Ubytek przegrody międzyprzedsionkowej (ASD) jest wrodzoną wadą serca, lecz u noworodków jest ona zazwyczaj niewidoczna, ponieważ nie daje konkretnych objawów. Wykrywalność choroby w większości przypadków dotyczy zatem pacjentów w wieku dorosłym. Częściej wada ta dotyczy osób płci żeńskiej. Wraz z wiekiem oraz rozwojem schorzenia stan chorego pogarsza się.
Może dojść do zatorów mózgowych bądź płucnych, dlatego ważne jest, jak najszybsze zdiagnozowanie wady i podjęcie leczenia. Ubytek przegrody międzyprzedsionkowej raczej występuje samodzielnie, a nie w połączeniu z innymi wadami. Brak całości lub części przegrody wynika z nieprawidłowości rozwojowych w okresie płodowym. Gdy u płodu tworzy się mięsień sercowy, zostaje on podzielony na dwa przedsionki (lewy i prawy).
Są one połączone przegrodą gwarantującą prawidłowy przepływ krwi. Kiedy dziecko przychodzi na świat, zwiększa się ciśnienie w lewym przedsionku, a ponieważ przegroda przestaje spełniać swoją funkcję, zostaje ona w naturalny sposób zamknięta. W sytuacji, gdy proces zamknięcia przegrody nie nastąpi lub nie zostanie ona zamknięta całkowicie, pojawia się ubytek przegrody międzyprzedsionkowej (w medycynie zjawisko to jest określane także mianem ubytku typu otworu wtórnego).
Skutkiem wystąpienia wady jest niekontrolowane mieszanie się krwi tętniczej z żylną. Stopień natężenia przepływów warunkuje wystąpienie objawów choroby lub ich brak. W związku z przeciekiem następuje przeciążenie prawej komory oraz zwiększony przepływ płucny. Stąd już tylko krok do niebezpiecznych przypadłości, jak:
- przedsionkowe zaburzenia rytmu;
- prawokomorowa niewydolność serca;
- zatory w mózgu lub naczyniach wieńcowych.
Ubytek przegrody międzyprzedsionkowej – objawy
U dzieci trudno zauważyć niepokojące objawy, a jeśli nawet one wystąpią, to nie są szczególnie dokuczliwe ani wiązane z poważną wadą serca, gdyż są to symptomy bardzo ogólne, mogące być przesłankami różnych przypadłości. Poza tym, u dzieci zwykle ubytek nie jest jeszcze na tyle duży, by dawał jakiekolwiek objawy, wada powiększa się natomiast wraz z wiekiem. Jeżeli zatem u dziecka wystąpią symptomy wady, to będą to jedynie:
- duszności;
- niemożność podejmowania wysiłku fizycznego.
U osób dorosłych z kolei, u których wada już znacznie się rozwinęła, można zaobserwować zdecydowanie poważniejsze symptomy, jak:
- powracające zbyt często infekcje układu oddechowego;
- zastoinowa niewydolność krążenia.
Choć tego typu symptomy nie są jeszcze jednoznaczne i niekoniecznie muszą wskazywać na ubytek przegrody międzyprzedsionkowej, nigdy nie można ich bagatelizować. Wystąpienie niepokojących przypadłości każdorazowo powinno zostać poddane konsultacji medycznej, a ustalenie źródła problemów- odpowiednim badaniom.
Ponieważ niemożliwe jest wskazanie przyczyn poszczególnych wad serca i nikt nie ma wpływu na ich wystąpienie, jedynym sensownym działaniem jest szybkie zgłoszenie się po pomoc w razie najmniejszych nawet kłopotów zdrowotnych, zwłaszcza, jeśli wcześniej nie występowały lub mają gwałtowny przebieg.
Ubytek przegrody międzyprzedsionkowej – diagnostyka
W pierwszej kolejności lekarz osłuchuje pacjenta. W przypadku, gdy słyszalne są szmery w okolicach mostka, pacjent zostaje skierowany na dalsze badania. Przeprowadza się tutaj:
- EKG;
- RTG klatki piersiowej;
- badanie echokardiograficzne.
Ubytek przegrody międzyprzedsionkowej powinien być doskonale widoczny na zdjęciu, lecz ostateczną diagnozę pozwala postawić badanie echokardiograficzne, które wykorzystuje działanie ultradźwięków. Badanie jest w stanie sprawdzić stan mięśnia sercowego, jego strukturę, pracę poszczególnych elementów serca, przepływy krwi oraz wszelkie nieprawidłowości w funkcjonowaniu serca. Echokradiograf jest w stanie bez żadnych wątpliwości potwierdzić istnienie wady serca.
Ubytek przegrody międzyprzedsionkowej – sposoby leczenia
Nieleczona wada serca rozrasta się i powoduje ogromne zagrożenie dla zdrowia, oraz życia pacjenta. Nie można jej zatem pozostawić samej sobie. Całkowite pozbycie się problemu jest jednak możliwe. Istnieją dwie drogi postępowania: zachowawcza oraz naprawcza. Pierwsza polega na wszczepieniu specjalnego implantu, który ma zapobiegać zaburzeniom rytmu serca oraz jego niewydolności. Implant wprowadzany jest przez cewnik, można z nim normalnie funkcjonować, a zabieg ma charakter półinwazyjny.
Implanty wszczepia się już w wieku dziecięcym, by hamowały pogłębianie się wady w przyszłości. Odmiennym sposobem postępowania jest zabieg operacyjny. Jest on konieczny w przypadku rozległych ubytków przegrody międzyprzedsionkowej i zazwyczaj przeprowadza się go u pacjentów po 40. roku życia. Operacja polega na zatkaniu ubytku specjalną łatą lub na założeniu szwu zamykającego otwór pomiędzy przedsionkami. Wskazaniami do zabiegu kardiochirurgicznego są:
- spore gabaryty ubytku i nadmierny przeciek krwi;
- wzmożony przepływ płucny;
- powiększenie prawej komory serca.
Po okresie rehabilitacji pooperacyjnej oraz wykonaniu badań stwierdzających naprawienie wady, możliwy jest powrót do zwykłych aktywności oraz trybu życia sprzed zabiegu, o ile nie będzie on zbyt forsowny.
