Anemia złośliwa – popularne słowo anemia pochodzi z języka łacińskiego (anaemia) i oznacza niedokrwistość organizmu. Zbyt niskie wartości hemoglobiny, erytrocytów i hematokrytu w rutynowych badaniach krwi mogą wskazywać na anemię. Znalezienie przyczyny niedokrwistości jest koniecznym krokiem dalszej diagnostyki, bo jedynie przez rozpoznanie źródła choroby można wdrożyć odpowiednie leczenie. Wśród rodzajów niedokrwistości występuje anemia złośliwa. Czym jest anemia złośliwa, jakie są jej przyczyny i objawy? Jak rozpoznać i jak leczyć tę chorobę?
Anemia złośliwa nazywana jest inaczej niedokrwistością Adissona-Biermera. Należąca do chorób autoimmunologicznych charakteryzuje się zaburzeniem wchłaniania witaminy B12 nazywanej fachowo kobalaminą. Rozpoznanie anemii złośliwej wymaga przeprowadzenia badania poziomu witaminy B12 w surowicy – obniżona wartość wskazuje na niedobór witaminy.
Chociaż normy dla poszczególnych laboratoriów są różne, średnia norma mieści się w granicach 200-1000 pg/ml. Dodatkowe badania diagnozujące anemię złośliwą dotyczą obecności przeciwciał przeciwko czynnikowi IF lub przeciwko komórkom okładzinowym. Dla pełnej diagnozy należy również sprawdzić obecność kwasu metylmalonowego we krwi i moczu. Jeśli wystąpi, świadczyć będzie o niedoborze witaminy B12.
Wszystkie badania wymagają od pacjenta bycia na czczo, przy zachowaniu co najmniej ośmiogodzinnego odstępu pomiędzy badaniem a przyjętym ostatnio posiłkiem. Anemia złośliwa jest chorobą całkowicie uleczalną, a jej nazwa ma dziś przede wszystkim znaczenie historyczne. Odwołuje się do czasów ograniczonej wiedzy i braku znajomości wszystkich związków chemicznych niezbędnych do właściwego funkcjonowania organizmu człowieka.
Jakie są przyczyny anemii złośliwej?
Wśród najczęściej wymienianych przyczyn znajdują się: zapalenie błony śluzowej żołądka, nadużywanie alkoholu, dieta znacznie odbiegająca od zasad zdrowego żywienia, choroby układu pokarmowego, silny stres, grzybica, przebyte operacje (zwłaszcza jelit i żołądka).
Anemia złośliwa atakuje głównie ludzi dorosłych, między 40 a 60 rokiem życia. Badania udowodniły, że szczególnie narażone są osoby u których występuje grupa krwi A. Dodatkowe ryzyko stanowią wegetarianie, którzy rezygnując z potraw pochodzenia zwierzęcego, niedostatecznie dbają o dostarczenie właściwych składników.
Anemia złośliwa – objawy
Objawy anemii złośliwej przypominają objawy podstawowej anemii wynikającej z niedoboru innych ważnych składników np. żelaza. Chory skarży się na przewlekłe zmęczenie oraz problemy z pamięcią i koncentracją. Zauważalna staje się też bladość twarzy, błon śluzowych i całej skóry ciała.
Mogą również wystąpić biegunki na zmianę z zaparciami, utrata apetytu, bóle głowy i stany depresyjne. Inne objawy anemii złośliwej to: pieczenie języka, drętwienie kończyn, zaburzenia smaku, problemy z koordynacją ruchową, zaburzenia mięśnia sercowego, zakrzepica żylna. W zaawansowanym stadium anemia złośliwa wywołuje przyspieszenie rytmu pracy serca. Często dochodzi do utraty wagi i przytomności chorego.
Leczenie i profilaktyka
Anemię złośliwą diagnozuje i leczy internista lub hematolog. Leczenie polega na dostarczeniu organizmowi potrzebnej dawki witaminy B12 poprzez zastrzyk domięśniowy. Istnieje możliwość leczenia farmakologicznego, a intensywność przyjmowanych zastrzyków i witamin w tabletkach zależy od stopnia choroby. Anemia złośliwa ma tendencję powrotu, dlatego chory powinien być pod ciągłą kontrolą lekarzy. W ramach profilaktyki zaleca się codziennie przyjmowanie witaminy B12.
Przyczyną anemii złośliwej są zaburzenia autoimmunologiczne. W przebiegu choroby dochodzi do wytwarzania przez organizm przeciwciał, które są skierowane przeciwko czynnikowi wewnętrznemu (IF lub inaczej czynnik Castle’a), produkowanemu przez komórki okładzinowe śluzówki żołądka. Czynnik ten, wiążąc się z witaminą B12 w żołądku, umożliwia jej transport przez ścianę jelita do krwi. Jednak w wyniku zniszczenia czynnika wewnętrznego przez przeciwciała witamina B12 nie może zostać prawidłowo wchłonięta przez organizm, co doprowadza do jej niedoboru, a dalej do zaburzeń metabolizmu i syntezy kwasów nukleinowych.
Przyczyną anemii złośliwej są zaburzenia autoimmunologiczne. W przebiegu choroby dochodzi do wytwarzania przez organizm przeciwciał, które są skierowane przeciwko czynnikowi wewnętrznemu (IF lub inaczej czynnik Castle’a), produkowanemu przez komórki okładzinowe śluzówki żołądka. Czynnik ten, wiążąc się z witaminą B12 w żołądku, umożliwia jej transport przez ścianę jelita do krwi. Jednak w wyniku zniszczenia czynnika wewnętrznego przez przeciwciała witamina B12 nie może zostać prawidłowo wchłonięta przez organizm, co doprowadza do jej niedoboru, a dalej do zaburzeń metabolizmu i syntezy kwasów nukleinowych.
