Przęśl skrzypowata (Ephedra equisetina L.) to wiecznie zielony krzew z rodziny przęślowatych, występujący głównie w Azji Środkowej. Posiada szereg leczniczych właściwości, wykorzystywanych od kilku tysięcy lat. Przed zastosowaniem warto jednak zapoznać się nie tylko z jej pozytywnym działaniem, ale i dawkowaniem, ponieważ bardzo łatwo o jej nadużycie. Jej działanie stymulujące jest przypisywane dwóm składnikom: efedrynie właśnie oraz pseudoefedrynie, które obydwie mają właściwości podobne do właściwości adrenaliny.
Przęśl skrzypowata – zastosowanie
Ten wiecznie zielony krzew charakteryzuje się wydzielaniem woni o zapachu żywicy i gorzkawym smakiem. Jego gałęzie się gęsto rozłożone i sięgają od 1,5 do nawet 2 metrów wysokości. Pod ciężarem często pokładają się na ziemi, jednak występują także w postaci pnącza. Kwiaty przęśli skrzypowatej umieszczone są na krótszych pędach bocznych i występują pod postacią szyszkowatych kwiatostanów.
Liście przypominają zrośnięte pochewki. W celach farmaceutycznych zbiera się wierzchołki pędów pod koniec okresu wegetacyjnego i suszy się je w warunkach naturalnych. Do odpowiedniego porostu najlepszy jest dla nich suchy klimat. Przeważnie występują na półkuli północnej.
Przęśl skrzypowata zawiera w sobie 0,1-3,0% alkaloidów, z których najistotniejsza jest efedryna. Dziś zazwyczaj efedryna wykorzystywana leczniczo wytwarzana jest syntetycznie. Efedryna pobudza ośrodkowy układ nerwowy. W działaniu obwodowym istotne są dwa mechanizmy. Pierwszy wzmaga oraz przedłuża efekty wywołane przez aminy katecholowe, jak noradrenalina i adrenalina, drugi uwalnia noradrenalinę z miejsc magazynowania.
Swoim działaniem zwęża niewielkie naczynia krwionośne, podwyższając tym samym ciśnienie krwi i równocześnie wpływa na obniżenie napięcia mięśni gładkich oskrzeli i jelit. Efedryna nie jest zalecana osobom cierpiącym na zakrzepicę naczyń wieńcowych, cukrzycę, jaskrę, choroby serca, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia krążenia mózgowego, zaburzenia nadnerczy, zaburzenia tarczycy, depresję, niepokój, pobudzenie, problemy z oddawaniem moczu czy też przerost prostaty. Efedryna jest również przeciwwskazana w przypadku: kobiet ciężarnych i karmiących piersią, osób leczonych inhibitorami monoaminooksydazy (rodzina antydepresantów), a także dzieci poniżej 6 roku życia.
W związku z możliwością wystąpienia niepożądanych interakcji, warto pamiętać, by nie łączyć przęśli z roślinami i suplementami zawierającymi kofeinę. Zwiększa to ryzyko wystąpienia skutków ubocznych związanych z nadmierną stymulacją centralnego układu nerwowego. Ponadto przy kuracjach przęślą skrzypowatą warto unikać także leków antycukrzycowych, antydepresantów, leków antyzapalnych, leków przeciwko migrenie, leków nasercowych.
Przęśl skrzypowata – właściwości lecznicze
Liczne właściwości lecznicze, jakie posiada przęśl skrzypowata, były znane już w czasach starożytnych. Wykorzystywano ja głównie do profilaktyki chorób układu oddechowego. Z biegiem czasu odkrywano jednak coraz to nowsze dobroczynne działania tej rośliny. Dziś przęśl skrzypowata jest świetnym składnikiem leków przeciwastmatyczny, zwłaszcza na tle uczuleniowym. Pozwala zmniejszyć przekrwienia śluzówek i rozszerzania oskrzeli. Stosowana jest przy dychawicy oskrzelowej, przede wszystkim u osób starszych.
Ponadto przęśl skrzypowata świetnie sprawdzi także:
- przy zapaleniu układu oddechowego i zapaleniu zatok;
- przy katarze siennym;
- w leczeniu przeziębienia: gorączki, kaszlu, dreszczy;
- przy uporczywych problemach z dolegliwością częstego oddawania moczu;
- przy infekcjach wirusowych i bakteryjnych;
- bólach głowy;
- przy kolce jelitowej;
- w leczeniu obrzęku i artretyzmu;
- przy leczeniu pokrzywki;
- w przeciwdziałaniu bezsenności;
- stosowana przy zapaściach i w stanach podciśnienia;
- w rozedmie płuc;
- w narkozie i w znieczuleniu lędźwiowym.
Przęśl skrzypowata – sposób użycia
Przęśl skrzypowatą można dziś znaleźć przede wszystkim w produktach z sektora przemysłu sportowego. Można ją znaleźć w składnikach stymulatorów, czyli dobrze znanych napojach energetycznych. Ponadto występuje także w składnikach produktów dla sportowców. Prowadzą one do zmniejszenia apetytu oraz masy ciała oraz pozwalają na większe zużycie energii w czasie wysiłku fizycznego.
Co ciekawe roślinę tę wykorzystuje się także jako afrodyzjak. Warto jednak zauważyć, że mimo drogocennych właściwości leczniczych, głównie w przypadku chorób układu oddechowego, przęśl może również zaszkodzić. Mając na uwadze coraz większą tolerancję i możliwość uzależnienia, przęśl nie może byś stosowana zbyt długo i wyłącznie w dawkach zapisanych przez lekarza.
W związku z produkty zawierające efedrynę są aktualnie bardzo ściśle kontrolowane w Stanach Zjednoczonych i w Kanadzie. Produkty na bazie przęśli skrzypowatej do tradycyjnego użycia są jeszcze dozwolone, ale stężenie aktywnych związków w nich jest również kontrolowane przez prawo. Ponadto Poza tym, sprzedaż tej rośliny na wagę jest zakazana.
W przypadku stosowania leków zawierających przęśl skrzypowatą w odpowiednich dawkach, może ona być pomocnym środkiem do zwalczania wielu chorób i nieprzyjemnych dolegliwości.
