego. Dlatego też jest szczególnie polecany przy problemach z dwunastnicą, wątrobą, wrzodami żołądka, nadwrażliwością jelit i wzdęciami. Ale to nie jedyne wskazanie dla lukrecji gładkiej.
Otóż lukrecja działa silnie wykrztuśnie, powoduje utratę jonów K , podnosi ciśnienie krwi, moczopędnie, rozkurczowo, przeciwzapalnie, przeciwwrzodowo, zatrzymuje jony Na, hamuje syntezę , zmniejsza aktywność pepsyny, zwiększa lepkość śluzu żołądkowego i chroni błonę śluzową żołądka oraz dwunastnicy przed urazami i zakażeniami. Pobudza regenerację nabłonka przewodu pokarmowego. Działa dobroczynnie na układ oddechowy dlatego jest dobrym środkiem wykrztuśnym. Stosowany zewnętrznie przyśpiesza regenerację naskórka i ujędrnia skórę. Odwar może być stosowany także po zabiegach chirurgicznych w obrębie przewodu pokarmowego. Mogą po niego sięgnąć także osoby cierpiące z powodu drażliwości jelita grubego i nieżytu żołądka.
Lukrecja jest stosowana jako środek który łagodzi chrypę i kaszel zwłaszcza ten suchy. Lukrecja regeneruje podrażnioną śluzówkę żołądka i przyspiesza gojenie się wrzodów i dwunastnicy, dlatego odwar z korzenia tego zioła jest stosowany pomocniczo w leczeniu tych schorzeń.
Lukrecja w szczególności zalecana jest w:
– stany zapalne przełyku,
– żołądka, dwunastnicy,
– dysfunkcjach jelit,
– chorobie wrzodowej,
– uciążliwym kaszlu,
– licznych skurczach jelit,
– infekcjach dróg oddechowych,
– zaburzeniach przewodów żółciowych,
– zapaleniu oskrzeli,
– dysfunkcjach płuc,
– problemach z tchawicą,
– pomocniczo w zaparciach,
– hiperkalemia.
Nie zaleca się stosowania lukrecji gładkiej w przypadku:
– ciąży,
– nadciśnienia,
– hipokalemii,
– hipernatremii,
– obrzękach nóg,
– nadciśnienia.
Leki z korzenia lukrecji nie powinny być podawane przez dłuższy czas. Dlaczego? Otóż mogą spowodować wystąpienie skutków ubocznych, takich jak uwodnienie tkanek, obrzęki i zawroty głowy. Lukrecji powinny unikać kobiety w ciąży i matki karmiące.
Działanie niepożądane: glicyryzyna z lukrecji może, kiedy jest spożywana w sposób stały w nadmiarze (ponad 6 tygodni), wywołać symptomy zatrucia, takie jak bóle głowy, stan letargu, nadciśnienie, zatrzymywanie wody i sodu, utrata potasu.
Lukrecja niepozbawiona glicyryzyny, zażywana w wielkich ilościach, może spowodować spadek testosteronu oraz zaostrzyć impotencję, niepłodność oraz spadek pożądania seksualnego u mężczyzn.
Lukrecja gładka – sposób użycia
Odwar na wątrobę
Przepis; należy zalać pół łyżki korzeni lukrecji (ok 3,5 g) szklanką zimnej wody, a następnie gotować powoli pod przykryciem 5-7 minut. Następnie odwar należy odstawić na 10-15 minut do przestudzenia i przecedzić. Świeży i ciepły odwar zaleca się pić 2 razy dziennie.
Syrop z lukrecji gładkiej
Przepis; należy wymieszać korzeń lukrecji 10 gr, wraz z korzeniem ślazowym 5 gr oraz korzeniem żywokostu 10 gr. Następnie składniki te zalać szklanką zimnej wody i mieszać co jakiś czas. Dopiero po upływie 3 godzin przecedzić i dodać 60 gr cukru i gotować do czasu jak się cukier rozpuścił Należy podawać trzy razy dziennie po łyżeczce od herbaty a dla dzieci starszych w wieku około 10 lat łyżka stołowa trzy razy dziennie przed jedzeniem. Syrop posiada bardzo dobry smak i jest wyjątkowo skuteczny.
Sok odparowany, oczyszczony i zagęszczony jest używany w farmacji jako dodatek poprawiający smak lub jako środek wiążący do pigułek.
Odwar
Przepis: należy 1/2-1 łyżeczkę korzenia zalać 1 szklanką wody, doprowadzić do wrzenia i gotować na wolnym ogniu przez 10-15min. Pic 3 razy dziennie.
