Lubczyk – właściwości lecznicze, zastosowanie, sposób użycia

Lubczyk (Levisticum) to roślina wieloletnia należąca do rodziny selerowatych (apiaceae). Posiada charakterystyczne liście ciemnozielone, które są podwójnie pierzaste i błyszczące. Ze względu na duże podobieństwo lubczyk niejednokrotnie mylony jest z liśćmi selera.  Lubczyk ogrodowy to wieloletnia roślina dorastająca do 2 m wysokości. W pierwszym roku wytwarza rozetę podwójnie pierzastych liści, w drugim pędy kwiatostanowe. Najdogodniejsze podłoże to gleba przepuszczalna i nie zbita, ciepła, z dodatkiem wapnia. Dobrze czuje się na glebach ilastych, gorzej na piaszczystych, ale też sobie z nimi radzi. Należy go regularnie podlewać.

Zioło lubczyka kwitnie od czerwca do sierpnia, kwiaty są niepozorne żółto-zielone, zebrane w baldachy. Owocem lubczyku jest lekko jajowata rozłupnia.

Lubczyk – zastosowanie

Świeże pędy lubczyku pozyskuje się systematycznie, przez cały okres wegetacji. Należy je zbierać w suche, słoneczne dni, w godzinach popołudniowych, bo wtedy rośliny zawierają najwięcej olejków eterycznych i są najbardziej aromatyczne.

Lubczyk osiąga wysokość od 50 do 150 cm. Łodyga jest pusta, naga i żebrowana. W okresie od lipca do sierpnia wytwarza bladożółte, nektarodajne i płaskie kwiatostany, zebrane w wieloszypułkowe baldachy złożone. Pędy kwiatowe mogą osiągać wysokość nawet 200 cm. Surowcem zielarskim jest korzeń lubczyku, który zawiera przede wszystkim lotne olejki. Kwiaty pojawiają się w drugim roku uprawowym, zaś w pierwszym tylko rozeta pierzastodzielnych liści wraz z korzeniem magazynującym składniki pokarmowe. Korzenie składają się z kłącza i wyrastających z niego grubych korzeni z licznymi korzeniami bocznymi. Po oczyszczeniu kroi się podłużnie i suszy w temperaturze do 30 stopni. Susz trzeba przechowywać w zaciemnionych pojemnikach bez bezpośredniego dostępu powietrza, gdyż ziała szybko wietrzeją.

Roślina preferuje nasłonecznione, ciepłe stanowiska i lekkie, zasobne, przepuszczalne podłoża. Ma dość duże wymagania wodne i pokarmowe. Dla potrzeb domowych uprawiana jest zwykle z siewu wprost do gruntu (sierpień-wrzesień). Zabiegi pielęgnacyjne polegają na spulchnianiu gleby, odchwaszczaniu i regularnym nawożeniu.

Korzeń lubczyku zbiera się jesienią, w drugim roku uprawy, po usunięciu części nadziemnej. Z wysuszonego korzenia przygotowuje się napary do użytku wewnętrznego. Lubczyk ostateczną dojrzałość osiąga po ok. 4-5 latach.

Lubczyk ogrodowy zawiera olejek lotny (około 70% to związki ftalidowe), kumaryny (bergapten, psolaren), kwasy roślinne, żywice, gumy, cukry, spore ilości skrobii, kwasy polifenolowe (np.kwas kawowy), fitosterole.

Lubczyk – właściwości lecznicze

Lubczyk to przede wszystkim popularna przyprawa do zup, gulaszów i sosów, wspomagająca trawienie i polecana przy dolegliwościach żołądkowych.

Wśród najbardziej charakterystycznych i znanych cech lubczyka wskazuje się na jego wskazania takie jak:
– zwiększa ilość wydalanego moczu,
– pobudza wydzielanie soku żołądkowego,
– reguluje prace przewodu pokarmowego,
– posiada właściwości wiatropędne.

Lubczyk zaliczany jest do roślin leczniczych wykorzystywany także  jako przyprawa. W niektórych krajach nasiona lubczyku dodawane są do wypieku chleba. Robi się z nich też słodką herbatę z miodem. Ponieważ lubczyk ogrodowy zwiększa przepływ moczu, stosowanie go jest raczej nie wskazane dla tych, którzy mają problemy z nerkami.

Związki ftalidowe zawarte w lubczyku posiadają właściwości uspokajające oraz przeciwdrgawkowe. Lubczyk ogrodowy może powodować u niektórych osób fotodermatozę. Co to takiego? Otóż skutkiem takiego działania może być wysypka na skórze, która pojawia się po zjedzeniu zioła i następnym wystawieniu ciała na słońce.

Lubczyk ogrodowy to również świetny środek na problemy z układem oddechowym. Działa skutecznie na kaszel oraz inne dolegliwości płucne.

Lubczyk ogrodowy może pobudzać menstruacje oraz wywołać poronienie jeśli jest spożywany w bardzo dużych ilościach, co jest czasami stosowane w celach medycznych. Kobiety w ciąży oraz cierpiące na zaburzenia menstruacyjne, powinny unikać dużych ilości lubczyka ogrodowego.

Lubczyk – sposób użycia

Napar

Przepis; należy  1 łyżkę rozdrobnionego korzenia zalać szklanką wrzątku, i parzyć pod przykryciem 15 minut. Następnie odcedzić. Pić 3 razy dziennie od 1 łyżki do 1/3 szklanki naparu przy wyczerpaniu nerwowym, a także zaflegmieniu dróg oddechowych.

Napój na kaszel

Przepis; należy wymieszać 5 g lubczyk ogrodowy, 5 g szałwii, 20 g kopru, 500 ml wina. Następnie umieścić zioła w winie i macerować je około 2 dni, dopóki wino nasiąknie smakiem ziół. Następnie przecedzić wino i podgrzać małą szklaneczkę wina. Pić je po posiłku. Jeśli kaszel jest łagodny, nie należy podgrzewać wina.

Odwar

Przepis; należy  zmieszać 1 łyżkę rozdrobnionych korzeni zalać szklanka wody, następnie dobrze wymieszać i ogrzewać przez 30 minut nie dopuszczając do wrzenia. Przecedzić, pić 3 razy dziennie po łyżce stołowej odwaru.

Mieszanka moczopędna

Przepis; należy  zmieszać 30 g rozdrobnionego korzenia lubczyka, 20 g liści brzozy, 20 g ziela skrzypu, 20 g strąków fasoli, 10 g liści mącznicy lekarskiej, 10 g owoców dzikiej róży. 1 ½ łyżki mieszanki ziół wsypać do termosu zalać 2 szklankami wrzącej wody, zakręcić termos i odstawić na 1 godzinę. Pić po 1/3 szklanki naparu, 2 razy dziennie miedzy posiłkami.