Lipa drobnolistna (Tilia cordata Mill.) – należący do rodziny lipowatych. Przyjmuje się iż pochodzi z Europy oraz Azji. Nie ma szczególnego obszaru w którym występuje warunki do jej hodowli są możliwe wszędzie. Występuje w stanie naturalnym, ale jest także bardzo często sadzona przy domach, w parkach i przy drogach.
Średnio osiąga do 30 m wysokości. Lipa drobnolistna jest długowiecznym, cennym, miododajnym drzewem. Jej miękkie drewno używane jest w tokarstwie i rzeźbiarstwie oraz do wyrobu instrumentów muzycznych.
Lipa drobnolistna była już znana w starożytnej Grecji gdzie była symbolem czystości, niewinności i nadziei. Słowianie, gdy byli jeszcze poganami, czcili to drzewo, uważając je za święte. Wierzyli, że chroni przed piorunami i złymi duchami.
Lipa drobnolistna – zastosowanie
Lipa drobnolistna jako drzewo osiąga wysokość do 30 m. Posiada okazałą, stożkowatą, zaokrągloną koronę na prostym pniu. Kora lipy drobnolistnej jest szara i popękana, a sercowate liście stosunkowo małe (5-8 cm). Okres kwitnięcia lipy drobnolistnej przypada na czerwiec.
W trakcie kwitnienia kwiaty wydzielają bardzo intensywną woń który przywabia pszczoły. Jej owoce są dość charakterystyczne bo okrągłe, gładkie, o cienkich ściankach. Można je z łatwością rozkruszyć palcami, czego się nie da zrobić z orzeszkami jej krewniaczki lipy szerokolistnej.
Liście są nagie, tylko w kątach nerwów mają pęczki rudych włosów. Są szersze niż dłuższe i lekko wcięte u nasady. Liście mają średnicę 30–70 mm (wyjątkowo do 90 mm) i brzegi lekko zawinięte do góry. Kwiaty natomiast wyrastają pojedynczo lub pęczkami po 2-12, są wzniesione ponad liście. Mają dość długą szypułkę i w dolnej części podługowatą podsadkę.
Surowcem są całe kwiatostany. Zawierają związki flawonowe, głównie pochodne kwercetyny zmniejszającej przepuszczalność naczyń krwionośnych i tylirozyd – silną substancję przeciwzapalną. Flawonoidy charakteryzują się silnym działaniem antyoksydacyjnym i przeciwnowotworowym. Kwiaty lipy drobnolistnej w swoim składzie posiadają także garbniki, węglowodany, aminokwasy, kwasy organiczne, śluz, olejek lotny, witaminy grupy PP.
Lipa drobnolistna – właściwości lecznicze
W medycynie ludowej stosowano kwiaty, liście i korę lipy. Do dziś wywar z kwiatów tego drzewa jest często stosowany przy kaszlu i przeziębieniach. Kwiaty lipy używa się do sporządzania wywaru pomocnego w czasie przeziębień i grypy. Dawno temu lipa uchodziła za drzewo przyjaznych bóstw. Dlatego też sadzono lipę w dniu narodzin dziecka, wierząc w tajemniczy związek między siłą życiową drzewa a losem dziecka. Nie wolno było jednak rozpocząć sadzenia, dopóki nie zabrzmiał pierwszy krzyk niemowlęcia.
W skład lipy wchodzi między innymi witamina PP, zwana także niacyną. Witamina B3 bierze udział w przemianie białek, tłuszczów, węglowodanów, a także utrzymuje w dobrym stanie nabłonek skóry i przewodu pokarmowego. Odpowiada także za rozszerzenie naczyń krwionośnych i usprawnia funkcjonowanie mózgu. Kwiatostan lipy drobnolistnej znany jest ze swojej funkcji napotnej. Podawany jest najczęściej w przypadkach przeziębień i grypy jako lek obniżający gorączkę. Śluzy zawarte w lipie, działają osłaniająco na błony śluzowe dróg oddechowych oraz olejek eteryczny o działaniu dezynfekującym. Napary z kwiatów lipy drobnolistnej ma potwierdzone działanie uspokajające oraz moczopędne. Kwiatostan lipy drobnolistnej stosowany jest najczęściej w postaci naparów podawanych jako pojedynczy lek lub rzadziej jako składnik mieszanek ziołowych.
Lipa drobnolistna – sposób użycia
Lipa drobnolistna – herbatka lipowa
Przepis; należy wymieszać łyżeczkę do dwóch suszu na jedną filiżankę napoju. Zalewamy wrzątkiem i pozostawiamy przykryciem na 5-10 minut. Odcedzamy. Można pić 3 razy dziennie po malej filiżance (lup ½ szklanki). Zaleca się także picie naparu z kwiatu lipy drobnolistnej z dodatkiem malin. Wówczas zaparzamy jak wyżej, stosując kwiat lipowy i suszone maliny w równych częściach. Dosładzamy łyżeczką miodu.
Lipa drobnolistna – odwar
Przepis; należy wymieszać osiem łyżek stołowych kwiatu lipy zalać 0,5 litra letniej wody. Gotować ok. 20 minut i odcedzić. Płukać gardło w stanach zapalnych lub dodać do kąpieli (przy nerwobólach).
Syrop z lipy drobnolistnej
Zaleca się na zimę, idealny na przeziębienia do herbaty, słodki dodatek do deserów.
Przepis; należy przygotować 100 g kwiatów lipy drobnolistnej, 1 litr wody, 1 kg cukru, 20 g kwasku cytrynowego lub sok z 2/3 cytryn. Następnie należy oczyścić kwiaty z insektów, najlepiej przy zbieraniu potrząsnąć gałązką. Należy pamiętać aby nie płukać kwiatów pod wodą z uwagi na wyeliminowanie wartości dodatnich kwiatów lipy. Kolejnym krokiem jest przygotowanie wody z cukrem i sokiem z cytryn, ewentualnie kwaskiem cytrynowym. Gotować a gdy cały cukier już się rozpuści i syrop lekko się zagotuje, wrzucamy do niego kwiaty lipy tak, żeby wszystkie były zanurzone w syropie. Taki syrop z kwiatami odstawiamy na 2 dni. Po tym czasie odcedzamy bardzo dobrze liście. Otrzymamy wtedy klarowny syrop z lipy drobnolistnej, koloru jasno zielonego
Możliwe jest aby tak przygotowany syrop można pasteryzować do słoików, wtedy będzie można go dłużej przechowywać.